PRL: ludzie, przedmioty, obrazy

nieobowiązkowe

Polska Rzeczpospolita Ludowa, popularnie nazywana

„Peerelem” jest okresem (pozornie) zamkniętym. Pozornie, gdyż

w dalszym ciągu żyją ( i jeszcze długo żyć będą) ludzie nie tylko

urodzeni, ale i w pełni socjalizowani w tamtych czasach. Okres

ten pozostawił po sobie również olbrzymią i zróżnicowaną

spuściznę materialną i niematerialną, wciąż jest punktem

politycznych czy kulturowych odniesień, odgrywa też istotną

rolę w pamięci zbiorowej. Celem konwersatorium będzie

prezentacja, omówienie i przedyskutowanie drobnego tylko

wycinka zagadnień związanych z PRL. Wybrano tematy

powiązane z szeroko rozumianą historią kultury – od kultury

politycznej po kulturę pamięci. Podstawą dyskusji będą

zróżnicowane dokumenty kultury – memuarystyka, film

dokumentalny, fotografia, karykatury, pocztówki, malarstwo czy

w końcu analiza przestrzeni publicznej.

Polska Rzeczpospolita Ludowa, popularnie nazywana

„Peerelem” jest okresem (pozornie) zamkniętym. Pozornie, gdyż

w dalszym ciągu żyją ( i jeszcze długo żyć będą) ludzie nie tylko

urodzeni, ale i w pełni socjalizowani w tamtych czasach. Okres

ten pozostawił po sobie również olbrzymią i zróżnicowaną

spuściznę materialną i niematerialną, wciąż jest punktem

politycznych czy kulturowych odniesień, odgrywa też istotną

rolę w pamięci zbiorowej. Celem konwersatorium będzie

prezentacja, omówienie i przedyskutowanie drobnego tylko

wycinka zagadnień związanych z PRL. Wybrano tematy

powiązane z szeroko rozumianą historią kultury – od kultury

politycznej po kulturę pamięci. Podstawą dyskusji będą

zróżnicowane dokumenty kultury – memuarystyka, film

dokumentalny, fotografia, karykatury, pocztówki, malarstwo czy

w końcu analiza przestrzeni publicznej.

1.Zajęcia wstępne: ustalenie listy uczestników, prezentacja

tematów, źródeł, literatury.

2. Archeologia domowa: co w naszych domach pozostało z

PRL?

3. Stalinizm I: kreowanie obrazu wodza (dyskusja o

opublikowanej w 1952 r. biografii Bolesława Bieruta).

4. Stalinizm II: socrealizm.

5. Odwilż I: „czarna seria” polskiego filmu dokumentalnego.

6-7. Odwilż II: 1956-1957 –rewolucji politycznej, społecznej i

kulturowej w karykaturze.

8. PRL w fotografii: zajęcia z udziałem dr Marii Wąchały-

Skindzier z Muzeum Fotografii w Krakowie.

9. (Długie) Lata 60. – „chcemy być nowocześni” czyli new look.

10. Gen. Karol Świerczewski, (de)konstrukcja najtrwalszego

mitu PRL.

11-12. Rok 1972: dwa spojrzenia (analiza dwóch dzienników

prowadzonych w tym roku – pisarza Mariana Brandysa i górnika

z Katowic).

13. Peerelowski problem nr 1 – mięso (analiza ikonograficzna).

14. Peerelowskie marzenie nr 1 – samochód.

15. PRL i przestrzeń publiczna – co zostało?

B. Brzostek, PRL na widelcu, Warszawa 2010; Richard

- W. Bulliet (red.), Historia XX wieku, Warszawa 2001;

- George J. Flemming [wł. Jerzy Działak], Polska mało znana,

Paryż 1967

- W. Fułek, R. Stinzing-Wojnarowski, Kurort w cieniu PRL-u.

Sopot 1945-1989, Gdańsk 2007.

- D. Jarosz, Mieszkanie się należy. Studium z peerelowskich

praktyk społecznych, Warszawa 2010.

- J. Kochanowski, Tylnymi drzwiami. „Czarny rynek” w Polsce

1944-1989, Warszawa 2015;

- J. Kochanowski, Rewolucja międzypaździernikowa. Polska

1956-1957, Kraków 2017.

- J. Kochanowski, „Wolne miasto”. Zakopane 1956-1970,

Kraków 2019.

- K. Kosiński, Historia pijaństwa w czasach PRL. Polityka-

obyczaje-szara strefa-patologie, Warszawa 2008.

- W. Mędrzecki, Sz. Rudnicki, J. Żarnowski, Społeczeństwo

polskie w XX wieku, Warszawa 2003;

- Społeczeństwo PRL. T. 1, red. S. Jankowiak, D. Skotarczak, I.

Skórzyńska, Poznań 2011;

- H. Wilk, Między pragmatyzmem a oczekiwaniami.

Społeczeństwo, władza i samochody w Polsce 1945–1970,

Wydawnictwo IH PAN, Warszawa 2017.

- Wizje nowoczesności . lata 50. i 60. – wzornictwo, estetyka, styl

życia, red. A. Kiełczewska, M. Porajska-Hałka, Warszawa 2011

- M. Wojtyński, Telewizja w Polsce do 1972 roku, Warszawa

2011;

- Życie codzienne w PRL (1956-1989), red. G. Miernik, S

Piątkowski, Radom 2006

- Monika Milewska, Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL,

Warszawa 2021.

K_W14 - Student uczestniczący w konwersatorium wykładzie

nabywa wiedzę zarówno o podstawowych pojęciach związanych

z historią społeczną w ogóle, jak o wybranych problemach i

procesach z historii społecznej Polski w XX wieku. Oprócz

zapoznania się z metodologią, terminologią, faktografią, czy

periodyzacją uczestnik wykładu będzie mógł rozpoznać

zależności między historią społeczną a polityczną, gospodarczą,

czy dziejami kultury.

K_W16 - Zdobędzie wiedzę i instrumentarium zarówno do

zrozumienia przeszłości, jak wielu procesów zachodzących

obecnie.

K_U05 – Zaprezentowane podczas konwersatorium źródła

pozwolą uczestnikom na udoskonalenie umiejętności krytyki

źródeł i pomoże w wykorzystaniu ich we własnych badaniach;

K_U07 – studenci udoskonalą umiejętność dyskusji,

merytorycznego argumentowania oraz sposobów prezentacji

wiedzy.

Podstawą oceny uczestnika zajęć będą:

- obecność; osoby, które opuszczą (bez ważnego i

udokumentowanego powodu) więcej niż dwa zajęcia nie mogą

zaliczyć zajęć.

- aktywność podczas zajęć (udział w dyskusji etc.).

- kreatywność (np. samodzielne przygotowanie prezentacji

multimedialnej).