Ethics, war, and medicine

seminaria monograficzne

Bardzo dobra znajomość języka angielskiego w mowie i piśmie.

w sali

Seminarium dotyczy etyki wojny, w tym filozoficznego i praktycznego wymiary doktryny wojny sprawiedliwej oraz etycznych aspektów udzielania świadczeń zdrowotnych uczestnikom i ofiarom konfliktów zbrojnych oraz prowadzenia biomedycznych badań naukowych dla celów militarnych. Podstawowym celem zajęć jest zapoznanie studentów z głównymi zagadnieniami i problemami z zakresu etyki i bioetyki czasu wojny. Ponadto, celem jest rozwinięcie ich zdolności analitycznych i argumentacyjnych niezbędnych do identyfikowania, analizowania i rozwiązywania dylematów moralnych, jaką współczesne konflikty zbrojne.

Choć chcielibyśmy, aby było inaczej, konflikty zbrojne są integralną częścią współczesnego świata. Brzemienne jak rzadko która sytuacja w nieodwracalne i śmiertelnie poważne skutki, konflikty zbrojne generują mnóstwo złożonych dylematów etycznych. Praktycznie każde działanie lub zaniechanie w ramach konfliktu zbrojnego jest potencjalnie moralnie problematyczne i powinno stać się obiektem wnikliwej analizy etycznej. Niektóre z tych decyzji kształtują los jednostek, inne los milionów ludzi i całych narodów. Choć nie sposób twierdzić, że znamy odpowiedzi na wszystkie pytania, jakie rodzą konflikty zbrojne, nie można także zaprzeczyć, iż niektóre z udzielanych na nie odpowiedzi są wyraźnie lepsze od innych.

Zarówno etyka konfliktów zbrojnych, jak i bioetyka zajmują się kwestiami życia i śmierci w literalnym sensie tego wyrażenia. Wzrost zrozumienia moralnej powagi tych kwestii w ostatnim półwieczu doprowadził do zwielokrotnienia wysiłków badawczych na obu tych polach etyki praktycznej, dramatycznego zwiększenia ich wpływu na kształt świata i prominencji w świecie akademickim. Etyka konfliktów zbrojnych i bioetyka są powiązane również w jak najbardziej praktycznym sensie. Gdzie wkracza wojna, tam potrzebna staje się medycyna. Specjaliści medyczni mierzą się z ekstremalnymi sytuacjami, które czasem wpływają też na myślenie bioetyczne w czasie pokoju; wojskowi starają się szanować integralność i uniwersalną użyteczność przedsięwzięcia medycznego w stopniu, który jest możliwy w czasie działań wojennych.

Seminarium dotyczy etyki wojny, w tym filozoficznego i praktycznego wymiary doktryny wojny sprawiedliwej oraz etycznych aspektów udzielania świadczeń zdrowotnych uczestnikom i ofiarom konfliktów zbrojnych oraz prowadzenia biomedycznych badań naukowych dla celów militarnych. Podstawowym celem zajęć jest zapoznanie studentów z głównymi zagadnieniami i problemami z zakresu etyki i bioetyki czasu wojny. Ponadto, celem jest rozwinięcie ich zdolności analitycznych i argumentacyjnych niezbędnych do identyfikowania, analizowania i rozwiązywania dylematów moralnych, jaką współczesne konflikty zbrojne. W trakcie seminarium poruszone zostaną następujące zagadnienia:

Część I: Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe

1. Wstęp do etyki wojny i pokoju.

2. Etyka wojny kontra “realism”/nihilizm.

3. Etyka wojny kontra pacyfizm.

4. Sprawiedliwy pokój jako cel wojny sprawiedliwej. Władza moralnie uzasadniona, ius ante bellum and ius post bellum.

5. Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Ius ad bellum w przykładach z historii.

6. Interwencja humanitarna – wojna moralnie idealna czy krucjata błędnych rycerzy?

7. Czy to coś złego, że Hans służył w Wehrmachcie? Walzer kontra rewizjoniści o odpowiedzialności szeregowego żołnierza za moralny charakter wojny

Część II: Etyka postępowania na wojnie.

8. Jak oszczędzić niewinnych? Wstęp do ius in bello.

9. Żołnierze, Cywile, Partyzanci. Kogo i kiedy chroni ius in bello.

10. Ostrożnie z ogniem – Wykonalne Środki Ostrożności.

11. Za jaką cenę? Zasad Proporcjonalności.

12. Broń nuklearna – zło wcielone?

Part 3. Bioetyka, medycyna I konflikty zbrojne

13. Dylematy etyczne w medycynie pola walki

14. Etyka militarnych badań naukowych w biomedycynie

15. Etyka ulepszania człowieka dla celów militarnych

Main sources of readings (in alphabetical order); the final readings list will be provided at first seminar meeting.

- Annas G.J., Worst Case Bioethics: Death, Disaster, and Public Health, Oxford University Press 2010.

- Fabre, C., Cosmopolitan War, Oxford University Press 2012.

- Gross M.L., Bioethics and Armed Conflict: Moral Dilemmas of Medicine and War, MIT 2006.

- Maxwell J. Mehlman & Stephanie Corley (2014) A Framework for Military Bioethics, Journal of Military Ethics, 13(4): 331-349.

- Orend, B., The Morality of War, Broadview Press 2013.

- Pattison, J., Humanitarian intervention and the responsibility to protect: who should intervene?, OUP Oxford, 2010.

- Walzer, M., Just and Unjust Wars: a Moral Argument with Historical Illustrations, Basic Books 1977/92.

Nabyta wiedza:

Po zaliczeniu przedmiotu student w pogłębionym stopniu zna i rozumie:

- rolę filozofii i etyki w praktyce i refleksji dotyczącej zasad prowadzenia wojen i innych konfliktów zbrojnych oraz zasad uprawiania medycyny wojskowej oraz militarnych badań biomedycznych;

- naczelne zagadnienia i problemy z zakresu etyki wojny oraz etyki medycyny wojskowej i militarnych badań biomedycznych;

- interdyscyplinarną terminologię stosowaną w etyce wojny oraz etyce medycyny wojskowej i militarnych badań biomedycznych;

- znaczenie czynników społeczno-kulturowych, historycznych i polityczno-ekonomicznych w dyskusjach z zakresu etyki wojny oraz etyki medycyny wojskowej oraz militarnych badań biomedycznych

Nabyte umiejętności:

Po zaliczeniu przedmiotu student potrafi:

- identyfikować i analizować problemy filozoficzne i etyczne, jakie rodzą wojny, konflikty zbrojne oraz praktyka medycyny wojskowej oraz militarnych badań biomedycznych;

- krytycznie analizować poglądy i argumenty innych autorów, w tym pozostałych uczestników zajęć, oraz zalecane lektury z zakresu tematyki seminarium;

- przygotowywać krytyczną prace pisemną z zakresu tematyki seminarium;

- przygotować i wygłosić wystąpienie ustne z zakresu tematyki seminarium.

Nabyte kompetencje społeczne:

Po zaliczeniu przedmiotu student jest gotów do:

- krytycznego oceniania pozyskiwanych informacji i odbieranych treści;

- uznawania znaczenia wiedzy z zakresu filozofii i etyki w rozwiązywaniu problemów, jakie rodzą wojny, konflikty zbrojne oraz praktyka medycyny wojskowej oraz militarnych badań biomedycznych;

- rzetelnego i odpowiedzialnego rozwijania dorobku etyki wojny oraz etyki medycyny wojskowej i militarnych badań biomedycznych

- dostrzegania problemów i wyzwań etycznych związanych z własną pracą badawczą i zawodową oraz przestrzegania, rozwijania i promowania etycznych standardów tej pracy.

Na finalną ocenę składa się:

(1) przygotowanie do zajęć oraz aktywny, konstruktywny udział w dyskusjach i pracach na zajęciach – 40 %

(2) przygotowanie i wygłoszenie referatu z zakresu tematyki seminarium – 30%

(3) przygotowanie krótkiej pisemnej pracy z zakresu tematyki seminarium – 30%

Skala ocen:

100-90% - 5,0; 89-85% - 4,5; 84-75% - 4,0; 74-70% - 3,5; 69-60% - 3,0; 59-0% - 2,0

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2