Filozofia francuska Iz

Tematyka kursu nawiązuje do wiadomości uzyskanych przez studenta na zajęciach z Historii Literatury Francuskiej oraz Historii Francji. Celem kursu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami filozofii francuskiej oraz pogłębienie umiejętności interpretacji tekstów teoretycznych.

w sali

Zajęcia poświęcone są wybranym aspektom filozofii francuskiej od średniowiecza do XX wieku. Na podstawie lektury i analizy fragmentów dzieł filozoficznych zostaną wyodrębnione cechy najważniejszych prądów filozoficznych obecnych we Francji:

- myśl teologiczna i nominalistyczna Abelarda

- myśl Montaigne'a

- racjonalizm Kartezjusza

- idee jansenizmu wg Pascala

- myśl polityczna Monteskiusza i Rousseau

- myśl polityczna epoki Rewolucji Francuskiej

- podstawy filozofii liberalnej wg B. Constant i Tocqueville'a

- pozytywizm francuski

- egzystencjalizm

- ewolucjonizm chrześcijański wg P. Teilharda de Chardin

Zajęcia poświęcone są wybranym aspektom filozofii francuskiej przedstawionym w sposób przekrojowy, na przestrzeni dziejów (od średniowiecza do XX wieku). Lektura i analiza fragmentów dzieł wybranych twórców pozwoli wyodrębnić główne założenia prądów filozoficznych, które rozwinęły się na terenie Francji.

Na wstępie zaprezentowane zostaną poglądy Piotra Abelarda na temat universaliów oraz jego myśl etyczno-teologiczna przedstawiona w kontekście filozofii epoki. Analiza renesansowej myśli filozoficznej obejmie także idee polityczne Jana Bodina (Bodinusa), zwolennika monarchii i władzy absolutnej króla, oraz jego poglądy na gospodarkę kraju. Dopełnieniem refleksji na temat XVI wieku będzie lektura wybranych esejów Montaigne’a i próba odpowiedzi na pytanie dotyczące poglądów filozoficznych autora i kondycji człowieka zarysowanej w jego dziele.

Wiek XVII otworzą założenia racjonalizmu wg Kartezjusza przedstawione w "Rozprawie o metodzie". Następnie zostanie przywołana myśl teologiczna jansenistów, którą zilustrują wybrane fragmenty "Myśli" Pascala.

Omówienie filozofii wieku Oświecenia rozpocznie przypomnienie i rozwinięcie myśli politycznej Monteskiusza ("O duchu praw"), która następnie zostanie zestawiona z poglądami na społeczeństwo obywatelskie przedstawione w pismach Jana-Jakuba Rousseau. Analiza filozofii francuskiego Oświecenia obejmie także lekturę fragmentów pism Condorceta dotyczących idei postępu.

Myśl filozoficzna XIX wieku zostanie przedstawiona na podstawie wybranych kwestii – założeń prekursora liberalizmu i konstytucjonalizmu, Benjamina Constant, członka grupy z Coppet związanego z Mme de Staël i, podobnie jak ona, nawiązującego w swych poglądach filozoficznych do myśli Monteskiusza. Analiza liberalizmu dziewiętnastowiecznego będzie kontynuowana na podstawie fragmentów dzieła "O demokracji w Ameryce" Alexisa de Tocqueville’a. Następnie, na podstawie tekstów Augusta Comte’a i Hipolita Taine’a zostaną przedstawione założenia francuskiego pozytywizmu.

Filozofia francuska XX wieku zostanie przedstawiona na podstawie fragmentów tekstów Henri Bergsona i jego « filozofii czasu ». Studenci zapoznają się także z filozofią egzystencjalną obecną w dziełach Sartre’a i Camusa. Założenia ewolucjonizmu chrześcijańskiego zostaną sformułowane na podstawie fragmentów tekstów Pierre’a Teilhard de Chardin.

B. Baertschi, Conscience et réalité: études sur la philosophie française au XVIII siècle, Genève, Droz, 2005.

J. Beaufret, Notes sur la philosophie en France au XIXe siècle, Paris, Librairie Philosophique J. Vrin, 1984.

V. Descombes, Le même et l'autre: quarante-cinq ans de philosophie française (1933-1978), Paris, Les Editions du Minuit, 1993.

D. Folscheid, Les grandes philosophies, Paris, PUF, 1988.

B. Groethuysen, Philosophie de la Révolution française précédé de Montesquieu, Paris, Gallimard, 1982.

B. Nitzer, Introduction à la philosophie contemporaine, Paris, Ellipses, 2018.

A. Rivaud, Philosophie française et philosophie anglaise de 1700 à 1830, Paris, PUF, 1962.

A. Robinet, La philosophie française, Paris, PUF, 1951.

P. Rosenberg, La philosophie. Retenir l'essentiel, Paris, Nathan, 2011.

B. Sichère, Cinquante ans de philosophie française, Paris, ADPF, 1998.

J.-A. Wahl, Tableau de la philosophie française, Paris, Gallimard, 1972.

Wybrane fragmenty dzieł filozoficznych, artykuły naukowe.

Po zakończeniu kursu filozofii francuskiej student posiada następujące umiejętności i wiedzę:

- ma pogłębioną wiedzę na temat kierunków filozoficznych obecnych we Francji oraz potrafi wymienić ich przedstawicieli (K_W01)

- zna odpowiednią terminologię z zakresu filozofii (K_W02)

- potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury (filozofia) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację przy pomocy odpowiedniej terminologii oraz właściwych narzędzi badawczych (K_U03)

- potrafi planować i przygotowywać wystąpienia ustne w języku francuskim, odwołując się do podstawowych ujęć teoretycznych właściwych dla filozofii (K_U05)

Warunki zaliczenia: obecność obowiązkowa (dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze), aktywny udział w zajęciach (dodatkowe punkty za aktywność), wystąpienia ustne (fakultatywnie), zaliczenie dwóch kolokwiów pisemnych.

Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji zagrożenia epidemicznego. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim w porozumieniu z uczestnikami zajęć.

Testy będą przeprowadzane w trybie stacjonarnym i/lub zdalnym.

Przewiduje się wówczas pracę zdalną na platformie zoom.us.

Wymagane zaplecze techniczne : dostęp do internetu, mikrofon i kamerka

Dyżur: wtorek 18:15-19:15, (stacjonarnie, s. 3.414 lub online na życzenie)

Brak