Wstęp do językoznawstwa Iz

Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami językoznawstwa.

w sali

Omawiane są najważniejsze teorie językoznawstwa.

Poruszane tematy to: definicja i cechy języka naturalnego, funkcje języka według Jakobsona, teorie znaku (de Saussure'a i Peirce'a), typologia języków, język ogólny a odmiany języka, system morfo-syntaktyczny (funkcjonalizm europejski i strukturalizm amerykański, podwójna artykulacja języka, budowa wyrazu, syntagmy i zdania), system semantyczny (teorie znaczenia, trójkąt semiologiczny, podstawowe relacje semantyczne).

Opis przedmiotu w punktach według zagadnień:

I. Strukturalne i funkcjonalne definicje języka

II. Funkcje mowy

1. Schemat komunikacji językowej według R. Jakobsona

2. Funkcje języka według R. Jakobsona

III. Znak językowy a inne rodzaje znaków

1. Semiotyka i semiologia

2. Teoria znaku Ch. Peirce'a

IV. Teoria znaku językowego F. de Saussure'a

V. Język naturalny i jego cechy

1. Języki naturalne a języki sztuczne

2. Cechy definicyjne języka naturalnego

3. Klasyfikacja historyczna i typologiczna języków

VI. Zróżnicowanie terytorialne i społeczne języka narodowego

1. Język ogólnonarodowy

2. Dialekty, dialektologia

3. Socjolekty, socjolingwistyka

4. Norma językowa

VII. System semantyczny języka

1. Różne definicje znaczenia (m.in. denotacja i konotacja)

2. Trójkąt semiologiczny

3. Podstawowe relacje semantyczne: synonimia, antonimia, polisemia, homonimia.

VIII. System morfo-syntaktyczny: morfem i wyraz

1. Podwójna artykulacja języka w ujęciu A. Martineta

2. Definicja morfemu i wyrazu

3. Klasyfikacja morfemów

4. Części mowy

5. Podstawowe procesy słowotwórcze: derywacje, złożenia, związki frazeologiczne, zapożyczenia, kalki.

IX. System morfo-syntaktyczny: syntagma i zdanie

1. Definicja syntagmy i zdania

2. Strukturalizm amerykański

- Dystrybucjonalizm

- Gramatyka generatywno-transformacyjna (N. Chomsky)

X. Językoznawstwo jako nauka

1. Językoznawstwo przednaukowe i naukowe

2. Główne działy językoznawstwa

3. Najważniejsze kierunki badań w językoznawstwie w XX i w XXI w.

1. Bartmiński, J. (2001), Współczesny język polski, Lublin, Wyd. UMCS

2. Grzegorczykowa R. (2007), Wstęp do językoznawstwa, Warszawa, WN PWN.

3. Izert, M., Pachocińska, E. (1998), Wstęp do językoznawstwa ogólnego, Warszawa, Wyd. Inst. Romanistyki.

4. Łuczyński E., Maćkiewicz J. (2006), Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.

5. Milewski, T. (2004), Językoznawstwo, Warszawa, WN PWN.

6. Paveau M.-A., Sarfati G.-E. (2009), Wielkie teorie językoznawcze. Od językoznawstwa historyczno-porównawczego do pragmatyki, tłum. I. Piechnik, Kraków, Avalon, Flair.

7. Polański, K. (red.) (1993), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław, Zakł. Narodowy im. Ossolińskich.

8. Saussure, F., (1961) Kurs językoznawstwa ogólnego, PWN, Warszawa.

9. Tabakowska E. (2001), Kognitywne podstawy językoznawstwa, Kraków, Universitas.

Po pozytywnym zakończeniu zajęć student/studentka:

-zna podstawowe pojęcia i odpowiadające im terminy używane do opisu języka (K_W03)

-ma usystematyzowaną wiedzę o podstawowych procesach zachodzących w obszarach języka (K_W04)

-ma elementarną wiedzę o kierunkach badań w językoznawstwie oraz o najnowszych osiągnięciach w tej dyscyplinie (K_W06)

Umiejętności:

- potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla językoznawstwa (K_U04)

- potrafi wskazać przedmiot badań oraz główne działy językoznawstwa,

- potrafi posługiwać się podstawowymi źródłami leksykograficznymi i gramatycznymi,

- potrafi dokonać analizy wybranych zjawisk językowych z punktu widzenia poznanych teorii językoznawczych.

Kompetencje społeczne:

-rozumie potrzebę ciągłego kształcenia się zawodowego i rozwoju osobistego, ocenia własne kompetencje w różnych dziedzinach i doskonali umiejętności (K_K01)

Warunki zaliczenia przedmiotu:

- obecność na zajęciach: dopuszczalne 2 nieobecności,

- zaliczony jeden sprawdzian pisemny śródsemestralny,

- zaliczona karta pracy wykonana w zespole dwuosobowym,

- egzamin pisemny w sesji zimowej. Egzamin ma formę testu pytań otwartych (2/3 zadań) oraz jednokrotnego wyboru (1/3 zadań).

Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z egzaminu (70%) oraz ocena uzyskana ze sprawdzianu (20%) i karty pracy (10%).

Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji zagrożenia epidemicznego. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z uczestnikami zajęć. Szczegółowe warunki zaliczenia przedmiotu zostaną przedstawione przez prowadzącego na pierwszych zajęciach lub zostaną wysłane przez Uniwersytecki System Obsługi Studiów.