Włoskie inspiracje w kulturze polskiej

nieobowiązkowe

Tematem konwersatorium będzie fascynacja Italią w

kulturze polskiej, wyrażana podróżami na Półwysep

Apeniński oraz twórczością na temat włoskiej historii,

zabytków i dokonań kulturowych.

Po wstępnych uwagach na temat dawnego podróżopisarstwa, a także samego zjawiska podróży oraz źródeł je ilustrujących (diariusze, korespondencja, instrukcje, sprawozdania dyplomatyczne, zapiski osób świadczących usługi na trasie, rachunki, albumy studentów; sztambuchy, nagrobki) przyjdzie czas na lekturę i komentowanie włoskich wrażeń i ewentualnych inspiracji, jakie były udziałem przedstawicieli kolejnych generacji przybyszy z Rzeczypospolitej.

Oto przykładowe tematy:

Staropolska moda edukacyjna; podróże akademickie do Bolonii, Padwy i Rzymu (Zbigniew i Jerzy Ossolińscy, Maciej Vorbek-Lettow, Hieronim Morsztyn, Stanisław Borkowski).

Dyplomacja – początki: Erazm Ciołek, Jan Ocieski, Stanisław Reszka; Stanisław Miński (Sposób odprawowanie poselstwa); wjazdy Jerzego Ossolińskiego i Michała Kazimierza Radziwiłła (poselstwa obediencyjne, „dwór Rzymski” – trudności, ceremoniał, relacje dyplomatyczne i prywatne, ikonografia).

Grand Tour alla polacca (Maciej Rywocki, Jakub Sobieski, Jan Heidenstein, Bartłomiej Nataniel Wąsowski, Teodor Billewicz, Jan Kossowski, Krzysztof Zawisza, August Moszyński); stereotypy kreowane w podróży (reagowanie na krajobraz, ludzi, rozwiązania instytucjonalne; na sztukę, zabytki, budowle).

Pierwsze przewodniki po Italii (Andrzej Wargocki, 1610; Franciszek Cezary, 1614; Delicyje ziemie włoskiey 1665).

Podróż jako tradycja kulturowa – itineraria kolejnych generacji intelektualistów: pisarzy, artystów, uczonych, polskich i obcych (August Moszyński, Dziennik podróży do Francji i Włoch; Johann Wolfgang von Goethe, Podróż włoska (Italienische Reise, 1816–1817); Michał Wiszniewski, Podróż do Włoch, Sycylii i Malty; Ferdinand Gregorovius, Wędrówki po Włoszech (1856–1877); Paweł Muratow, Obrazy Włoch (1911); Karel Capek, Listy z podróży (lata 20-te XX w.); Predrag Matvejevic, Brewiarz śródziemnomorski; tegoż, Inna Wenecja).

- Podróże do Włoch w twórczości literackiej:

a) Polscy romantycy i pozytywiści

Mickiewicz, Słowacki; Norwid, Sienkiewicz, Konopnicka, Lenartowicz, Żeromski;

b) Współczesne konfrontacje:

Jarosława Iwaszkiewicza (Nowele włoskie, 1947; Śpiewnik włoski, 1974), Jana Parandowskiego (Mój Rzym, 1959; Godzina śródziemnomorska,1949; Książka o Sycylii, 1956); Zbigniewa Herberta (Barbarzyńca w ogrodzie, 1962); Wojciecha Karpińskiego (Pamięć Włoch, 1982) i Jarosława Mikołajewskiego (Rzymska komedia, 2012).

Fragmenty wybranych diariuszy podróży.

Wskazówki bibliograficzne:

Peter Burke Kultura i społeczeństwo w renesansowych Włoszech; Alojzy Sajkowski, Włoskie przygody Polaków, Warszawa 1973; Mieczysław Brahmer, Powinowactwa polsko-włoskie, Warszawa 1980; Janusz St. Pasierb, Michał Janocha, Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich, Warszawa 2000, Małgorzata Ewa Kowalczyk, Obraz Włoch w polskim piśmiennictwie geograficznym i podróżniczym osiemnastego wieku; Grand Tour – narodziny kolekcji Stanisława Kostki Potockiego; Ryszard Przybylski, Et in arcadia ego. Esej o tęsknotach poetów; Helena Zaworska, Sztuka podróżowania. Poetyckie mity podróży w twórczości Jarosława Iwaszkiewicza, Juliana Przybosia i Stanisława Różewicza; Andrzej Litwornia, W Rzymie zwyciężonym Rzym niezwyciężony. Spory o Wieczne Miasto (1575-1630); tegoż, Rzym Mickiewicza. Poeta nad Tybrem 1829-1831).

Świadomość znaczenia i zakresu włoskich inspiracji w kulturze polskiej, od epoki staropolskiej poczynając, aż po czasy bliskie współczesności.

K2_W02, K2_W04, K2_W06, K2_W07.

Umiejętności:

K2_U01, K2_U04, K2_U07, K2_U14.

Kompetencje społeczne:

K2_K01, K2_K04.

Obecność na zajęciach, aktywność konwersatoryjna oraz – ewentualnie – krótki esej zaliczeniowy.