Przestępczość białych kołnierzyków, społeczna odpowiedzialność biznesu

fakultatywne

Pierwszeństwo przyjęć dla studentów modułu „Problemy społeczne i sprawy publiczne”

Znajomość podstawowych orientacji teoretycznych w socjologii

w sali

Celem wykładu jest zapoznanie uczestników z podstawową wiedzą dotyczącą przestępczości białych kołnierzyków (white collar crime) i przestępczości korporacji (corporate crime). Obok klasycznej koncepcji E. Sutherlanda, przedstawiony zostanie dorobek teoretyczny i empiryczny z zakresu socjologii dewiacji, kryminologii oraz socjologii prawa, odnoszący się do uwarunkowań i przejawów przestępczości białych kołnierzyków i korporacji, a także do możliwości jej ograniczania. Omówione zostaną dane empiryczne dotyczące skali i dynamiki tego zjawiska (w Polsce i innych krajach). Analizie poddane zostaną również główne wątki i argumenty współczesnych sporów wokół kwestii społecznej odpowiedzialności biznesu.

Wykład podzielony jest na dwie części. W pierwszej omówione zostanie pojęcie „przestępczości białych kołnierzyków” (white-collar crime), jego historia i sposób jego definiowania. Szczególna uwaga poświęcona zostanie licznym kontrowersjom, jakie wiążą się z określeniem zakresu znaczeniowego pojęć white-collar crime czy corporate crime. Przykładowo, badacze spierają się, w jakiej mierze do przestępczości korporacyjnej należałoby zaliczyć szkodliwe społecznie czy nieetyczne działania, nie będące jednak naruszeniami prawa. Ponadto uczestnicy będą mieli okazję zapoznać się z dorobkiem teoretycznym i empirycznym analizującym zarówno skalę, jak i indywidualne i organizacyjne uwarunkowania przestępczości białych kołnierzyków i korporacyjnej. Zadaniem drugiej części wykładu będzie analiza aktualnych sporów wokół rozmaitych metod ograniczania white-collar crime. Prezentowane wyniki badań pozwalają zrozumieć powody, dla których walka z tą formą przestępczości jest na ogół mało skuteczna, zwłaszcza w kontekście przemian, jakim w ostatnich dziesięcioleciach ulegały struktura i model zarządzania współczesnej korporacji.

Ostateczna lista lektur zostanie podana na zajęciach.

Lewicka-Strzałecka, A. (1999). Etyczne standardy firm i pracowników. Warszawa: IFiS PAN (wybrane rozdziały)

Lewicka-Strzałecka, A. (2006). Odpowiedzialność moralna w życiu gospodarczym. Warszawa: IFiS PAN (wybrane rozdziały)

Bank Światowy (2005). Public Expectations for Corporate Social Responsibility in Poland

Clinard, M., Yeager, P. (1982). Corporate Organization and Criminal Behavior. W: M.D. Ermann, R.J. Lundman (red.). Corporate and Governmental Deviance, s. 74-88.

K_W06 posiada podstawową wiedzę na temat instytucji regionalnych, krajowych i międzynarodowych w zakresie prób zwalczania przestępczości korporacyjnej

K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych

K_W12 posiada podstawową wiedzę na temat mechanizmów dynamiki grupy społecznej oraz obustronnych zależności między grupą a jednostką

K_W22 posiada podstawową wiedzę na temat najważniejszych zagranicznych, międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych dotyczących przestępczości białych kołnierzyków

K_W23 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W24 posiada podstawową wiedzę o instytucjach i organizacjach odpowiedzialnych za transmisję norm i reguł w społeczeństwie, takich jak: prawo, moralność.

K_W25 posiada podstawową wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki oraz jej relacji z innymi instytucjami społecznymi

K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji dla poziomu przestępczości białych kołnierzyków

K_W30 posiada podstawową wiedzę na temat aktualnych potrzeb i problemów społeczeństwa polskiego oraz zmian w tym zakresie

K_W26 posiada elementarną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi

K_U04 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych oszacowań skali przestępczości białych kołnierzyków, korzystając z różnych źródeł

K_U16 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy sformułować ogólną ocenę działania podjętego w celu zwalczania przestępczości korporacyjnej

K_K07 umie dokonać krytycznej analizy źródeł

Egzamin pisemny