Podstawy statystyki
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3501-KOG-PS2 |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.2
|
Nazwa przedmiotu: | Podstawy statystyki |
Jednostka: | Instytut Filozofii |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Poznanie i zrozumienie podstawowych pojęć opisu i wnioskowania statystycznego: Populacja, zmienne, rozkłady liczebności i częstości, rozkłady łączne, rozkłady warunkowe, parametry poziomu wartości i rozproszenia. Zależność stochastyczna. Zmienna losowa, rozkład normalny, rozkład statystyki z próby. Wnioskowanie statystyczne: estymacja punktowa i przedziałowa, weryfikacja hipotez. |
Pełny opis: |
Przedmiot kursowy, na którym studenci w sposób systematyczny zapoznają się z podstawami analizy statystycznej. Wiedza i umiejętności przekazywane w trakcie zajęć są niezbędne zarówno do poprawnego rozumienia wyników społecznych badań ilościowych prowadzonych i publikowanych przez różne instytucje, jak do samodzielnego zaprojektowania takich badań i przeprowadzenia analizy wyników. Celem zajęć jest stworzenie podstaw do dalszych kursów statystyki, w szczególności „Statystyka I - metody statystyczne w naukach społecznych” oraz „Statystyka II: modele liniowe”. Kolejne zajęcia wprowadzają w język statystyki i pozwalają zrozumieć poszczególne pojęcia z zakresu opisu i wnioskowania statystycznego. W trakcie kursu definiowane są i omawiane powszechnie wykorzystywane parametry statystyczne, jednocześnie dużo czasu poświęca się kwestii znaczenia i interpretacji obliczanych parametrów. Poprawna interpretacja wymaga dogłębnego ich rozumienia, dlatego prezentacja omawianych parametrów i relacji między nimi odbywa się z wykorzystaniem elementarnych przykładów, celowo upraszczanych rachunkowo tak, by student mógł skupić się na ważnych własnościach omawianych pojęć nie tracąc czasu na trudne arytmetycznie obliczenia. Odniesienia do danych z rzeczywistych badań pojawiają się w dalszej części kursu, kiedy podstawy języka statystyki są opanowane. Zagadnienia wnioskowania statystycznego związane są nie tylko ze statystyką, ale dotyczą znacznie ogólniejszych reguł poprawnego wnioskowania. Student zapozna się z takimi pojęciami jak: hipoteza, błąd pierwszego i drugiego rodzaju, estymator itp. oraz pozna ogólny schemat pojęciowy teorii weryfikacji hipotez Neymana-Pearsona i jego zastosowanie na kilku podstawowych przykładach – co pozwoli mu na zrozumienie w ciągu późniejszej nauki sposobu przeprowadzania i interpretacji wyników różnych szczegółowych testów statystycznych, właściwych dla konkretnych problemów badawczych. Język statystyki jest formalny, mimo, że nierzadko posługuje się pojęciami występującymi również w języku potocznym. Przyswojenie sobie tego języka wymaga od studenta systematyczności i samodzielnej pracy, choć nie wymaga wstępnie wiedzy matematycznej wykraczającej poza przeciętny poziom szkoły średniej. Z tego względu poza uczestnictwem w zajęciach, studenci będą zobowiązani do regularnego wykonywania prac domowych. Prace te są traktowane jako obowiązkowe i będą rozliczane w trybie ustalonym przez prowadzących zajęcia. Dla ułatwienia samodzielnej pracy, zespół prowadzących statystykę opracował zbiór zadań, który jest udostępniony on-line i ciągle rozbudowywany. ZAKRES TEMATÓW Wykład • Populacja, zmienna statystyczna, skale pomiarowe • Parametry poziomu wartości • Parametry rozproszenia • Parametry liniowo przekształconych zmiennych • Repetytorium z rachunku prawdopodobieństwa, zmienna losowa • Zmienna losowa i jej rozkład, własności rozkładu normalnego • Populacja i próba losowa, statystyka z próby • Twierdzenie de Moivre'a-Laplace'a, centralne twierdzenie graniczne • Wprowadzenie do problemu estymacji • Estymacja punktowa, wprowadzenie do estymacji przedziałowej • Estymacja przedziałowa średniej i częstości • Weryfikacja hipotez statystycznych metodą Neymana-Pearsona, błędy I-go i II-go rodzaju, poziom istotności • Weryfikacja hipotez nieparametrycznych, rodzaje hipotez nieparametrycznych • Weryfikacja hipotez statystycznych dla statystyk o innych rozkładach Ćwiczenia • Podstawowe pojęcia statystyki: jednostka, populacja, zmienna statystyczna, macierz danych, rozkłady statystyczne • Parametry poziomu wartości • Parametry rozproszenia • Własności i zastosowania zmiennej standaryzowanej. Parametry statystyczne - podsumowanie. • Rozkłady warunkowe i parametry warunkowe. Zależność stochastyczna. • Rozkłady zmiennej skokowej i ciągłej, rozkłady: prostokątny, trójkątny, normalny • Populacja i próba losowa, statystyka z próby • Twierdzenie de Moivre'a-Laplace'a, centralne twierdzenie graniczne • Rozkład chi-kwadrat, rozkład t-Studenta • Estymacja przedziałowa średniej i częstości (2 ćwiczenia) • Weryfikacja hipotez parametrycznych o wartości średniej • Weryfikacja hipotez parametrycznych o wartości średniej i częstości oraz o równości średnich dla prób niezależnych i prób zależnych • Zastosowanie testu chi-kwadrat do weryfikacji hipotez o niezależności stochastycznej zmiennych, zgodności rozkładu zmiennej w populacji z rozkładem teoretycznym, równości rozkładów |
Literatura: |
Literatura obowiązkowa: 1. Lissowski G., Haman J., Jasiński M. 2008 lub późniejszy, Podstawy statystyki dla socjologów. WN Scholar 2. Zbiór zadań w Internecie: https://sites.google.com/site/dydastat/ (Zbiór zadań prowadzony przez pracowników Zakładu Statystyki, Demografii i Socjologii Matematycznej IS UW) Literatura uzupełniająca: Dowolny podręcznik rachunku prawdopodobieństwa dla szkoły średniej i odpowiedni zbiór zadań, np.: 1. Marek Kałuszko, Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka dla uczniów szkół średnich, WNT 1997 (rozdz. 1-2). 2. Wiesław Szlenk, Rachunek prawdopodobieństwa, PZWS 1970, (paragrafy od 1- 4), 3. Adam Płocki, Rachunek prawdopodobieństwa, WSiP 1981, (rozdziały 1- 6), 4. Jerzy Ligman, Edward Stachowski i Anna Zalewska, Kombinatoryka i rachunek prawdopodobieństwa, Heureka 1991, (rozdział II, par. 2.1 - 2.6). |
Efekty uczenia się: |
Studenci zapoznają się z podstawowymi pojęciami statystycznymi, metodami opisu statystycznego i wnioskowania statystycznego, wykorzystywanymi w badaniach społecznych. Student: ma podstawową wiedzę o kryteriach poprawności wnioskowania zna podstawowe metody i techniki badań społecznych oraz wie jakie dobrać metody badawcze w celu rozwiązania prostych problemów badawczych wie jak zaplanować i zrealizować proste ilościowe badanie empiryczne jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru umie rejestrować i prowadzić obserwację zjawisk społecznych w sposób metodologicznie poprawny potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego potrafi zinterpretować proste zjawiska społeczne przy użyciu podstawowych metod statystycznych umie prezentować wyniki swojej pracy badawczej zna i przestrzega zasad etyki zawodowej, w tym zasad poszanowania własności intelektualnej potrafi właściwie korzystać ze źródeł informacji naukowej szanuje godność osób uczestniczących w procesie badawczym (respondentów, informatorów, rozmówców i innych uczestników tego procesu) szanuje opinie innych osób (np. te wyrażane w trakcie dyskusji grupowej) jest świadomy konsekwencji realizowanych przedsięwzięć |
Metody i kryteria oceniania: |
Zaliczenie sprawdzianów. Wykonanie prac domowych. Egzamin. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.