Kulturowe konteksty prawa i normatywności

fakultatywne

Wiedza socjologiczna zdobyta w trakcie wcześniejszych lat studiów wsparta ogólną wiedzą humanistyczną.

w sali

Podczas fakultetu studenci zapoznają się z różnymi systemami normatywnymi, które zrodziły się w różnych kręgach kulturowych, a obecnie z powodu ruchów migracyjnych również rozpowszechniły się po całym świecie. Sięgając po konkretne lektury, student dowie się o odmienności prawa europejskiego na tle innych systemów normatywnych, n.p. etyce opartej na filozofii buddyjskiej, konfucjańskiej, prawie szariatu, kodeksach i innych projektach prawnych poszczególnych regionów.

W XX wieku na całym świecie powstają rządy opierające się na prawie typu europejskiego. Niemniej jednak, jak twierdzą badacze, lokalne/regionalne systemy normatywne wciąż pełnią znaczącą, a w niektórych główną, funkcję utrzymania ładu społecznego. Dzieje się to często z powodu odmienności logiki normatywności, fasadowości reform prawnych oraz niekiedy słabości lub nieufności wobec instytucji państwowych.

Podczas fakultetu studenci zapoznają się z różnymi systemami normatywnymi, które zrodziły się w różnych kręgach kulturowych, a obecnie z powodu ruchów migracyjnych również rozpowszechniły się po całym świecie. Źródła tych systemów normatywnych mogą znajdować się w szeroko zdefiniowanych dziedzinach wiedzy, takich jak religia, obyczajowość, światopogląd. Trudno je rozpatrywać jako pewne etapy ewolucji w drodze do prawa typu europejskiego, gdyż opierają się zazwyczaj na odmiennej logice i tradycji kulturowej, dostarczając przykłady różnorodności sposobów myślenia o normach, wartościach i sankcjach.

Sięgając po konkretne lektury, student dowie się o odmienności prawa europejskiego na tle innych systemów normatywnych,n.p. etyce opartej na filozofii buddyjskiej, konfucjańskiej, prawie szariatu, kodeksach i innych projektach prawnych poszczególnych regionów. Te przykłady systemów normatywnych pokazują różne postawy wobec kluczowych dla nauk społecznych pojęć, takich jak jednostka ludzka, prawo natury, transcendencja, podział sacrum-profanum etc; Zdobyta wiedza podczas fakultetu ma wspomóc studentów w pracy w otoczeniu międzykulturowym (n.p. w badaniach migracyjnych), poszerzyć wiedzę o różnorodności systemów normatywnych na świecie oraz dostarczyć nową perspektywę na własną kulturę prawną.

Zródła prawa w ujęciu międzykulturowym

• Malinowski Bronisław (2001) Prawo, zwyczaj, zbrodnia w społeczeństwach dzikich, De Agostini, Altaya, Warszawa.

• Zapaśnik Stanisław (2006) Walczący islam, Wrocław

• Janusz Danecki (2011) Specyfika prawa muzułmańskiego [w] Prawo i ład społeczny integralonokulturowa analiza zagadnienia, WUW, Warszawa

• Sadowski Mirosław (2003) Powstanie i rozwój islamskiej doktryny prawa, VII – IX w. [w] Przegląd Prawa i administracji, nr LV, 3-31, Wrocław

• Film A Separation [Rozstanie, polskie napisy] (2011), reż. Asghar Farhadi

• French Rebecca, Nathan Mark [red.] (2014) Buddhism and Law: An Introduction, Cambridge

Normatywność w kulturach konfucjanskich

• Gawlikowski Krzysztof (2009) Konfucjański model państwa w chinach [rozdział Oparcie systemu społeczno-politycznego na normach etykiety (li) i wpajaniu powinności, a nie na prawie], Warszawa

• Benedikt Ruth (1999) Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej, Warszawa

• O sztuce rządzenia według Mozi, Mengzi, Xunzi, Han Feizi (2016) Dialog, Warszawa

• Konfucjusz (2019) Analekta, przeł. Katarzyna Pejda, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa

Problem budowania państwa prawa

• Gawlikowski Krzysztof (2001) Budowa systemu prawnego w ChRL i przemiany typu państwa w okresie reform [rękopis]

• Tangad Ojungerel (2013) Scheda po Czyngischanie: demokracja po Mongolsku [Rozdział Trudności w budowaniu państwa prawa. Problem korupcji, nepotyzmu, klientelizmu] wydawnictwo Trio, Warszawa.

• Lakshmi Subramanian (2014) Kryminalizacja podmiotu. Prawo i reforma społeczna w kolonialnych Indiach [w] Z dziejów afektu penalnego, Oficyna naukowa, Warszawa

Problem praw człowieka w kontekstach kulturowych

• Gawlikowski Krzysztof (1998) Problem praw człowieka z perspektywy azjatyckiej, „Azja-Pacyfik”, t.1. s. 9-52.

• Mahathir bin Mohamad (1999) Rozważania o wartościach azjatyckich, „Azja-Pacyfik”, t. 2, s. 157-168. ORAZ Gawlikowski, Krzysztof (1999) Problem „wartości azjatyckich”. Uwagi o koncepcjach Mahathira bin Mohamada [w] Azja-Pacyfik, t.2, str. 192-237.

• Zapaśnik, Stanisław (2002) Tolerancja a odmienni kulturowo, [w] Prawa człowieka. Tolerancja i jej granice, red. I. Jakubowska-Branicka, s.282-328, Warszawa.

• Krzysztof Przybyszewski (2010) Prawa człowieka w kontekstach kulturowych, Zakład Graficzny UAM

Socjologia/antropologia prawa

• Lukes Steven (1973) Individualism, New York.

• Zapaśnik Stanisław (2016) Jak powstawało pojęcie moralności [rękopis]

• Sellin Thorsten (1938) Culture and Conflict in Crime, Social Science Research Counsil, New York

• Roman Tokarczyk (2008) Komparatystyka prawnicza, Wolters Kluwer, Warszawa

• Baudoin Dupret (2010) Prawo w naukach społecznych, Oficyjna naukowa, Warszawa

• Utrat-Milecki, Jarosław (2006) Podstawy penologii, Warszawa

Literatura dodatkowa

• T’ung-Tsu Ch’u (1961) Law and Society in Traditional China, Mouton & Co, Paris.

Po zakończeniu zajęć student:

w sferze wiedzy (K_W12)

ma podstawową wiedzę o istocie i treści (oraz ich historycznej ewolucji i modyfikacjach) norm i reguł prawnych, organizacyjnych, moralnych, etycznych organizujących działanie struktur i instytucji społecznych, w tym instytucji kontroli społecznej działających w zakresie profilaktyki społecznej, readaptacji społecznej i resocjalizacji, zna zawodowe kodeksy etyczne obowiązujące profesjonalistów w dziedzinie profilaktyki społecznej i resocjalizacji

w sferze umiejętności (K_U11)

potrafi dostrzec dylematy interwencji społecznych, w tym dylematy etyczne procesu kształtowania rzeczywistości społecznej i oddziaływania na ludzi, prawidłowo posługuje się systemami normatywnymi i zasadami etycznymi kategorii zawodowych działających w tych dziedzinach

w sferze kompetencji społecznych (K_K06)

prawidłowo, identyfikuje i rozstrzyga dylematy ideologiczne, organizacyjne, profesjonalne i etyczne związane z wykonywaniem zawodu

- Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywne uczestnictwo w zajęciach (student ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności). Oceniane będą: przygotowanie do zajęć (w tym przygotowanie co najmniej jednej prezentacji na podstawie wybranej lektury) i aktywność (50% oceny).

- Egzamin ustny na podstawie wybranego zagadnienia (50% oceny)