Historia mówiona i badania biograficzne w warsztacie historyka
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3105-OH-KK |
Kod Erasmus / ISCED: |
03.6
|
Nazwa przedmiotu: | Historia mówiona i badania biograficzne w warsztacie historyka |
Jednostka: | Instytut Historii Sztuki |
Grupy: |
Konwersatoria z historii kultury |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | nieobowiązkowe |
Skrócony opis: |
Tematem konwersatorium będzie historia mówiona i metoda biograficzna oraz ich praktyczne zastosowanie w badaniach historycznych. |
Pełny opis: |
W ciągu ostatnich kilku dekad zainteresowanie pamięcią i sięganie do indywidualnych doświadczeń aktorów społecznych stało się popularne na uniwersytetach i poza nimi. Powstają archiwa z relacjami tzw. świadków historii, realizowane są liczne projekty zarówno naukowe, jak i o charakterze popularnym. Techniczna łatwość nagrania głosu oraz przekonanie, że każdy umie rozmawiać, tylko sprzyja boomowi rejestracji wspomnień, prowadząc niejednokrotnie do banalizacji czegoś, co jeden z klasyków oral history Alessandro Portelli nazywa sztuką – sztuką dialogu. Efektem jest zalew słabej jakości relacji i brak krytycyzmu w ich późniejszym zastosowaniu. Niniejszy kurs ma na celu z jednej strony ugruntować wiedzę teoretyczną m.in. poprzez lekturę klasycznych tekstów naukowych, z drugiej nauczyć konkretnych umiejętności związanych z samodzielnym przeprowadzaniem, opracowaniem i analizą wywiadów biograficznych, które stanowią metodologiczną podstawę dla tego kursu, a także wykształcić umiejętność korzystania ze źródeł ustnych w pracy badawczej. 1. Zajęcia wstępne: ustalenie listy uczestników, prezentacja tematów, źródeł, literatury i zasad zaliczenia przedmiotu. 2. Historia mówiona w Polsce i na świecie: szkoły i podejścia 3. Metoda biograficzna w socjologii 4. Badania na pamięcią; pamięć autobiograficzna i pamięć zbiorowa; zapomnienie 5. Zasady prowadzenia narracyjnych wywiadów biograficznych; opracowanie i transkrypcja wywiadów. Planowanie indywidualnych projektów badawczych studentów 6. Etyka i emocje w historii mówionej i w badaniach biograficznych. Rola badacza w procesie badawczym. 7. Metody analizy wywiadów i przygotowanie transkrypcji do publikacji 8-9. Wysłuchanie i wspólna analiza nagranego wywiadu z jednego z polskich AHM. 10. Wspólna analiza wybranej transkrypcji i wywiadu opublikowanego 11. Archiwa historii mówionej (AHM) i badań jakościowych w Polsce i na świecie; publikacje oparte na źródłach ustnych. Prezentacje przez studentów wybranych kolekcji wywiadów. 12. Wizyta w AHM Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA 13-14-15. Omawianie przeprowadzonych indywidualnie wywiadów |
Literatura: |
Abrams Lynn (2016) Oral History Theory. London, New York: Routledge. (Wstęp) Assmann Aleida (2018) Cztery podstawowe typy czynności składania świadectwa, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, Wydanie specjalne, s. 175-191. Filipkowski Piotr (2014) Historia mówiona jako historia ratownicza: doświadczenie, opowieść, egzystencja. „Teksty Drugie”, vol. 5, s. 27-46. Filipkowski Piotr (2015a) Historia mówiona jako historia faktyczna albo jak „odantropologizować” Opowieści o przeszłości? „Rocznik Antropologii Historii”, vol. 8 s. 91–108. Filipkowski Piotr (2015b) Historia mówiona – jeszcze bardziej wernakularna? „Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, praktyka”, vol. 5, s. 45–60. Gałęziowski Jakub, Joanna Urbanek (2017) ’Etyczny zwrot’ w polskiej historii mówionej. „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 7, s. 7-34. Gałęziowski Jakub (2019) Oral history and biographical method. Common framework and distinctions resulting from different research perspectives. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. XV(2), s. 76–103. Kałwa Dobrochna (2017) Historia mówiona w polskich badaniach dziejów najnowszych. „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. VII, s. 163-183. Kaźmierska Kaja (1996) Wywiad narracyjny ‒ technika i pojęcie analityczne [w:] Marek Czyżewski, Andrzej Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek red., Biografia a tożsamość narodowa. Łódź: Katedra Socjologii Kultury Uniwersytetu Łódzkiego Kaźmierska Kaja (2018) Doing Biographical Research – Ethical Concerns in Changing Social Contexts. “Polish Sociological Review”, vol. 3, s. 393-411. Kaźmierska Kaja (2020) “Ethical Aspects of Social Research: Old Concerns in the Face of New Challenges and Paradoxes. A Re flection from the Field of Biographical Method.” Qualitative Sociology Review 16 (3), s. 118-135. Kudela-Świątek Wiktoria (2014a) Interdyscyplinarność w badaniach w badaniach oral history: konieczność czy sposób na nowatorstwo? [w:] Stanisława Bartmińska-Niebrzegowska, red., Historia mówiona w świetle nauk humanistycznych i społecznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytety Marii Curie-Skłodowskiej, s. 61-88. Kudela-Świątek Wiktoria (2014b) Marriage of convenience... In search of new analytical methods in oral history. „Theatrum Historiae”, vol. 14, s. 49–67. Kurkowska-Budzan Marta (2008) „Badacz–tubylec. O emocjach, władzy i tożsamości w badaniach ‘oral history’ miasteczka Jedwabne.” W Obserwacja uczestnicząca w badaniach historycznych, edited by B. Wagner and T. Wiślicz, Zabrze: Inforteditions, s. 17-25. Kurkowska-Budzan Marta (2011) Informator, świadek historii, narrator – kilka wątków epistemologicznych i etycznych oral history, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. I, s. 9–34 K'Meyer, Tracy E, Glenn A. Crothers (2007) "‘If I See Some of This in Writing, I’m Going to Shoot You’: Reluctant Narrators, Taboo Topics, and the Ethical Dilemmas of the Oral Historian." The Oral History Review vol. 34 (1), s. 71-93. Maruszewski Tomasz (2005) Pamięć autobiograficzna, Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne (wstęp) Passerini Luisa (2018) Pamięci. Między milczeniem, a zapomnieniem, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, Wydanie specjalne, s. 193-215. Portelli Alessandro (1981) “The Peculiarities of Oral History.” History Workshop Journal vol. 12 (1), s. 96-107. Portelli Alessandro (2018) Living voices: the oral history interview as dialogue and experience, „The Oral History Review” vol. 45(2), s. 239–248 Sheftel Anna, Zembrzycki Stacey (2016) Who’s Afraid of Oral History? Fifty Years of Debates and Anxiety about Ethics. “Oral History Review”, vol. 43, z. 2, s. 338-366 Shopes Linda (2002) Oral History and the Study of Communities: Problems, Paradoxes and Possibilities. „Journal of American History”, vol. 89, z. 2, s. 588–98. Thomson Alistair (2006) Four paradigm transformations in oral history, „The Oral History Review”, vol. 34(1), s. 49–70 Thomson Alistair (2011) Moving stories, women’s lives: sharing authority in oral history, „Oral History", 2011, 39(2), s. 73–82 Yow Valerie R. (1997) „Do I like them too much?”: interview effects of the oral history on the interviewer and vice-versa, „The Oral History Review" vol. 24(1), s. 55–7 |
Efekty uczenia się: |
K_U05 potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru teorii sztuki i nowych mediów, socjologii i filozofii kultury K_U06 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać umiejętności badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego K_U07 posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków K_U09 posiada umiejętność zróżnicowanego wykorzystywania technologii informacyjnej w nauce i pracy, potrafi rozwijać aktywność poznawczą i umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej K_U10 posiada umiejętność przygotowywania typowych prac w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych oraz innych źródeł K_U11 posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych w zakresie historii sztuki oraz innych źródeł K_U13 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role K_U14 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie |
Metody i kryteria oceniania: |
Podstawą oceny uczestnika zajęć będą: – bardzo dobra znajomość zadanych tekstów, udział w ich omawianiu i dyskusjach – opis wybranej kolekcji wywiadów oraz analiza jednej relacji pozyskanej z jednego z archiwów historii mówionej – samodzielne przeprowadzenie wywiadu biograficznego, jego pisemne opracowanie (z fragmentami transkrypcji oraz próbą edycji tekstu) i analiza na zajęciach – aktywny udział we wszystkich zajęciach |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.