TABS: Międzykrajowe badania wartości: tradycja i nowe wyzwania (w świetle kolejnej, VI fali badań EVS)

fakultatywne

Umiejętność czytania tekstów po angielsku, podstawowa umiejętność analizy danych przy pomocy pakietu SPSS

Ukończony kurs statystyki i/lub analizy danych ilościowych

Zajęcia poświęcone projektowi badawczemu European Values Survey, w szczególności krytycznej ocenie zagadnień, którym jest poświęcony. W 2017 r. zrealizowano kolejną edycję tego sondażu i można już porównywać jego wyniki z poprzednimi falami sondażu, w których brała udział Polska (1990, 1999 i 2008). Ostatnia edycja różni się nieco od poprzednich, co daje okazję do omówienia problemów, przed jakimi stoją badania porównawcze i różnych podejść do ich rozwiązywania.Oprócz kwestii metodologicznych, zajęcia będą poświęcone zmianom systemów wartości w różnych krajach i grupach krajów (np. Polska i kraje Europy Środkowej) w kontekście procesów integracji europejskiej i ingerujących w nie zjawisk kryzysowych oraz analizom „słabych punktów” porównywalności zbieranych do tej pory danych. Problemem do rozwiązania jest np. odmienne rozumienie podstawowych pojęć (np. demokracja, wolność) w różnych krajach i różnych obszarach Europy.

Międzynarodowy projekt badawczy dotyczący zmian systemów wartości Europejczyków (European Values Survey) został zaprojektowany w określonych ramach teoretycznych. To przede wszystkim popularne w latach siedemdziesiątych teorie modernizacji, uniwersalizacji oraz racjonalizmu zachodnioeuropejskiego. W latach dziewięćdziesiątych była to teoria Ronalda Ingleharta zakładająca dwa kierunki przemian wartości, zależnych od globalnych procesów rozwoju gospodarczego i modernizacji. Pierwszy z tych kierunków to zmiany na skali wartości, od uznawania tradycyjnych wzorów instytucji i autorytetów, do wartości świecko-racjonalnych, podkreślających indywidualne osiągnięcia. Drugi kierunek zmian – to przejście od orientacji na wartości materialistyczne do wartości postmaterialistycznych. Dane zebrane w czterech falach badania EVS dają możliwość weryfikacji tych hipotez w zbiorze krajów różniących się poziomem rozwoju ekonomicznego, systemem politycznym, historią i stopniem religijności.

Zajęcia będą poświęcone m.in. następującym zagadnieniom:

1. Omówienie zmian zachodzących w obrębie teorii, które stanowiły oparcie dla badań empirycznych i pokazanie, jak te zmiany wpływały zarówno na sposób zbierania danych, jak na ich interpretacje

2. Prześledzenie zmiany systemów wartości w różnych krajach i grupach krajów (np. Polska i kraje Europy Środkowej) w kontekście procesów integracji europejskiej i ingerujących w nie zjawisk kryzysowych.

3. Analiza „słabych punktów” porównywalności istniejących danych takich, jak np. odmienne rozumienie podstawowych pojęć (np. demokracja, wolność) w różnych krajach i różnych obszarach Europy.

4. Omówienie strony teoretycznej „modnych” podejść analitycznych wykorzystywanych w analizie danych EVS, jak np. multilevel analysis, czyli wielopoziomowa analiza regresji.

Podczas seminarium będą omawiane zarówno kwestie teoretyczne, jak i zagadnienia z zakresu socjologii empirycznej i analizy danych oraz sposób przekładania założeń teoretycznych na projekty badawcze i na analizy socjologiczne.

Arts W., Hagenaars J., Halman L.(eds). 2003. The Cultural Diversity of European Unity; .

Halman L., Luijkx R., van Zundert M. 2005. Atlas of European Values. Brill, Tilburg University, Tilburg.

Inglehart R., Welzel C. 2004. Modernization, Cultural Change and Democracy: The Human Development Sequence. Cambridge University Press, New York.

Inglehart, R. 1990. Culture Shift in Advanced Industrial Society. Princeton University Press, Princeton.

Inglehart, R., Norris P. (2009). Wzbierająca fala. PIW, Warszawa

Inglehart, R(et al.). 2004. Human Beliefs and Values: a cross-cultural sourcebook based on 1999-2002 values survays.

Jasińska-Kania A. (2009). „Co cenią Polacy”.Academia vol.19, Nr.3, s.8-11.

Jasińska-Kania A. (red), 2012, Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie. Wyd. Naukowe Scholar. Warszawa.

Jasińska-Kania A., Marody M. (red.). 2002. Polacy wśród Europejczyków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kohn, M. 1989. Cross National Research in Sociology

Sasaki M (ed.). 2009. . New Frontiers in Comparative Sociology

Welzel, C. (2007). Individual modernity. W The Oxford Handbook of Political Behaviour (ss. 185–205).

K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk

K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych

K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego

K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej

K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii

K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych

K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej

K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych

K_U02 potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji

K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa

K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem

K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi

K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych

Aktywność na zajęciach

Przygotowanie i przedstawienie na zajęciach własnej prezentacji dotyczącej wybranego aspektu teoretycznego lub empirycznego Europejskiego Sondażu Wartości (praca indywidualna lub w zespołach dwuosobowych).

Napisanie recenzji wybranego artykułu naukowego dotyczącego badania wartości – artykuły do recenzji studenci mogą znaleźć sami lub otrzymają od prowadzących (praca indywidualna)

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek, przygotowanie referatu) – 4h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (napisanie recenzji) – 10h