Przekład w ujęciu kulturowym: brytyjskie kultury mniejsze - Sem. mgr 3

seminaria magisterskie

zdalnie

Seminarium poświęcone jest przekładowi literatury brytyjskich kultur mniejszych, a więc twórczości szkockiej, irlandzkiej i walijskiej. Analizowane będą: specyfika językowa i kulturowa tekstów źródłowych, strategie przekładu, miejsce i znaczenie tych tekstów w kulturze docelowej, ich krytyka i recepcja.

Trzeci semestr.

Seminarium poświęcone jest problematyce przekładu utworów należących do kultur mniejszych w obrębie obszaru językowego i kulturowego Wysp Brytyjskich, a więc twórczości pisarzy szkockich, irlandzkich i walijskich. Celem seminarium jest rozwinięcie umiejętności analitycznych uczestników, a zwłaszcza umiejętności analizy tekstu literackiego jako materiału do przekładu lub też tekstu literackiego w przekładzie w kontekście jego przynależności i specyfiki językowej i kulturowej. Na zajęciach omówiony zostaje zwrot kulturowy we współczesnej translatologii: Opisowe Badania nad Przekładem (Gideon Toury), Teoria Polisystemu i Teoria Repertuaru Kulturowego (Itamar Even-Zohar), pojęcie refrakcji (André Lefevere), koncepcja przekładu jako doświadczenia obcego (Antoine Berman), strategie egzotyzacji i udomowienia (Lawrence Venuti). Szczególny nacisk położony jest na ujęcie postkolonialne (Maria Tymoczko, Gayatri Chakravorty Spivak)

Uczestnicy poszerzają też swoją wiedzę o językowej i kulturowej różnorodności narodów Wysp Brytyjskich i o roli twórczości literackiej w budowaniu tożsamości narodowej (w tym wypadku w obliczu kultury dominującej). Te zagadnienia służą za punkt wyjścia do analizy sposobów, w jakie twórcy szkoccy, irlandzcy i walijscy zaznaczają, budują i definiują swoją kulturowo-językową odrębność, oraz tego, jak te stosowane strategie literackie funkcjonują w przekładzie. Omawiane są trudności związane z tłumaczeniem tekstów silnie nacechowanych językowo i kulturowo (a jednocześnie problematycznych z uwagi na złożoną i niejednoznaczną relację z kulturą dominującą), możliwe rozwiązania translatorskie oraz kwestie recepcji i znaczenia przekładów takich tekstów w kulturze docelowej. Zajęcia obejmują dyskusje grupowe oraz - w drugiej połowie semestru - indywidualne prezentacje studentów na wybrany przez nich temat.

Pierwszy semestr seminarium poświęcony jest przeglądowi współczesnych teorii przekładu. W drugim semestrze analizy (ujęcie językoznawcze, literaturoznawcze i kulturoznawcze) skupiają się na funkcjonowaniu w przekładzie utworów szkockich, irlandzkich i walijskich; omawiane będą zarówno teksty jeszcze nieprzełożone, jak i istniejące przekłady (uwzględniane są indywidualne zainteresowania studentów). W trzecim semestrze uczestnicy prezentują własne projekty badawcze, w tym zawartość kolejnych rozdziałów. Czwarty semestr, dostosowany do indywidualnych potrzeb studentów, obejmuje indywidualne konsultacje związane z przygotowaniem i złożeniem pracy magisterskiej.

Baker, Mona ed. (1997) Routledge Encyclopaedia of Translation Studies, London & New York: Routledge.

Bassnett, Susan (1991) Translation Studies, London: Routledge.

Bassnett, Susan and André Lefevere (1998) Constructing Cultures. Essays on Literary Translation, Clevedon: Multilingual Matters.

Berman, Antoine (2000 [1985]) “Translation and the Trials of the Foreign”, trans. Lawrence Venuti, in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 284-297.

Bukowski, Piotr i Magda Heydel red. (2009) Współczesne teorie przekładu, Kraków: Znak.

Cronin, Michael (2003) Translation and Globalization, London & New York: Routledge.

Even-Zohar, Itamar (2000 [1975/revised 1990]) “The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem”, in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 192-197.

Even-Zohar, Itamar (1997) “ The Making of Culture Repertoire and the Role of Transfer”, Target, 9 (2), 373-381.

Gentzler, Edwin (1993) Contemporary Translation Theories, London & New York: Routledge.

Jarniewicz, Jerzy (2012) Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim, Kraków: Znak.

Jarniewicz, Jerzy (2018) Tłumacz między innymi. Szkice o przekładach, językach i literaturze, Wrocław: Ossolineum.

Korzeniowska, Aniela (2013) “’Scotland Small? Our Multiform, Our Infinite Scotland Small?’ Scotland’s Literary Contribution to the Modern World” in Colloquia Humanistica 2, 37-58.

Korzeniowska, Aniela (2008) Translating Scotland. Nation and Identity, Warsaw: University of Warsaw.

Sommer, Piotr (ed.) (1995) Literatura na świecie nr 7/1995, Szkoci, Warszawa.

Sommer, Piotr (ed.) (2009) Literatura na świecie nr 07-08/2009, Walia, Warszawa.

Toury, Gideon (2000 [1978/revised 1995]) “The Nature and Role of Norms in Translation” in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 198-211.

Venuti, Lawrence (1995) The Translator's Invisibility. A History of Translation, London & New York: Routledge.

Venuti, Lawrence ed. (2000) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge.

Walkowitz, Rebecca L (2017) Born Translated. The Contemporary Novel in an Age of World Literature. New York: Columbia University Press.

Wiedza

Studenci znają i rozumieją:

K_W01 w sposób pogłębiony specyfikę translation studies w odniesieniu do brytyjskich kultur mniejszych na tle dziedziny nauk humanistycznych

K_W02 w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań przekładoznawczych (translation studies) w ramach filologii angielskiej

K_W04 w sposób pogłębiony zasady projektowania badań przekładoznawczych w ujęciu kulturowym (w odniesieniu do brytyjskich kultur mniejszych), a w szczególności stosowania metod i narzędzi w formułowaniu problemów badawczych i testowaniu hipotez przekładoznawczych

K_W05 pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego, szczególnie w odniesieniu do przekładu literackiego i przekładoznawstwa

K_W06 ekonomiczne, prawne i etyczne i inne uwarunkowania różnych rodzajów działalności zawodowej, związanej z przekładem literackim i przekładoznawstwem

Umiejętności

Studenci potrafią:

K_U01 posługiwać się zaawansowaną terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym

K_U02 w sposób pogłębiony posługiwać się metodologią badań przekładoznawczych w ramach filologii angielskiej, z poszanowaniem norm etyki naukowej i prawa autorskiego

K_U03 wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania problemu oraz wykonania projektu naukowego dotyczącego tematyki z zakresu przekładoznawstwa w ujęciu kulturowym

K_U04 w sposób pogłębiony analizować i syntetyzować treści i zjawiska językowe, literackie i kulturowe zachodzące w przekładzie literackim w kontekście społecznym, historycznym i gospodarczym

K_U05 rozpoznawać różnice pomiędzy rożnymi podejściami metodologicznymi stosowanymi w przekładoznawstwie (translation studies)

K_U06 samodzielnie wyszukiwać informacje w różnych źródłach i oceniać ich przydatność do pracy badawczej z zakresu przekładoznawstwa w ujęciu kulturowym

K_U07 korzystać z nowoczesnych technologii w procesie zdobywania wiedzy w zakresie przekładoznawstwa (translation studies) oraz porozumiewać się (np. z osobami prowadzącymi wykłady, konsultacje, szkolenia, itp. oraz współuczestnikami zajęć i projektów) z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych

K_U09 przedstawić zdobytą wiedzę z zakresu przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym w sposób spójny, precyzyjny i poprawny językowo, posługując się językiem angielskim na poziomie C2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, dobierając odpowiednio formy wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej, oraz komunikować się z innymi, zróżnicowanym kręgami odbiorców (kompetencje mediacyjne)

K_U011 projektować własną ścieżkę rozwoju w zakresie przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym

Kompetencje społeczne

Studenci są gotowi do:

K_K02 kształcenia ustawicznego, rozwoju osobistego i zawodowego, z wykorzystaniem wiedzy i umiejętności w obrębie przekładoznawstwa (translation studies) uzyskanych w trakcie studiów

K_K03 wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych w ramach seminarium, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej, rozwijanie etosu zawodu oraz zasad i norm etycznych w nauce w odniesieniu do przekładoznawstwa (translation studies)

K_K04 krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności w zakresie przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym.

Student zalicza seminarium na podstawie regularnego uczestnictwa w zajęciach, udziału w przeprowadzonych dyskusjach i ukończenia pracy magisterskiej. Warunkiem zaliczenia I semestru jest przygotowanie ustnej prezentacji, II semestru – złożenie pierwszego rozdziału pracy, III semestru – złożenie drugiego rozdziału, IV semestru – złożenie całej pracy (powinna być gotowa do maja).