WMS: Władza symboliczna

fakultatywne

Orientacja w klasycznych i współczesnych teoriach socjologicznych, zainteresowanie filozofią społeczną i chęć poznania teorii psychoanalitycznej będą dodatkowym atutem.

w sali

Władza symboliczna to panowanie sprawowane poprzez symbole i na sposób symboliczny. Każda władza, nawet najbardziej okrutna, pisał Pierre Bourdieu, ma w sobie symboliczny składnik, którym jest „poznanie i uznanie”. Formy myślenia o świecie także są składnikiem tej władzy, podobnie jak uznanie czy szacunek okazywane władzy są już częścią jej panowania. Życie codzienne pełne jest znaturalizowanych form myślenia, w które wpisane są relacje władzy.

Temat władzy symbolicznej jest jednym z najważniejszych tematów myśli społecznej. Podczas zajęć przyjrzymy się klasycznym i współczesnym teoriom władzy społecznej, powstałym w obszarze socjologii, psychoanalizy i filozofii politycznej. Teorie te miały na celu uwidocznić reguły władzy symbolicznej, które działają najskuteczniej właśnie wtedy, gdy są najmniej widoczne.

Zapisanie się na zajęcia zakłada zgodę na udział w dyskusjach dotyczących kwestii tożsamości oraz podstaw władzy symbolicznej, w tym religijnej.

Władza symboliczna to panowanie sprawowane poprzez symbole i na sposób symboliczny. Każda władza, nawet najbardziej okrutna, pisał Pierre Bourdieu, ma w sobie symboliczny składnik, którym jest „poznanie i uznanie”. Formy myślenia o świecie także są składnikiem tej władzy, podobnie jak uznanie czy szacunek okazywane władzy są już częścią jej panowania. Życie codzienne pełne jest znaturalizowanych form myślenia i okazywania szacunku, w które wpisane są relacje władzy.

Temat władzy symbolicznej jest jednym z najważniejszych tematów myśli społecznej. Podczas zajęć przyjrzymy się klasycznym i współczesnym teoriom władzy społecznej, powstałym w obszarze socjologii, psychoanalizy i filozofii politycznej. Teorie te miały na celu uwidocznić reguły władzy symbolicznej, które działają najskuteczniej właśnie wtedy, gdy są najmniej widoczne.

Poszczególne kwestie poruszane na zajęciach mogą być związane z kwestiami tożsamościowymi i podstawami legitymizacji władzy politycznej i społecznej (w tym religijnej), osoby zgłaszające się do udziału w zajęciach wyrażają tym samym domyślną zgodę na uczestnictwo w krytycznych i otwartych (ale zachowujących rygor akademicki) dyskusjach na te tematy.

Tematy zajęć mogą obejmować:

pojęcie władzy symbolicznej (Pierre Bourdieu)

relacje symboliczne (E. Durkheim, M. Mauss)

porządek symboliczny (Jacques Lacan)

epistemologie władzy (M. Foucault)

formy myślenia klasy dominującej i hegemonia (Karol Marks, Antonio Gramsci)

formy myślenia i dyskursy władzy (Jadwiga Staniszkis)

upodmiotowienie jako relacja władzy (Maurizio Lazzarato)

destrukcja władzy symbolicznej (M. Lazzarato, Jean Baudrillard, Byung-Chul Han)

Szczegółowy zestaw tematów i zagadnień będzie, w miarę możliwości, dostosowywany na bieżąco do zainteresowań grupy i dynamiki dyskusji podczas zajęć.

P. Bourdieu (2006) Medytacje pascaliańskie, przeł. K. Wakar, Warszawa: Oficyna Naukowa

J. Lacan (2018) Imiona-Ojca, przeł. R. Carrabino i in., Warszawa: PWN.

M. Lazzarato (2012) The Making of the Indebted Man, J. D. Jordan (trans.), Los Angeles: semiotext(e).

K. Marks, F. Engels (1949) Manifest komunistyczny, w: Marks, Engels, Dzieła wybrane, Warszawa: Książka i Wiedza.

J. Staniszkis (2009) Antropologia władzy, Warszawa: Prószyński i S-ka.

K_W02 posiada pogłębioną wiedzę o miejscu socjologii w systemie nauk, w tym o jej możliwych zastosowaniach na gruncie innych dyscyplin

K_W03 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk

K_W06 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych

K_W08 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W21 posiada pogłębioną wiedzę na temat polityki, procesów politycznych na poziomie krajowym, Unii Europejskiej i globalnym oraz uczestnictwa w sferze publicznej

K_W22 posiada pogłębioną wiedzę na temat procesów leżących u podstaw stabilności i zmiany społecznej, a także jest refleksyjny i krytyczny w ich interpretacji

K_W26 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych

K_W27 posiada pogłębioną wiedzę o ideach i procesach społecznych XIX, XX i XXI w., które ukształtowały oblicze współczesnego świata

K_U14 potrafi formułować pogłębione sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania

K_U16 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U20 wykrywa złożone zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określa relacje między tymi zależnościami

K_K13 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Warunkiem zaliczenia będzie aktywny udział w zajęciach i napisanie krótkiego eseju zaliczeniowego lub zaliczenie ustne.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: dopuszczalne 2 nieobecności nieusprawiedliwione, wszystkie nieobecności ponad ten limit muszą być zaliczone pracami pisemnymi (maksymalnie 3 nieobecności ponad limit).

Zasady zaliczania poprawkowego - takie same, jak w pierwszym terminie, praca zaliczeniowa musi zostać wysłana w ustalonym terminie.