Historia społeczna Europy

obowiązkowe

mieszany: w sali i zdalnie

Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z głównymi wydarzeniami i procesami społecznymi i politycznymi, które miały miejsce w Europie i porównawczo w świecie od końca XVIII w. po początek wieku XXI z odwołaniami i do czasów wcześniejszych. Zwrócona zostanie uwaga na specyfikę faktów, zdarzeń i procesów, na ich źródła, przebieg i następstwa. Scharakteryzowane zostaną przełomowe wydarzenia w dziejach Europy we wskazanych okresach. Ze szczególną uwagą potraktowane zostaną rewolucje, które zapoczątkowały nowe formy ustrojowe. Duży nacisk zostanie położony na rozpoznanie źródeł i skutków wielkich kryzysów gospodarczych. Analizie poddane zostaną procesy społeczno-gospodarcze i polityczne, w wyniku których sprzeczności bądź się potęgowały (wojny światowe), bądź były niwelowane (integracja europejska). Scharakteryzowane zostaną łady światowe i normy regulujące ich funkcjonowanie, zwrócona zostanie uwaga na kształtujący się na przełomie XX i XXI wieku nowy ład światowy.

Zadaniem wykładów jest omówienie procesów społecznych i politycznych w Europie od końca wieku XVIII po początki XXI. Dla celów porównawczych wprowadzane będą treści programowe z okresów wcześniejszych i spoza obszaru europejskiego jako egzemplifikacja podobieństw i odmienności dróg rozwojowych. Zdefiniowane zostaną pojęcia historii i konfliktów społeczno-politycznych oraz ładów międzynarodowych, pokazane zostaną współzależności między tego typu konfliktami a ładami międzynarodowymi. Omówiony zostanie ład westfalski i jego konkretyzacje, w tym napoleoński i eksport rewolucji

burżuazyjnej. Zwrócona zostanie uwaga na normy prawne konstytuujące i regulujące europejskie struktury i instytucje społeczno-gospodarcze. Scharakteryzowana zostanie rewolucja przemysłowa i jej społeczne skutki. Analizie zostaną poddane procesy narodotwórcze w XIX i XX wieku i ich konsekwencje polityczne. Zostanie zwrócona uwaga na bezpieczeństwo socjalne społeczeństwa na przełomie XIX i XX wieku, w tym celu będą analizowane ówczesne reformy społeczno-gospodarcze liberałów oraz postulaty świata pracy.

Na zajęciach pokazany zostanie rozwój demokracji w tym samym okresie czasu i kształtowanie się społeczeństw obywatelskich oraz konsekwencje tych procesów dla przejawiania się konfliktów w nowych formach i obszarach. Społeczny wymiar I wojny światowej i następstwa wielkiego kryzysu gospodarczego to kolejne zagadnienia, które będą przedmiotem analizy same w sobie i jako źródło narodzin dwudziestowiecznych totalitaryzmów: komunistycznego i faszystowskiego. Pokazane zostaną oblicza tych form ustrojowych, źródła ich akceptacji i przyczyny oporu, wyeksponowana zostanie charakterystyczna dla nich polityka przemocy i terroru, ta sama polityka zostanie ukazana w kontekście warunków bytu społeczeństw państw okupowanych w czasie II wojny światowej.

Ważnym elementem składowym zajęć będzie konflikt między Wschodem a Zachodem zarówno w wymiarze politycznym, jak i społecznym i gospodarczym zobrazowany w formie państwa opiekuńczego. Przedmiotem analizy będą transformacje ustrojowe od „Wiosny 1968 r.” po „Jesień ludów w 1989 r.” oraz nowe wyzwania w kontekście rozwoju terroryzmu i postępującego konfliktu świata liberalnego i świata islamu na początku XXI wieku.

Zaprezentowana zostanie europejska myśl integracyjna oraz procesy zjednoczeniowe na kontynencie, w tym powstanie Unii Europejskiej. Omówione zostaną źródła oraz symptomy przesilenia politycznego, a zwłaszcza gospodarczego, wkraczania Europy i świata na przełomie XX i XXI wieku w nowy neoliberalny ład społeczny, w porządek powestfalski, w erę ograniczania roli państw narodowych i zwiększania znaczenia korporacji międzynarodowych.

Cameron R., Historia gospodarcza świata, Warszawa 1996.

Ciepielewski J., Kostrowicka I., Landau Z., Tomaszewski J., Dzieje gospodarcze świata do roku 1975, Warszawa 1977.

Czubiński A., Historia powszechna XX wieku, Poznań 2009.

Davies N., Europa. Rozprawa historyka z historią, Kraków 1998.

Encyklopedia katolicka, t. XI, Lublin 2006, hasło: „ludobójstwo”, s. 120-128.

Janicka D., Historia społeczna i polityczna Europy, Toruń 2007.

Kaelble H., Społeczna historia Europy. Od 1945 do współczesności, Warszawa 2010.

Lamberg H., Problem wypędzeń w polityce europejskiej XX wieku, (w:) H. Orłowski, A. Sakson (red.), Utracona ojczyzna. Przymusowe wysiedlenia, deportacje i przesiedlenia jako wspólne doświadczenie, Poznań 1996.

Nadolski M., Postrzeganie imigrantów i perspektywy jedności kontynentu w pryzmacie europejskiego protekcjonalizmu cywilizacyjnego, [w:] J. Nadolska, P. Stawarz, K.A. Wojtaszczyk (red.), Unia Europejska i wybrane państwa świata wobec kryzysu migracyjnego, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2017.

Nadolski M., Wypędzenia i uchodźstwo w optyce religijnej w kontekście wielowiekowych prób przezwyciężenia podziałów społecznych w Europie, [w:] A. Wojtaszak, J. Jartyś, A. Krawcewicz (red.), Europa wobec problemu uchodźców w XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego US „Minerwa”, Szczecin 2016.

Skrzypek A., Historia społeczna Europy XIX i XX wieku, Poznań 2009.

Ther Ph., Ciemna strona państw narodowych. Czystki etniczne w nowoczesnej Europie, Poznań 2012.

Wegs J.R., Ladrech R., Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008.

Zawadzki S., Państwo o orientacji społecznej. Geneza, doświadczenia, perspektywy, Warszawa 1996.

W zakresie wiedzy student:

- zna i rozumie pojęcie procesu politycznego, definiuje etapy i łady międzynarodowe w rozwoju społeczno-gospodarczym Europy, rozumie współzależności w ramach tych procesów, w tym współczesnych i wpływ historycznych (W04)

-zna podstawy cywilizacyjne Europy, rozumie zjawisko kształtowania się zróżnicowania społecznego i kulturowego w kontekście przestrzennej (regiony Europy) i czasowej (od końca XVIII po XXI wiek) ewolucji oraz jego stan współczesny (W09)

W zakresie umiejętności student:

- potrafi obserwować i opisywać procesy i zjawiska społeczne, w szczególności postrzegać je przez pryzmat zmian o charakterze rewolucyjnym, analizować związki pomiędzy obszarami zjawisk i procesów sfery polityczno-administracyjnej i społeczno-ekonomicznej na kontynencie europejskim i interpretować wydarzenia wewnątrz wybranych państw europejskich (U02)

Przedmiot kończy się obligatoryjnie egzaminem pisemnym testowym o zróżnicowanych pytaniach (są to pytania jedno- i wielokrotnego wyboru, uzupełnienia odpowiedzi oraz typu prawda-fałsz) przeprowadzanym w sali w sposób kontrolowany. Z testu będzie można uzyskać maksymalnie 50 punktów.

Pozytywną ocenę otrzymuje się po uzyskaniu minimum 16 pkt.

Punkty są przeliczane na oceny wg poniższych zasad:

poniżej lub 30% czyli 0-15 pkt. ndst

poniżej lub 60% 16-30 pkt. dst

poniżej lub 70% 31-35 pkt. dst plus

poniżej lub 80% 36-40 pkt. db

poniżej lub 90% 41-45 pkt. db plus

poniżej lub 99% 46-49 pkt. bdb

równo 100% 50 pkt. cel

Egzamin w II terminie przebiega w ten sam sposób i tak samo jest wyliczana ocena.