CPS: Tożsamość i komunikacja: zagadnienia interakcjonizmu symbolicznego

fakultatywne

Studenci powinni mieć rozeznanie we współczesnych teoriach socjo¬lo-gicznych. Oczekiwana jest zdolność socjologicznego rozumienia procesów społeczno-kulturowych z perspektywy współczesnych teorii konstrukcjonis¬tycznych i interpretacyjnych

Nie ma szczególnych wymogów formalnych. W przypadku zarejestrowania się na zajęcia większej liczby osób aniżeli ustanowiony limit, warunkiem przyjęcia jest potwierdzenie wyboru zajęć przez obecność na pierwszych zajęciach. Pierwszeństwo mają studiujący według indywidualnego toku studiów ITS. Pod uwagę brane będzie uczęszczanie na zajęcia E. Hałas w poprzednim semestrze lub list motywacyjny, a także wybór ścieżki „Socjologia i antropologia kultury”.

Celem wykładu jest przedstawienie teorii interakcjonizmu symbolicznego jako orientacji badawczej szczególnie odpowiedniej do analizy współczesnych zjawisk społeczno-kulturowych, które charakteryzuje procesualność i zmienność. Wynika to z symboliczno-interakcyjnej koncepcji znaczeń tworzonych i zmienianych w procesach oddziaływań społecznych. Symboliczno-interakcyjne podejście do komunikowania społecznego jako działania pozwala analizować procesy konstruowania rzeczywistości społecznej. W centrum uwagi pozostawać będzie tożsamość – zarówno jednostki, jak i tożsamości zbiorowej. Tożsamości są konstruowane i zmieniane w procesach interakcji. Podlegają kontroli i negocjacji.

Celem wykładu jest przedstawienie teorii interakcjonizmu symbolicznego jako orientacji badawczej szczególnie odpowiedniej do analizy współczesnych zjawisk społeczno-kulturowych, które charakteryzuje procesualność i zmienność. Wynika to z symboliczno-interakcyjnej koncepcji znaczeń tworzonych i zmienianych w procesach oddziaływań społecznych. Symboliczno-interakcyjne podejście do komunikowania społecznego jako działania pozwala analizować procesy konstruowania rzeczywistości społecznej. W centrum uwagi pozostawać będzie tożsamość – zarówno jednostki, jak i tożsamości zbiorowej. Tożsamości są konstruowane i zmieniane w procesach interakcji. Podlegają kontroli i negocjacji. Analizowane będzie trwanie i transformacje tożsamości; procesy naznaczani społecznego, obcość, stygmatyzacja i dewiacja. Przedstawione zostanie formowanie tożsamości w światach społecznych oraz tożsamość w narracjach biograficznych. Tożsamość zbiorowa ukazana zostanie w odniesieniu do symbolicznego uczestnictwa w grupach, historii i pamięci. Analizowane będzie konstruowanie tożsamości w różnych społecznych układach interakcyjnych, gdyż koncepcja interakcji symbolicznej ma zastosowanie w mezosocjologii (organizacje i ruchy społeczne) i makrosocjologii, a nie wyłącznie w obszarze mikrosocjologii i psychologii społecznej. Przedmiotem analizy są procesy interakcji symbolicznych w systemach społecznych o różnym stopniu złożoności. Analizowane będą poznawcze, komunikacyjne i dramaturgiczne (performatywne) wymiary interakcji oraz problemy emocji, władzy i kontroli w interakcji, negocjacje w interakcjach i działania strategiczne. Problematyka interakcji symbolicznej, komunikacji i tożsamości przedstawiana będzie w odniesieniu do zagadnień symbolizmu społecznego, władzy symbolicznej i polityki tożsamości.

1. Becker H. S., Outsiderzy. Studia socjologii dewiacji, Warszawa 2009, Wydawnictwo Naukowe PWN.

2. Blumer H., Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda, Kraków 2007, Zakład Wy¬daw¬ni¬czy "Nomos".

3. Goffman E., Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk 2005, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

4. Goffman E., Rytuał interakcyjny, Warszawa 2006, Wydawnictwo Naukowe PWN

5. Gottschalk S. The Presentation of Avatars in Second Life: Self and Interaction in Social Virtual Spaces, “Symbolic Interaction”, 2010, vol. 33, nr 4, s. 502-525.

6. Hałas E., Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa 2006, Wydawnictwo Naukowe PWN (wyd. 2. 2012)

7. Hewitt John P., Self and Society. A Symbolic Interactionist Social Psychology, Boston 2000: Allyn and Bacon.

8. Hochschild Arlie R., Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć, tłum. J. Konieczny, Warszawa 2009: Wydawnictwo Naukowe PWN.

9. Strauss A.L., Mirrors and Masks. The Search for Identity, New Brunswick 2009, Transaction Publishers (wydanie polskie Zwierciadła i maski. W poszukiwaniu tożsamości, Kraków 2013 NOMOS, w przygotowaniu).

10. Stewart Mary W., Gender, w: Larry T. Reynolds, Nancy J. Herman-Kinney (red.), Handbook of Symbolic Interactionism, Lanham 2003: Rowman and Littlefield, s. 761-785.

8. Strauss A.L., Mirrors and Masks. The Search for Identity, New Brunswick 2009, Transaction Publishers (wydanie polskie Zwierciadła i maski. W poszukiwaniu tożsamości, Kraków 2013 NOMOS, w przygotowaniu).

Po wysłuchaniu i zaliczeniu wykładu student/studentka:

- rozumie prawidłowości interakcji symbolicznych;

- potrafi analizować procesy komunikacji w interakcjach społecznych;

- zna zastosowanie teorii interakcjonizmu symbolicznego do badań tożsamości indywidualnej i zbiorowej;

- potrafi formułować problemy badawcze z perspektywy interakcjonizmu symbolicznego;

- potrafi analizować procesy symbolizacji i komunikacji w interakcjach społecznych

Egzamin pisemny (3 zagadnienia w zestawie). Lista zagadnień egzaminacyjnych zostanie wcześniej przedstawiona. Wymagane jest wysłuchanie wykładu i znajomość lektur.