Historia Ameryki Łacińskiej I (okres kolonialny) wykład

obowiązkowe

Przekazanie wiedzy dzięki, której student zyskuje podstawową informację na temat zjawisk kulturowych i procesów historycznych charakterystycznych dla Ameryki w epoce kolonialnej (ze szczególnym uwzględnieniem wicekrólestwa Nowej Hiszpanii, wicekrólestwa Peru i kolonii portugalskiej w Brazylii).

w sali

Podczas wykładu studenci poznają europejskie uwarunkowania oraz przebieg i skutki XV- i XVI-wiecznych odkryć geograficznych i podbojów organizowanych przez Korony Hiszpańską i Portugalską, a także proces formowania się nowej rzeczywistości kolonialnej w Ameryce i jej funkcjonowanie aż do wybuchu wojen o niepodległość (początek XIX wieku).

Podczas wykładu studenci poznają europejskie uwarunkowania oraz przebieg i skutki XV- i XVI-wiecznych odkryć geograficznych oraz podbojów Nowego Świata organizowanych przez Korony Hiszpańską i Portugalską. Przedstawione zostaną procesy formowania się nowej rzeczywistości kolonialnej w Ameryce, procesy „metysażu” kulturowego pod wpływem ewangelizacji i efektu spotkania w Ameryce ludności pochodzącej z trzech, a nawet czterech kontynentów oraz reakcji autochtonów na nową rzeczywistość. Ponadto wykład porusza tematykę związaną z administracją kolonii, gospodarką i ekonomią kolonialnej Ameryki, rywalizacji między mocarstwami europejskimi w Indiach Zach., buntach i rewoltach Indian oraz piratach z Karaibów. Wykład ma za zadanie przybliżyć studentom terminologią oraz znaczenie takich określeń jak: encomienda, repartimiento, La Carrera de Indias, Galeón de Manila, Casa de Contratación, audiencia, adelantado, niewolnictwo, Wielkie Karaiby.

Zakres tematów:

I. Wielkie odkrycia geograficzne i Wyprawy Kolumba

II. Eksploracja i pierwsze kolonie Hiszpanów w Indiach Zachodnich

III. Konkwista Mezoameryki

IV. Konkwista Andów i Chile

V. Hiszpańska struktura administracji w koloniach amerykańskich

VI. Zakony religijne i ewangelizacja w Ameryce Łacińskiej

VII. Ameryka portugalska

VIII. La Carrera de Indias: szlak morski, który połączył dwa światy

IX. Piraci z Karaibów i hiszpański system obronny w Indiach Zachodnich

X. Kolonizacja niehiszpańska w Ameryce (XVI-XVIII w.)

XI. Indios bravos

XII. Ekonomia kolonialna

XIII. Reformy burbońskie w XVIII w.

XIV. Historia wojskowa hiszpańskiej Ameryki

XV. Kroniki, katastrofy i wrakowiska. Źródła kolonialne w archeologii morskiej

ANES ÁLVAREZ, Gonzalo (1975) El Antiguo Régimen: los Borbones. Madrid, Alianza Editorial Alfaguara.

BAILEY, Helen Miller i Abraham P. Nasatir (1969) Dzieje Ameryki Łacińskiej. Warszawa, PWN.

BENGOA, José (2000) Historia del pueblo mapuche (siglos XIX y XX). Santiago, LOM Ediciones.

BIEŻUŃSKA-MAŁOWIST Iza, MAŁOWIST, Marian (1987) Niewolnictwo. Warszawa, Czytelnik.

BOSCH, Juan (2009) De Cristóbal Colón a Fidel Castro. El Caribe frontera imperial. México, Porrúa.

CHAUNU, Pierre (1989) Cywilizacja wieku oświecenia. Warszawa, PIW.

CHAUNU, Pierre, CHAUNU Huguette (1955) Séville et l'Atlantique (1504-1650). Paris, Librairie Armand Colin.

COLON, Hernando (1965) Dzieje żywota i znamienitych spraw Admirała don Krzysztofa Kolumba. Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

DEFOE, Daniel (1968) Historia najsłynniejszych piratów, ich zbrodnicze wyczyny i rabunki. Warszawa, Czytelnik.

DÍAZ DEL CASTILLO, Bernal (1962) Pamiętnik żołnierza Korteza czyli prawdziwa historia podboju Nowej Hiszpanii. Warszawa, Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej.

EXQUEMELIN, Alexander (1970) Bukanierzy amerykańscy. Gdańsk, Wydawnictwo Morskie.

EXQUEMELIN, Alexander (2009) Dzienniki piratów: dzieje kapitana Morgana i bukanierów, ręką naocznego świadka. Warszawa, National Geographic/G+J RBA.

FAVIER, Jean (1996) Wielkie odkrycia od Aleksandra do Magellana. Warszawa, Wydawnictwo Bellona.

FERNÁNDEZ DE OVIEDO, Gonzalo (1851-1855) Historia general y natural de las Indias, islas y Tierra Firme del Mar Océano (I część w 1535). Madrid, Imprenta de la Real Academia de la Historia.

FREYRE, Gilberto (1985) Panowie i niewolnicy. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.

FURTADO, Celso (1967) Rozwój gospodarczy Brazylii. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

GARCÍA, Claudia (2002) “Hibridación, interacción social y adaptación cultural en la Costa de Mosquitos, siglos XVII y XVIII”. Anuario de Estudios Americanos, Sevilla, Escuela de Estudios Hispano-Americanos, 59 (2).

GONZALEZ NAVARRO, Moises (1953) Repartimiento de indios en Nueva Galicia. Mexico, Museo Nacional de Historia-INAH.

HARING, Clarence H. (1979) Comercio y navegación entre España y las Indias. México FCE.

HARLOW, V. T. (1925) Colonising expeditions to the West Indies and Guiana, 1623-1667. London, Hakluyt Society.

HUMBOLDT, Aleksander (1959) Podróże po Ameryce podzwrotnikowej. Warszawa, Książka i Wiedza.

KULA, Marcin (1987) Historia Brazylii. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

LÓPEZ DE GÓMARA, Francisco (2006) Historia de la Conquista de México (I edycja w 1552). México, Porrúa.

MAŁOWIST, Marian (1992) Konkwistadorzy portugalscy. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.

MAŁOWIST, Marian (1993) Europa i jej ekspansja XIV-XVII w. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

MARCHENA FERNÁNDEZ, Juan (1992) Ejército y Milicias en el mundo colonial americano. Madrid, Mapfre.

MIŁKOWSKI, Tadeusz (1999) “Redukcje jezuickie w Paragwaju: zrealizawana utopia?” w: Indianie i zakonnicy: studia z dziejów Kościoła w kolonialnej Ameryce hiszpańskiej, Warszawa, CESLA.

NEWTON, Arthur Percival (1933) The European nations in the West Indies 1493-1688. London, A & C Black.

PACHOŃSKI, Jan (1979) Polacy na Antylach i Morzu Karaibskim. Kraków, Wydawnictwo Literackie.

PARRY, J. H. (1983) Morskie Imperium Hiszpanii. Gdańsk, Wydawnictwo Morskie.

PARRY, John H. (1988) Europa y la expansión del mundo, 1415–1715, México, FCE.

PIETRASZCZYK-SĘKOWSKA, Joanna (2009) „Tradycje indiańskiego oporu wobec Hiszpanów w wicekrólestwie Peru (XVI-XVIIIw.)” w: Dzieje kultury latynoamerykańskiej, M.F.Gawrycki (red.), PWN, Warszawa.

PIZARRO, Pedro (1995) Relacja o odkryciu i podboju Królestwa Peru. Gdańsk, Novus Orbis.

POWELL, Phillip, “Spanish Warfare against the Chichimecas in the 1570's” w: The Hispanic American Historical Review, Vol. 24, No. 4 (November 1944), Duke University Press.

REICHERT, Rafal (2011) “Juan de Cádiz, un pirata del Caribe”, Revista CESLA, Uniwersytet Warszawski, 14.

REICHERT, Rafal (2012) “Z dziejów Jamajki w XV–XVIII w.”. Przegląd Nauk Historycznych, Uniwersytet Łódzki, Łódź. 12(2).

REICHERT, Rafal (2013) “Hiszpańskie floty skarbów”. Magazyn Nurkowanie, Warszawa, 202(2).

REICHERT, Rafal (2013) “Holenderscy korsarze w Indiach Zachodnich podczas wojny trzydziestoletniej (1621–1648)”. Res Historica, UMCS, Lublin. 35.

REICHERT, Rafal (2016) "Polityka metropolii w kwestii militarnej i ekonomicznej obrony Nowej Hiszpanii za panowania dynastii Habsburgów (1516-1700). Zarys problematyki”. KLIO, UMK, Toruń. 37.

SAUER, Carl Ortwin (1984) Descubrimiento y dominación española del Caribe, México, FCE.

SKAŁKOWSKI, Adam Mieczysław (1921) Polacy na Santo Domingo 1802-1809. Poznań, Księgarnia Gebethnera i Wolfa.

STEIN, Stanley J., STEIN, Barbara H. (1974) The colonial heritage of Latin America: essays on economic dependence in perspective. New York, Oxford University Press.

TARCZYŃSKI, Andrzej (2001) Wartości i postawy w obliczu zderzenia systemów kulturowych. Hiszpańscy zdobywcy XVI wieku wobec Nowego Świata. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej.

TARCZYŃSKI, Andrzej (2009) Podbój imperiów Inków i Azteków. Warszawa, Bellona.

TOMICKI, Ryszard, Ludzie i bogowie. Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.

VESPUCCI, Amerigo (1995) „Świat Nowy” w: Listy o odkryciu Ameryki, wyb. J. Kieniewicz, Gdańsk, Novus Orbis.

WRIGHT, Jonathan (2005) Jezuici: misje, mity i prawda : miedzy hagiografią a czarną legendą. Warszawa, Wydawnictwo Amber.

WIEDZA:

K_W01 ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu nauk humanistycznych w systemie nauk oraz ich specyfice przedmiotowej i metodologicznej.

K_W02 zna podstawową terminologię nauk humanistycznych (w szczególności historii).

K_W03 zna elementarną terminologię używaną w opisie kultury i historii, rozumie jej źródła oraz zastosowania.

K_W04 ma elementarną wiedzę o metodologii badań nad kulturą i historią.

K_W09 ma podstawową wiedzę o procesach i faktach z historii Półwyspu Iberyjskiego i Ameryki Łacińskiej w kontekście historii światowej.

K_W10 ma podstawową wiedzę o miejscu iberystyki w systemie nauk oraz o jej przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi.

K_W13 ma podstawową wiedzę niezbędną w profesjonalnej analizie procesów literackich, kulturowych i historycznych w obszarze Półwyspu Iberyjskiego i Ameryki Łacińskiej.

UMIEJĘTNOŚCI:

K_U01 potrafi z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów, wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje.

K_U04 potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla kulturoznawstwa i historii w typowych sytuacjach profesjonalnych.

Dzięki czemu potrafi wyjaśnić terminy: Encomienda, Repartimiento, La Carrera de Indias, Galeón de Manila, Casa de Contratación, Audiencia. Wie, jakie były uwarunkowania i skutki XV- i XVI-wiecznych hiszpańskich i portugalskich odkryć geograficznych i wskazuje czynniki, które je umożliwiły. Charakteryzuje system administracyjno-polityczny i ekonomiczny Ameryki hiszpańskiej podczas panowania hiszpańskich Habsburgów i Burbonów. Umie opisać proces emigracji Europejczyków i Afrykańczyków do Ameryki hiszpańskiej oraz wie jakie były podstawowe gałęzie ekonomii w Indiach Zachodnich, jakie produkty exportowano a jakie importowano.

K_U06 posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków.

K_U09 posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim z zakresu problematyki iberoamerykańskiej i zagadnień z nią związanych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

K_K01 Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.

K_K07 potrafi aktywnie włączyć się w uczestnictwo w kulturze studiowanego regionu (Półwysep Iberyjski/Ameryka Łacińska), korzystając z różnych mediów i form.

Obecność na wykładzie jest nieobowiązkowa, ale zalecana. Warunkiem zaliczenia wykładu jest zaliczenie zajęć konwersatoryjnych, co jest zarazem warunkiem przystąpienia do egzaminu końcowego.

Egzamin końcowy w postaci testu jednokrotnego wyboru sprawdzi wiedzę studenta zdobyta zarówno podczas ćwiczeń jak i wykładów.

Do zdania wykładu potrzeba minimum 70% poprawnych odpowiedzi.