Polityki kultury popularnej

fakultatywne

Moduł Media i komunikacja

Znajomość języka angielskiego pozwalająca na czytanie (ze zrozumieniem) tekstów teoretycznych.

Celem kursu jest przemyślenie problemu polityczności współczesnych praktyk kulturowych.

Podczas zajęć zastanowimy się nad specyfiką wzajemnych uwikłań polityki i kultury przez pryzmat praktyk pochodzących z różnych punktów pola kultury popularnej (zarówno z jego obrzeży, jak i głównego nurtu), a także artykułowanych przy użyciu różnych środków komunikacji medialnej (od tych klasycznych, jak film i literatura, do tych najnowszych, jak Web 2.0: media społecznościowe, blogi/vlogi, itp.). Do naszych rozważań zaprzęgniemy różne rozumienia polityki, wychodząc w ten sposób poza zbyt proste – choć wciąż rozpowszechnione w naukach humanistycznych i społecznych – rozumienie relacji między kulturą a polityką jako stosunku zaangażowania na rzecz / sprzeciwu wobec działań podejmowanych przez instytucje władzy państwowej. Zastanowimy się też nad wpływem uwarunkowań strukturalnych/klasowych na kształt i dynamikę relacji między polityką a kulturą.

Celem kursu jest przemyślenie problemu polityczności współczesnych praktyk kulturowych, ze szczególnym naciskiem na Polskę i kraje Europy Wschodniej.

Podczas zajęć zastanowimy się nad specyfiką wzajemnych uwikłań polityki i kultury przez pryzmat praktyk pochodzących z różnych punktów pola kultury popularnej (zarówno z jego obrzeży, jak i głównego nurtu), a także artykułowanych przy użyciu różnych środków komunikacji medialnej (od tych klasycznych, jak film i literatura, do tych najnowszych, jak Web 2.0: media społecznościowe, blogi/vlogi, itp.). Do naszych rozważań zaprzęgniemy różne rozumienia polityki, wychodząc w ten sposób poza zbyt proste – choć wciąż rozpowszechnione w naukach humanistycznych i społecznych – rozumienie relacji między kulturą a polityką jako stosunku zaangażowania na rzecz / sprzeciwu wobec działań podejmowanych przez instytucje władzy państwowej. Zamiast przesądzać, kto i dlaczego podporządkowuje się władzy polityków, będziemy raczej zastanawiać się nad następującymi kwestiami: Na ile możemy mówić o rozłączności pól polityki i kultury? Gdzie i pod jakimi warunkami jesteśmy skłonni wyznaczać granice między nimi? Jak zmienia się dynamika i przepuszczalność tych granic? Kiedy i w jakich kontekstach działanie kulturowe bywa aktem politycznym? W jaki sposób relacje między polityką a kulturą ulegają rekonfiguracji wraz z rozpowszechnianiem się nowych mediów?

Zastanowimy się też nad wpływem społecznych uwarunkowań praktyk kulturowych na kształt i dynamikę relacji między polityką a kulturą, pytając, między innymi: Jakie formy polityczności mogą znaleźć się w głównym nurcie produkcji kulturowej, a jakie pozostają na jego obrzeżach? Jakie znaczenie dla polityczności kultury ma kwestia klasowości?

Zajęcia są podzielone na dwa bloki.

Blok pierwszy obejmuje dyskusje nad pojęciem kultury popularnej (granice pojęcia, jego przydatność i historyczna dynamika, pojęcia konkurencyjne i towarzyszące), a także nad różnymi teoretycznymi ujęciami relacji polityka-kultura. Dyskutujemy w oparciu o teksty wywodzące się zarówno z myśli francuskiej (Pierre Bourdieu, Jacques Ranciere, Michel Foucault), jak i anglosaskiej (Stuart Hall, Terry Eagleton, Frederick Jameson).

Blok drugi obejmuje dyskusje nad przykładami wybranych współczesnych praktyk/produktów kulturowych z punktu widzenia specyfiki ich (a-)polityczności. Dyskutujemy w oparciu o materiał empiryczny (w zależności od zajęć – film pełnometrażowy, fragmenty dzieła literackiego, teledyski muzyczne, blogi/vlogi, dyskusje z mediów społecznościowych, itp.). Szczegółowa lista tematów zostanie przedstawiona na pierwszych zajęciach. Może ona podlegać pewnym modyfikacjom w toku zajęć, także w zależności od aktywności samych uczestników kursu.

Bourdieu, P. (1989). Social Space and Symbolic Power. Sociological Theory, 1(7), 14-25.

Bourdieu, P. (1994). The Field of Cultural Production. Columbia University Press.

Eagleton, T. (2012). Po co nam kultura?. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie.

Fiske, J. (2010). Zrozumieć kulturę popularną. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Foucault, M. (1982). The Subject and Power. Critical Inquiry, 4(8), 777-795.

Foucault, M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia.

Hall, S. (2018). Popular culture, politics and history. Cultural Studies, 6(32), 929-952.

Jameson, F. (2011). Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jenkins, H. (2007). Kultura konwergencji: zderzenie starych i nowych mediów. Warszawa: WAiP.

Lash, S., & Lurry, C. (2011). Globalny przemysł kulturowy: medializacja rzeczy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Krajewski, M. (2003). Kultury kultury popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Majewska, E. (2013). Sztuka jako pozór? Cenzura i inne paradoksy upolitycznienia kultury. Kraków: Korporacja Ha!art.

Ranciere, J. (2007). Estetyka jako polityka. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Sandoval, M. (2014). Participation (Un)Limited: Social Media and the Prospects of a Common Culture. W T. Miller (Red.), The Routledge Companion to Global Popular Culture (ss. 66-76). Routledge University Press.

Skey, M. & Antonsich (2017). Everyday Nationhood. Theorising Culture, Identity and Belonging after Banal Nationalism. Palgrave Macmillan.

UWAGA

K_W04 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii

K_W16 posiada podstawową wiedzę o problemach wynikających ze zróżnicowania kulturowego współczesnego społeczeństwa

K_W27 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa w społeczeństwa sferze publicznej

K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru

K_U06 potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi do opisu zmian społecznych we współczesnych społeczeństwach

K_U19 umie opisać rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji

K_K05 potrafi uczestniczyć w dyskusji

K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy

Warunki zaliczenia:

- Aktywny udział w dyskusji na zajęciach.

- Praca pisemna.

- Dopuszczalne 2 nieobecności w semestrze, każdą kolejną nieobecność - usprawiedliwioną lub nie - student musi odrobić indywidualnie.

Warunki zaliczenia poprawkowego:

- Uregulowana kwestia nieobecności.

- Praca pisemna.

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek) – 4h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (napisania pracy zaliczeniowej) – 10h