Resocjalizacyjna pedagogika antropologiczna

obowiązkowe

w sali

Problematyka antropologiczna a pedagogika - wspólne pole zainteresowań antropologii i pedagogiki. Antropologiczne perspektywy badań: antropologia biologiczna, antropologia kulturowa, antropologia filozoficzna oraz ich specyficzny przedmiot zainteresowań. Różne sposoby ujmowania człowieka i wyjaśniania jego egzystencji. Heurystyki i racjonalizacje społeczno-kulturowych form przystosowania człowieka. Problem zmiennych ludzkiego rozwoju i przekraczania „siebie obecnego”. Problem możliwości rozwojowych człowieka i ich urzeczywistnianie. Człowiek jako podmiot sprawczy i podmiot oddziaływań pedagogicznych. Problem podmiotowej nieredukowalności człowieka i scenariusze podmiotowych oddziaływań readaptacyjnych. Różne sposoby definiowania sytuacji wychowawczej, funkcji i zadań oddziaływań resocjalizacyjnych oraz odpowiedzialności wychowawców. Problem granic interwencjonizmu wychowawczego i strategie działań naprawczych.

Problematyka antropologiczna a pedagogika - wspólne pole zainteresowań antropologii i pedagogiki. Antropologiczne perspektywy badań: antropologia biologiczna, antropologia kulturowa, antropologia filozoficzna oraz ich specyficzny przedmiot zainteresowań. Orientacje badawcze: antropologii pedagogicznej i pedagogiki antropologicznej. Różne sposoby ujmowania człowieka i wyjaśniania jego egzystencji: koncepcje religijne, koncepcje filozoficzne, koncepcje naukowe, koncepcje psychologiczne. Heurystyki i racjonalizacje społeczno-kulturowych form przystosowania człowieka. Obecność antropologicznych założeń w koncepcjach pedagogicznych oraz ich implikacje dla projektowania celów pedagogicznych i stosowanych metod oddziaływania wychowawczego. Sensotwórcze kategorie dla teorii i praktyki pedagogicznej – pełnomocność, sprawczość, podmiotowość, odpowiedzialność, samorealizacja, twórczość, transgresja. Podstawowe wymiary egzystencji człowieka – cielesność, świadomość, mowa, emocjonalność, uspołecznienie, czasowość, historyczność. Wychowanie jako „antropologia stosowana” - pytanie o człowieka i egzystencjalne rozstrzygnięcia (sens - bezsens, pasywność - aktywność, dominacja - współzależność). Wychowanie na miarę człowieka – humanizm i kategoria res humanae (humanistyczne ideały i odpowiadające im aplikacje pedagogiczne). Humanistyczne intencje wychowania i edukacji – przewodnie kategorie pedagogiki o orientacji humanistycznej. Filozoficzne i pedagogiczne wymiary kategorii dziecka i dzieciństwa. Problem zmiennych ludzkiego rozwoju i przekraczania „siebie obecnego”. Problem możliwości rozwojowych człowieka i ich urzeczywistnianie. Człowiek jako podmiot sprawczy i podmiot oddziaływań pedagogicznych. Problem podmiotowej nieredukowalności człowieka i scenariusze podmiotowych oddziaływań readaptacyjnych. Różne sposoby definiowania sytuacji wychowawczej, funkcji i zadań oddziaływań resocjalizacyjnych oraz odpowiedzialności wychowawców. Problem granic interwencjonizmu wychowawczego i strategie działań naprawczych. Problem etyczności intersubiektywnych odniesień jako czynnik efektywności i skuteczności oddziaływań pedagogicznych. Osobowe i zawodowe kompetencje wychowawców. Strategie stymulowania aktywności i podmiotowej sprawczości wychowanków.

Ablewicz K., Człowiek jako metodologiczny problem pedagogiki, „Horyzonty Wychowania”, 1/2002.

Bittner I., Filozofia człowieka. Zarys dziejów i przegląd stanowisk, Łódź 2000.

Edukacja wobec dylematów moralnych współczesności, red. F. Adamski, A. M., Tchorzewski, Kraków 1999.

Filek J., Dziecko jako kategoria filozoficznoetyczna, „Znak” 2006 nr. 610.

Gara J., Człowiek i wychowanie. Implikacje pedagogiczne antropologii filozoficznej Maxa Schelera oraz analogie z wybranymi koncepcjami psychologicznymi.

Haeffner G., Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, Wydaw. WAM, Kraków 2006.

Ingarden R., Książeczka o człowieku, Wydaw. Literackie, Kraków 1987.

Kargulowi A., O teorii i praktyce poradnictwa, Warszawa 2006.

Kozielecki J., Człowiek wielowymiarowy, Warszawa 1996.

Kozielecki J., Koncepcje psychologiczne człowieka, Warszawa 1996.

Nowakowsi P. T., Modele człowieka proponowane w wybranych czasopismach młodzieżowych. Analiza antropologiczno-etyczna, Tychy 200.

Pytka L., Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa 2005, s. 29-48.

Skorny Z., Problemy samopoznania i samorozwoju, Wrocław 1993.

Starzyńska-Kościuszko E., Wprowadzenie do filozofii i filozoficzne koncepcje człowieka, Warszawa 1999.

Suchodolski B., Antropologiczne podstawy wychowania, w: Zarys pedagogiki, tom II, red. tenże, Warszawa 1959.

Tischner J., Inny, „Znak“ 2004, nr. 1.

Wojnar I., Humanistyczne intencje edukacji, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2000.

Cialdini R. B., Wywieranie w pływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańsk 2002.

Konieczna E. J., Arteterapia w teorii i praktyce, Impuls, Kraków 2003.

Konopczyński M., Twórcza resocjalizacja. Wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży, Warszawa, 1996.

Pospiszyl K., Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998.

Sobolewska Z., Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży – zasady projektowania zajęć, PTP, Warszawa 1993.

Być dzieckiem i przetrwać, red. B. Głowacka, L. Pytka, KKWR, Warszawa 2002.

Student:

Wiedza:

1. rozpoznaje i odnosi poszczególne twierdzenia o charakterze antropologicznym do przedmiotu zainteresowania antropologii biologicznej, kulturowej, filozoficznej, pedagogicznej;

Umiejętności:

1. rozróżnia różne perspektywy badań antropologicznych, ukazuje możliwość ich praktycznych aplikacji i potencjalne konsekwencje;

Kompetencje:

1. interpretuje rolę i znaczenie różnych wymiarów życia człowieka dla oddziaływań readaptacyjnych;

2. ocenia wychowawczą wartość różnych strategii stymulowania aktywności i rozwoju wychowanka.

Egzamin pisemny i aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach.