Modele analizy dyskursu II

obowiązkowe

"Język i społeczeństwo - interdyscyplinarne studia nad dyskursem, 8 dodatkowych miejsc jest przeznaczonych dla studentów z Instytutu Socjologii"

Wykład przedstawia związki badań nad dyskursem z problematyką nauk społecznych i nauk o kulturze. Ma na celu zapoznanie z wybranymi modelami zorientowanej socjologicznie analizy dyskursu (SAD) I ich zastosowaniem w praktyce badawczej. Wykład jest też wprowadzeniem do głównych zagadnień teoretycznych analizy dyskursu. Dyskurs rozpatrywany będzie jako użycie języka naturalnego w sytuacjach społecznych I kontekście kulturowym – jako tekst i mowa. Dyskurs jako użycie języka jest jednocześnie komunikacją i interakcją społeczną, które implikują społeczne poznanie, wiedzę i władzę. Przedstawione zostaną badania nad dyskursem w socjologii życia codziennego, rozmowy o motywach w interakcjach społecznych, analiza konwersacyjna, a także analiza dyskursu organizacyjnego i dyskursu publicznego. Pokazane zostaną związki podejścia narratologicznego w badaniach nad dyskursem z socjologiczną metodą biograficzną.

Wykład przedstawia związki badań nad dyskursem z problematyką nauk społecznych i nauk o kulturze. Ma na celu zapoznanie z głównymi modelami zorientowanej socjologicznie analizy dyskursu. Ich przedstawienie opierać się będzie na analizie związków języka, społeczeństwa i kultury. Dyskurs rozpatrywany będzie jako użycie języka naturalnego – tekst i mowa. Dyskurs jako użycie języka jest jednocześnie komunikacją i interakcją, które implikują społeczne poznanie, wiedzę i władzę. Przedstawione zostaną badania nad dyskursem w socjologii życia codziennego, rozmowy o motywach, analiza konwersacyjna, a także analiza dyskursu organizacyjnego i dyskursu publicznego. Na gruncie socjologii życia codziennego rozwinęły się badania nad interakcją konwersacyjną. Zostaną one omówione ze względu na ich znaczenie dla badania użycia języka w interakcjach interpersonalnych oraz w organizacjach i instytucjach. Pokazane zostaną związki podejścia narratologicznego w badaniach nad dyskursem z socjologiczną metodą biograficzną. Przedstawiony zostanie rozwój badań praktyk komunikacyjnych od etnografii mówienia do współczesnej kulturowej analizy dyskursu. Omawiane będą metody analizy pragmatycznej, semantycznej i retorycznej dyskursu. Ze względu na trwałość modelu dramaturgicznego w analizie komunikacji społecznej omawiana będzie dramaturgiczna pentada. 


1. Blum-Kulka S., Pragmatyka dyskursu, w: T. A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa 2001: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 214-241.

2. Goddard C., A. Wierzbicka, Discourse and Culture, w: T.A. van Dijk (red.), Discourse as Social Interaction, London 2000: SAGE, s. 231-257.

3. Grimstadt K. A., What Europe Means for Poland: The front-page coverage of Independence Day in Gazeta Wyborcza 1989-2009, w: Ljiljana Saric i in., Transforming National Holidays. Identity Discourse in the West and South Slavic countries, 1985-2010, Amsterdam 2012: Benjamins Press, s. 271-295.

4. Grove T. G., Porządkowanie rozmowy: relacje społeczne, w: Krystyna Skarżyńska (red.) Mosty zamiast murów. O komunikowaniu się między ludźmi, Warszawa 2000: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 306-319.

5. Hałas E., Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa 2012: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 189-207.

6. Hałas E., The Multiple Symbolism of 3 May in Poland after the Fall of Communism, w: Ljiljana Saric i in., Transforming National Holidays. Identity Discourse in the West and South Slavic countries, 1985-2010, Amsterdam 2012: Benjamins Press, s.81-100.

7. Howarth D., Dyskurs, Warszawa 2008: Oficyna Naukowa, s. 11-32.

8. Rancew-Sikora D., Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Warszawa 2007: Wydawnictwo Trio, s. 11-58.

9. Schutze F., Analiza biograficzna. Ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne, część II, w: K. Kaźmierska (red.), Metoda biograficzna w socjologii, Kraków 2012: NOMOS, s. 229-278.

10. Tannen D., Asymetrie: on swoje – ona swoje, w: Krystyna Skarżyńska (red.) Mosty zamiast murów. O komunikowaniu się między ludźmi, Warszawa 2000: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 306-319.

11. Van Dijk T.A., Badania nad dyskursem, w: tenże, Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa 2001: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 9-44.

12. White H., Catastrophe, Communal Memory and Mythic Discourse: The Uses of Myth in the Reconstruction of Society, w: b. Strath (red.), Myth and Memory in the Construction of Community. Historical Patterns in Europe and Beyond, Bruxelle 2000: Peter Lang, s. 49-74.

K_W01 Ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej językoznawstwa, analizy dyskursu i semiotyki społecznej.

K_W03 Zna terminologię z zakresu językoznawstwa, analizy dyskursu i semiotyki społecznej na poziomie rozszerzonym.

K_W05 Ma pogłębioną wiedzę o związkach językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej z szeroko pojętą humanistyką oraz z naukami społecznymi, w zakresie pozwalającym na integrowanie perspektyw właściwych dla tych dyscyplin naukowych.

K_W07 Zna zaawansowane metody wypracowane przez językoznawstwo, lingwistyczną analizę dyskursu i semiotykę społeczną, pozwalające problematyzować, analizować i interpretować zjawiska zachodzące w dziedzinie kultury, komunikacji międzyludzkiej i dyskursów społecznych.

K_W10 Ma rozszerzoną wiedzę o specyfice nauk społecznych - zwłaszcza socjologicznej analizy dyskursu i badań nad komunikacją społeczną, o ich miejscu w systemie nauk i relacjach z naukami humanistycznymi, zwłaszcza z lingwistyką.

Uczestnictwo w wykładzie, znajomość problematyki, opanowanie lektur, egzamin pisemny.