Wprowadzenie do kultury Grecji antycznej (wraz z kanonem lektur w przekładach polskich)

obowiązkowe

Zajęcia stanowią wprowadzenie do historii i literatury starożytnej Grecji (od czasów Homera po epokę hellenistyczną). Nacisk położony jest na

1/ najważniejsze wybrane aspekty kultury antycznej, zwł. te części dziedzictwa antycznego, które okazały się żywe w kulturze nowogreckiej

oraz 2/ zagadnienia zw. z lekturą autorów antycznych i elementami pracy badacza tekstów dawnych (np. transmisja tekstu antycznego, problemy interpretacji tekstu). Ilustrowane są przeźroczami i fragmentami tekstów w przekładach.

1–2. Uwagi wstępne. Przegląd tematów i przewodnik bibliograficzny. Omówienie kanonu lektur antycznych i wymagań egzaminacyjnych.

Jak czytać autorów antycznych:

Co to jest tekst? Specyfika tekstu antycznego. Kształt fizyczny książki, systemy pisma, materiały piśmiennicze. Dzieje transmisji tekstu antycznego. Nauki pomocnicze filologii klasycznej. Stan zachowania tekstu antycznego. Elementy krytyki tekstu. Przekłady z literatur antycznych i związane z tłumaczeniem problemy.

3–4. Homer nauczycielem Greków – Achilles i Odyseusz, dwa modele aner aristos.

5. Z dziejów sztuki greckiej. W świecie waz I

Wiadomości wstępne: produkcja, kształty, style malarstwa wazowego, przedstawiciele. (slajdy).

5. Ponad polis. Delfy i religijność Greków (slajdy). ) Olimpia i grecka agonistyka (slajdy).

6. Wprowadzenie do dramatu antycznego (Arystoteles Poetyka).

8–9. Konwencje teatralne. Czas i przestrzeń w dramacie greckim.

10. Sympozjon – fenomen kultury greckiej (Uczta Platona) .

11. Z dziejów sztuki greckiej II: Rzeźba sakralna (świątynia) i statuaryczna (slajdy).

12. Wymowa: Epitafios logos.

13. Z dziejów sztuki greckiej III: Wzgórze Akropolu (slajdy)

14. Jak żyć? – odpowiedzi greckich filozofów (filozofia przedsokratejska, sokratycy mniejsi, wielkie szkoły filozoficzne).

ew. 15. Aleksandria i Antiochia – miasto greckie (slajdy).

Obowiązkowa:

W. Lengauer: Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa 1999.

J. Łanowski, ks. M. Starowieyski: Literatura Grecji starożytnej. Od Homera do Justyniana, Warszawa 1996.

D. Dembińska-Siury: Człowiek odkrywa człowieka, Warszawa 1991.

A. Świderkówna: Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta. Warszawa 1974

K. Marciniak, Mitologia grecka i rzymska. Bohaterowie ponad czasem. Opowieści o bogach i herosach. Konteksty kulturowe. Historia i współczesność, Warszawa-Bielsko-Biała 2010.

Literatura uzupełniająca wybrana

J. Chadwick: Odczytanie pisma linearnego B, Warszawa 1975.

M.H. Hansen: Demokracja ateńska w czasach Demostenesa, Warszawa 1999.

O. Jurewicz, L. Winniczuk: Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i publicznym, Warszawa 1968.

J.-P. Vernant: Źródła myśli greckiej, Warszawa 1969.

A.I. Finley: Grecy, Warszawa 1965.

O. Gigon: Główne problemy filozofii starożytnej, Warszawa 1996.

M. Kocur: Teatr antycznej Grecji, Wrocław 2001.

J. K. Davies: Demokracja w Grecji klasycznej, Warszawa 2003.

F. W. Walbank: Świat hellenistyczny, Warszawa 2003.

M. Bernhard: Sztuka grecka, Warszawa 1981.

Recepcja

W. Berschin: Grecko-łacińskie średniowiecze, Gniezno 2003.

T. Sinko, Hellada i Roma w Polsce, 1933.

I. Grześczak, Ścieżki śródziemnomorskie, Warszawa 2002.

M. Szymański, Ab ovo. Antyk, Biblia etc., Warszawa 2004.

Na pierwszym spotkaniu studenci otrzymują do powielenia Przewodnik bibliograficzny z obszerną literaturą.

Kanon lektur w przekładach:

1. Epos: Homer – Iliada i Odyseja.

2. Lirycy greccy (wybór).

3. Dramat : Oresteja Ajschylosa; Edyp królem Sofoklesa; Bachantki Eurypidesa oraz 1 komedia Arystofanesa lub Menandra.

4. Tukidydes – Mowa pogrzebowa (Epitafios logos) z Wojny Peloponeskiej.

5. Platon – Obrona Sokratesa i Uczta.

5. Arystoteles – Poetyka.

Zalecane / Recommended

Owidiusz, Metamorfozy.

Po ukończeniu zajęć

W zakresie WIEDZY student/-ka zna i rozumie:

- problemy i metody pracy badaczy tekstu antycznego; K_W02, K_W05

- specyfikę przedmiotową i metodologiczną filologii K_W02, K_W05, K_W13

- terminologię naukową, jaką posługują się filolodzy klasyczni (warunki i stan zachowania tekstu, przygotowanie edycji, problemy rekonstrukcji, K_W02, K_W13, K_W14

- trudności, na jakie natrafia tłumacz autorów antycznych; K_W02, K_W05, K_W15

- główne okresy periodyzacji dziejów antycznej Grecji i literatury, główne gatunki literackie i przedstawicieli; K_W13, K_W14

- wiadomości o sztuce greckiej;- pogłębia znajomość mitologii. K_W13, K_W15

W zakresie UMIEJĘTNOŚCI student/-ka potrafi:

- wyszukać, selekcjonować, krytycznie ocenić dane potrzebne do samodzielnego przygotowania prac i zadań;K_U01, K_U02

- dostrzeć elementy tradycji antycznej w literaturze i kulturze nowożytnej (wybrane przykłady); K_K03

- tworzyć typowe prace semestralne (rozprawka, analiza literacka itp.) K_K01, K_U02

W zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH student/-ka jest gotów do:

- docenia znaczenie dziedzictwa greckiego w kulturze polskiej i europejskiej. K_K03

- uświadomienia sobie ograniczonego zakresu własnej wiedzy i umiejętności; K_K01

- organizowania sobie samodzielnej pracy, K_K01

Na zaliczenie na ocenę składają się:

- pisemny sprawdzian znajomości mitologii;

- zaliczenie ustne kanonu lektur w przekładach polskich;

- aktywność na zajęciach (indywidualne lub grupowe prezentacje.)

Dopuszczalna liczba nieobecności wynosi dwie.

Trzecia i czwarta nieobecność wymagają indywidualnego zaliczenia zajęć.

Pięć i więcej nieobecności powoduje niezaliczenie zajęć i konieczność ich powtarzania