Warszawskie rezydencje XVIII wieku i ich współczesne funkcjonowanie

nieobowiązkowe

Zajęcia, odbywające się zasadniczo poza uczelnią, w muzeach i parkach dawnych warszawskich rezydencji, mają na celu zapoznanie studentów z ważnym zjawiskiem polskiej kultury epoki Oświecenia – nowego typu siedzibą arystokratyczną lub królewską, a także ogrodami krajobrazowymi w typie angielskim. Przedmiotem refleksji i wypowiedzi studentów będzie historia zespołów pałacowo-ogrodowych, formy artystyczne i funkcje różnych budowli, ich wystroju, kolekcje w nich gromadzone, rekonstrukcja i konserwacja obiektów, funkcjonowanie współczesne jako muzeum, miejsca rekreacji i edukacji, itp.

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z tym nadal słabo rozpoznanym obszarem polskiej kultury epoki Oświecenia, w jego europejskim kontekście. Podobnie jak inne tego typu specjalizacje terenowe, pozwalają na konfrontację tekstów źródłowych i opracowań naukowych z żywą (choć najczęściej rekonstruowaną) materią zabytków. Ponieważ szeroko pojęta rezydencja możnowładcza stanowi zagadnienie kulturowe – spotykają się tu kwestie literackich inspiracji, historycznych i doraźnych politycznych programów, problemy historii architektury i sztuki ogrodowej – studenci mogą podejmować tematy zgodne ze swoimi preferencjami badawczymi.

Na dwóch pierwszych spotkaniach prowadzący przedstawi główne przemiany i założenia siedzib w Europie i w Polsce w wieku XVIII. Szczególny nacisk położony będzie na generalną dyspozycję rezydencji, na relację domu i otoczenia, literackie i artystyczne źródła i wzory, związek kolekcji i domu. Zasadnicze zajęcia będą miały charakter ćwiczeniowy i polegać będą na konfrontacji wzorów i założeń teoretycznych z realizacjami wieku XVIII w Warszawie i okolicach; a także na śledzeniu w terenie pierwotnych założeń w relacji z obecnymi rekonstrukcjami rezydencji i ogrodów, wreszcie ich współczesną eksploatacją muzealną, turystyczną itp. Odbywać się będą w zdwojonym trybie [3 godz. zegarowe średnio co drugi tydzień], w muzeach i parkach Łazienek Królewskich, Mokotowa, Wilanowa i Natolina; przewidziany jest także całodzienny wyjazd w okolice Warszawy, do Arkadii i Nieborowa.

J.S. Ackerman, The Villa. Form and Ideology of Country Houses, London 1990;

A. Bernatowicz, Niepodobne do rzeczywistości. Malowana groteska w dekoracji rezydencji Warszawy i Mazowsza (1777-1820), Warszawa 2006;

T. Bernatowicz, Mitra i buława. Królewskie ambicje książąt w sztuce Rzeczypospolitej szlacheckiej (1697–1763), Warszawa 2011;

G. Ciołek, Ogrody polskie, Warszawa 1954;

B.L. Herman, Movement, Experience, Architectural Space and Domestic Practice in the Eighteenth-Century House, w: The Baroque Villa. Suburban and Country Residences, red. B. Arciszewska, Warsaw 2008, s. 261-270.

T.S. Jaroszewski, Architektura Warszawy stanisławowskiej, w: Jesteśmy w Warszawie, red. Z. Bartoszewska, t. 1, Warszawa 1981, s. 115-131.

tenże, Architektura doby Oświecenia w Polsce, Wrocław 1971;

I. Kopania, Rzeczy – ogrody – wyobrażenia. Chiny w kulturze Rzeczypospolitej czasów Stanisława Augusta, Warszawa 2012;

L. Majdecki, Historia ogrodów, t. 2: Od XVIII w. do współczesności, Warszawa 2016 (lub wyd. wcześniejsze);

A. Morawińska, A. F. Moszyńskiego rozprawa o ogrodownictwie angielskim, Wrocław 1977;

Oświeceniowa republika władców. Rezydencje, kolekcje, mecenat, t. 1 i 2, red. A. Pieńkos, Warszawa 2016-2017.

J. Putkowska, Warszawskie rezydencje na przedmieściach i pod miastem w XVI-XVIII wieku, Warszawa 2016;

M. Szafrańska (red.), Ogród – forma – symbol – marzenie, kat. wyst. Zamku Królewskiego w Warszawie w 1999 r., Warszawa 1999;

Władza i architektura. Rezydencje monarchów i siedziby władz państwowych w Europie – formy i funkcje (XV–XXI w.), red. A. Czarniecka, P. Deles, A. Sołtys, Warszawa 2016.

Ponadto opracowania szczegółowe konkretnych założeń ogrodowych i postaci ich założycieli, a także architektów.

Zajęcia kształtują umiejętność zrozumienia zależności między zjawiskami artystycznymi i historyczno-politycznymi określonej epoki, ćwiczą znajomość podstawowej terminologii historii sztuki nowożytnej i nowoczesnej, a także innych dziedzin wiedzy o kulturze; pozwalają usystematyzować główne kierunki myśli o kulturze europejskiej XVIII i XIX w.; poszerzają wiedzę o relacjach społecznych w momencie narodzin nowoczesnych społeczeństw europejskich.

Ponadto efektem jest pogłębienie znajomości metod badawczych i technik argumentacji historii sztuki; doskonalenie znajomości profesjonalnych narzędzi wyszukiwawczych w dziedzinie kultury. Zajęcia ćwiczą również umiejętności pracy w terenie, w konfrontacji źródeł i opracowań pisanych z konkretnymi zabytkami.

Student poznaje terminologię z zakresu historii sztuki na poziomie rozszerzonym, zdobywa uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki, prowadzącą też do specjalizacji; ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, szkołach badawczych, obejmującą wybrane obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki; zdobywa pogłębioną wiedzę o dziedzinach nauki i dyscyplinach naukowych powiązanych z historią sztuki, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych; zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji, wartościowania i problematyzowania różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki (K2_W02; K2_W03; K2_W04; K2_W05; K2_W06; K2_W07).

Student potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i integrować informacje z zakresu historii sztuki z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy; wykorzystywać pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla historii sztuki; integrować wiedzę z różnych dyscyplin w zakresie historii sztuki oraz zastosować ją w nietypowych sytuacjach profesjonalnych; przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych rodzajów dzieł sztuki, stosując oryginalne podejścia, uwzględniające nowe osiągnięcia historii sztuki, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym; stosować umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, samodzielnego formułowania wniosków i krytycznych wypowiedzi oraz tworzenia syntetycznych podsumowań; stosować umiejętność formułowania opinii krytycznych o wytworach kultury na podstawie wiedzy naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji opracowań krytycznych w różnych formach i w różnych mediach; potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik informacyjno-komunikacyjnych ze specjalistami z zakresu historii sztuki oraz dziedzin nauki i dyscyplin pokrewnych oraz niespecjalistami, w języku polskim i języku obcym, a także popularyzować wiedzę o humanistyce oraz wytworach kultury i jej instytucjach; stosować pogłębioną umiejętność przygotowania różnych prac pisemnych w języku polskim i języku obcym uznawanym za podstawowy dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki; stosować pogłębioną umiejętność przygotowania wystąpień ustnych, w języku polskim i języku obcym, w zakresie historii sztuki lub w obszarze leżącym na pograniczu pokrewnych dyscyplin naukowych; stosować umiejętności językowe zgodne z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego; stosować umiejętność zróżnicowanego wykorzystywania technologii informacyjnej w nauce i pracy, potrafi rozwijać aktywność poznawczą i umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej; świadomie stosować swoją wiedzę z zakresu historii sztuki i umiejętności warsztatowych oraz rozumie potrzebę pogłębiania ich przez całe życie; potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób. Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role, planować własne przedsięwzięcia badawcze, jak też czuwać nad realizacją zadań zbiorowych; umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową (K2_U01; K2_U02; K2_U04; K2_U05; K2_U06; K2_U07; K2_U08; K2_U09; K2_U10; K2_U13; K2_U14).

Student jest gotów do odpowiedniego określenia priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania aktywnego uczestniczenia w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy i świata; przekuwania projektów w profesjonalne działania o charakterze badawczym, muzealniczym lub wystawienniczym, myśląc w sposób przedsiębiorczy i działając na rzecz dobra wspólnego; prawidłowego identyfikowania i rozstrzygania dylematów związanych z wykonywaniem zawodu. Rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w pracy historyka sztuki i popularyzacji wiedzy z zakresu historii sztuki (K2_K01; K2_K03; K2_K04).

Ocenie podlegać będzie cała aktywność studentów, udział w dyskusjach i ich inicjatywa w dookreślaniu tematów oraz sposobach ich realizacji; jedno lub kilka wystąpień w trakcie wyjazdów. Po zakończeniu zajęć studenci złożą krótki konspekt z bibliografią, dotyczący wybranego, jednego z zagadnień omawianych w czasie wyjazdów.