Filozofia średniowieczna
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3800-FSR22-F |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.1
|
Nazwa przedmiotu: | Filozofia średniowieczna |
Jednostka: | Wydział Filozofii |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Fakultet z filozofii średniowiecznej jest rozwinięciem i pogłębieniem problematyki wykładanej w ramach zajęć kursowych z historii filozofii średniowiecznej. Zajęcia są prezentacją dziejów filozofii w układzie problemowym, dzięki czemu student zyskuje możliwość nowego spojrzenia na kształtowanie się w średniowieczu ogólnego zagadnienia relacji filozofii i teologii i wyłaniającej się na tym tle szczegółowszej problematyki filozoficzno-językowej, metafizycznej, psychologicznej, kosmologicznej i teoriopoznawczej. Dopełnieniem wykładów są ćwiczenia oparte na lekturze tekstów źródłowych. Ćwiczenia mają za zadanie przygotować warsztatowo studenta do samodzielnej pracy badawczej. |
Pełny opis: |
Fakultet z filozofii średniowiecznej jest rozwinięciem i pogłębieniem problematyki wykładanej w ramach zajęć kursowych z historii filozofii średniowiecznej. Zajęcia są prezentacją dziejów filozofii w układzie problemowym, dzięki czemu student zyskuje możliwość nowego spojrzenia na kształtowanie się w średniowieczu ogólnego zagadnienia relacji filozofii i teologii i wyłaniającej się na tym tle szczegółowszej problematyki filozoficzno-językowej, metafizycznej, psychologicznej, kosmologicznej i teoriopoznawczej. Przyjrzymy się pojęciom filozofii średniowiecznej, takim jak: byt, Bóg, uniwersalia, dialektyka, spekulacja językowa, dusza, forma substancjalna, intelekt, wieczność świata. Ponadto, w tej problemowej perspektywie przedstawione są formowanie i wzajemne oddziaływanie (w tym spory) szkół i nurtów filozoficznych. Podczas wykładów zostaną zaprezentowane w sposób przekrojowy wybrane zagadnienia filozoficzne. Rozważane są więc następujące zagadnienia: jak rozumiano w okresie średniowiecza relację filozofii do teologii; związki łączące naukę o Bogu i o moralności z problematyką logiczną i gramatyczną; dlaczego dla myślicieli średniowiecznych tak istotny był spór o uniwersalia; problematyka psychologiczna i poznawcza w świetle sporów o jedność formy substancjalnej i jedyność intelektu („awerroizm” łaciński i potępienia paryskie); Spór o wieczność świata; fakultatywnie – kwestia wszechmocy Bożej. Dopełnieniem wykładów są ćwiczenia oparte na lekturze tekstów źródłowych. Ćwiczenia mają za zadanie przygotować warsztatowo studenta do samodzielnej pracy badawczej. |
Literatura: |
Wykład Wybrana literatura przedmiotu „Przewodnik po filozofii średniowiecznej. Od św. Augustyna do Joachima z Fiore”, A. Kijewska (red.); W. Seńko, „Jak rozumieć filozofię średniowieczną”; E. Gilson, Ph. Boehner, „Historia filozofii chrześcijańskiej”; Z M. Olszewski, „O praktycznej bądź teoretycznej naturze teologii”; T. Tiuryn, „Boecjusz i problem uniwersaliów”; G. R. Evans, „Filozofia i teologia w średniowieczu”; K. Krauze-Błachowicz, „Jan z Głogowa i tradycja gramatyki spekulatywnej”; „Wprowadzenia” we wszystkich trzech tomach serii PWN „Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych” z XII, XIII i XIV wieku; Z. Kuksewicz, „Awerroizm łaciński XIII wieku”, E. Jung-Palczewska, „Thomas Wilton i dyskusje o nieskończonej mocy Boga”. Ćwiczenia Ćwiczenia są w znacznym stopniu uzupełnieniem wykładu, ale możliwe są także zmiany w układzie lektur, zgodne z zainteresowaniami uczestników. Proponowane teksty źródłowe to: Piotr Abelard, „Logica ‘Ingredientibus’” (fragment komentarza do Izagogi Porfiriusza poświęcony uniwersaliom); Teksty A.M.S. Boecjusza, Izydora z Sewilli, i Berengariusza z Tours [w: ] „Antologia tekstów filozoficznych i teologicznych z III-XII wieku”, E. Jung (red.); Piotr Damiani, „O wszechmocy Bożej” (fragmenty); Fragmenty tekstów Piotra Heliasa i Alana z Lille [w:] „Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XII wieku”, M. Frankowska-Terlecka (red.); Fragmenty tekstów Boecjusza z Dacji, Jana Peckhama, Sigera z Brabancji, Artykuły paryskie potępione przez Stefana Tempier 7 marca 1277 [w:] „Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku”, K. Krauze-Błachowicz (red.); Fragmenty tekstów Tomasza z Erfurtu, Tomasza Wiltona, [w:] „Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIV wieku” [w:] ,E. Jung-Palczewska (red.); Tomasz z Akwinu: - „Traktat o Bogu” (kwestie 1-3); - „Kwestie dyskutowane o mocy Boga” (fragmenty); - „O wieczności świata” (fragmenty); Siger z Brabantu, św. Tomasz z Akwinu, Idzi Rzymianin, „Spór o jedność intelektu” (fragmenty); Wybór z pism Tomasza, Dunsa Szkota i Ockhama dot. uniwersaliów. |
Efekty uczenia się: |
Nabyta wiedza: - student wymienia i wyjaśnia podstawowe terminy filozofii średniowiecznej, prezentuje ich genezę i specyficzne użycie u poszczególnych omawianych myślicieli; - charakteryzuje najważniejsze średniowieczne tradycje i nurty filozoficzne, ukazuje ich główną charakterystykę i wzajemne zależności; - przedstawia genezę najważniejszych pojęć i kategorii, którymi dzisiaj operuje historyk filozofii; - wymienia trudności warsztatowe stojące przed historykiem filozofii, charakteryzuje kontrowersje i nierozstrzygnięte problemy historii filozofii średniowiecznej. Nabyte umiejętności: - student analizuje teksty źródłowe, wskazuje na zawarte w ich założenia i rekonstruuje argumentację; ukazuje specyfikę literacką i kontekst kulturowy omawianych tekstów; - w miarę możliwości, porównuje przekład tekstu źródłowego z językiem oryginału (przynajmniej w zakresie kluczowych terminów); - formułuje pytania badawcze i własne hipotezy. Nabyte kompetencje społeczne: - student dyskutuje w sposób kulturalny i rzeczowy; formułuje własne stanowisko w dyskusji; poddaje je krytycznej ocenie; - pracuje w grupie; - wyjaśnia znaczenie średniowiecznego dziedzictwa filozoficznego. |
Metody i kryteria oceniania: |
Wykład: Egzamin ustny, aktywność na zajęciach Ćwiczenia: Sprawdzian ustny, aktywność na zajęciach, lektura zadanych tekstów Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.