TABS: Teoria ideologii i krytyczna socjologia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	3502-TABS-17
Kod Erasmus / ISCED:	14.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0314) Socjologia i kulturoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	TABS: Teoria ideologii i krytyczna socjologia
Jednostka:	Instytut Socjologii
Grupy:	Fak. seminaria 60 h
Punkty ECTS i inne:	(brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Rodzaj przedmiotu:	fakultatywne
Założenia (opisowo):	Umiejętność przekładania założeń teoretycznych na interpretację rzeczywistości społecznej. Podstawowa orientacja w klasycznych i współczesnych teoriach socjologicznych. Znajomość języka angielskiego na poziomie umożliwiającym czytanie tekstów akademickich. Jeśli liczba chętnych przekroczy liczbę miejsc, uczestnicy zostaną poproszeni o umotywowanie chęci uczestnictwa w zajęciach.
Tryb prowadzenia:	w sali
Skrócony opis:	Teoria ideologii pozwala rozważyć szereg problemów kluczowych dla nauk społecznych: skąd biorą się spontaniczne przeświadczenia na temat świata społecznego i jaką rolę odgrywają w utrzymaniu porządku społecznego? Jak wyrażają się różnice klasowe i w jaki sposób są ukrywane i eufemizowane w relacjach społecznych? Jaką rolę pełni sfera symboliczna w procesie reprodukcji społecznej? Dlaczego komunikacja społeczna nie może przybrać procesu racjonalnej wymiany argumentów i pokojowej deliberacji? Podczas zajęć omówionych zostanie kilka wpływowych prac, które są istotne dla rozwoju pojęcia ideologii jako narzędzia teoretycznego i analitycznego. Wspólnej, krytycznej refleksji zostanie poddana perspektywa autorów, jej podstawy teoretyczne, możliwości przez nią oferowane. Podana w opisie zajęć literatura jest zbiorem, spośród którego zostaną co najmniej cztery istotne teksty, które staną się przedmiotem systematycznej analizy.
Pełny opis:	Pojęcie ideologii jest jednym z najbardziej interesujących i kontrowersyjnych narzędzi w teorii i analizie społecznej. Używanie go wymaga dużych kompetencji teoretycznych i umiejętności interpretacyjnych. Warto jednak ten wysiłek podjąć, ponieważ pojęcie to jest jednym z najważniejszych dla tradycji krytycznych badań nad społeczeństwem. Teoria ideologii pozwala rozważyć szereg problemów kluczowych dla nauk społecznych: skąd biorą się spontaniczne przeświadczenia na temat świata społecznego i jaką rolę odgrywają w utrzymaniu porządku społecznego? Jak wyrażają się różnice klasowe i w jaki sposób są ukrywane i eufemizowane w relacjach społecznych? Jaką rolę pełni sfera symboliczna w procesie reprodukcji społecznej? Dlaczego komunikacja społeczna nie może przybrać procesu racjonalnej wymiany argumentów i pokojowej deliberacji? Podczas zajęć omówionych zostanie kilka wpływowych prac, które są istotne dla rozwoju pojęcia ideologii jako narzędzia teoretycznego i analitycznego. Wspólnej, krytycznej refleksji zostanie poddana perspektywa autorów, jej podstawy teoretyczne, możliwości przez nią oferowane. Podana w opisie zajęć literatura jest zbiorem, spośród którego zostaną wybrane co najmniej cztery istotne teksty, które staną się przedmiotem systematycznej analizy. Dobór lektur będzie na bieżąco dyskutowany wśród uczestników zajęć, lista lektur może być uzupełniona w miarę potrzeb. Co do zasady, na jeden istotny tekst (lub dobrany tematycznie zestaw) będą poświęcone co najmniej dwa trzygodzinne spotkania. Aktywny udział w zajęciach będzie wymagał uprzedniej ogólnej orientacji w założeniach marksizmu, psychoanalizy i strukturalizmu oraz podstawowej wiedzy o socjologicznych zastosowaniach tych teorii.
Literatura:	Th. Adorno, M. Horkheimer, Dialektyka Oświecenia. Fragmenty filozoficzne, Warszawa 2010 L. Althusser, W imię Marksa, Warszawa 2009 E. Leach, Genesis as Myth and Other Essays, London 1969 G. Lukács, Historia i świadomość klasowa, Warszawa 1988 F. Jameson, Class and Alegory in Contemporary Mass Culture, w: tegoż, Signatures of the Visible, New York-London 1992 F. Jameson, Postmodernizm czyli kulturowa logika późnego kapitalizmu, Kraków 2011 K. Mannheim, Ideologia i utopia, Warszawa 2008 K. Marks, Kapitał, t. 1, Warszawa 1951 K. Marks, Tezy o Feuerbachu, wyd. dowolne K. Theweleit, Męskie fantazje, Warszawa 2015 S. Žižek, Widmo ideologii, w: Zizek. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2009 S. Žižek, Did Somebody Say Totalitarianism? Five Intervenmtions in the (Mis)Use of a Notion, Lonodn-New York 2011
Efekty uczenia się:	K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych K_W15 podchodzi w sposób refleksyjny i krytyczny do wyboru określonej perspektywy teoretycznej K_U01 potrafi zidentyfikować przyczyny i przewidzieć potencjalne skutki przeszłych i bieżących wydarzeń społecznych. Potrafi formułować krytyczne sądy na temat bieżących i przeszłych wydarzeń społecznych K_U02 potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami K_U04 potrafi posługiwać się kategoriami teoretycznymi oraz metodami badawczymi do opisu i analizy zmian społecznych i kulturowych we współczesnych społeczeństwach oraz ich konsekwencji K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa K_U09 potrafi wskazać związek przeczytanego tekstu naukowego z problemami życia społecznego i ich badaniem K_K04 potrafi argumentować stawiane tezy posługując się dowodami naukowymi K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych
Metody i kryteria oceniania:	Lektura tekstów, udział w dyskusji na zajęciach i esej zaliczeniowy, będący aplikacją teorii do wybranego problemu. Dopuszczalne dwie nieobecności na semestr. Nadmiarowe nieobecności należy zaliczyć na dyżurach. W razie oceny niedostatecznej będzie istniała możliwość poprawy sesji poprawkowej. Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek) – 4h oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (napisania eseju) – 10h

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.