Warsztat pracy naukowej w humanistyce i naukach społecznych

obowiązkowe

Celem zajęć jest zaznajomienie osób studiujących z praktycznymi podstawami pisania prac naukowych, wyrobienie dobrych umiejętności komunikowania w środowisku naukowym, konstruowania rozmaitych sposobów wypowiedzi akademickiej (referat, pisanie abstraktu, zgłoszenia na konferencję naukową, wnioski grantowe itp.) a także pracy z tekstem naukowym oraz zbierania materiałów bibliograficznych.

Celem zajęć jest zaznajomienie osób studiujących z praktycznymi podstawami pisania prac naukowych, wyrobienie dobrych umiejętności komunikowania w środowisku naukowym, konstruowania rozmaitych sposobów wypowiedzi akademickiej (referat, pisanie abstraktu, zgłoszenia na konferencję naukową, wnioski grantowe itp.) a także pracy z tekstem naukowym oraz zbierania materiałów bibliograficznych.

Kurs prowadzony jest z uwzględnieniem specyfiki dyscypliny/dziedziny nauki/tradycji i szkoły metodologicznej ważnych dla rozmaitych środowisk naukowych. Prowadzący położą nacisk na zaznajomienie studentów_ek z stosowanymi w danym środowisku naukowym regułami tworzenia tekstu oraz szczegółowymi rozwiązaniami metodologicznymi, co jest szczególnie istotne w przypadku studiów prawniczych i psychologicznych.

Plan zajęć uwzględnia również blok poświęcony pracy w środowisku internetowym oraz wykorzystaniu narzędzi cyfrowych (bazy danych, indeksy czasopism, aplikacje komputerowe do pracy naukowej). Zajęcia mają formę warsztatową – kładą nacisk na ćwiczenie praktycznych umiejętności. Efektem wykonywanych w trakcie zajęć ćwiczeń ma być wyrobienie umiejętności praktycznych przydatnych w środowisku uniwersyteckim, od najbardziej elementarnych po bardziej zaawansowane: pisanie listów, podań, konstruowanie bibliografii, wymyślanie tematu pracy pisemnej, pisanie abstraktu i zgłoszenia na konferencję, pisanie i opracowanie redakcyjne artykułu naukowego. Ważnym elementem tych ćwiczeń ma być omówienie ich wykonania z każdą osobą uczestniczącą w zajęciach. Bardziej rozbudowane formy wypowiedzi (abstrakt, zgłoszenie na konferencję) będą krótko recenzowane przez prowadzących tak, by studenci_tki dostali jednoznaczną odpowiedź zwrotną w odniesieniu do poczynionych przez siebie postępów. Kolejnym istotnym elementem jest praca wspólna – dzielenie się własnymi wprawkami pisarskimi przez osoby uczestniczące oraz grupowe omawianie zrealizowanych projektów. W trakcie zajęć zostanie położony nacisk na fakt, że w pisaniu kluczowa jest również umiejętność krytycznej lektury. Uwzględnione zostaną również rozmaite kwestie psychologiczne, jakie związane są z praktyką pisania, by zjawisk takich, jak choćby znana wszystkim blokada pisarska nie pozostawiać bez namysłu.

Proponowane bloki tematyczne:

I. Zasady dobrej komunikacji: pisanie listów i podań, komunikowanie w środowisku akademickim, formalne i nieformalne aspekty komunikacji, przestrzeganie zasad grzeczności i równości (feminatywy, formy neutralne). Odpowiedź na pytanie: czym jest tekst naukowy? Czym różni się on od innych form wypowiedzi?

II. Posługiwanie się zasobami bibliotecznymi oraz bazami danych (pełnotekstowych i bibliograficznych), wyszukiwarkami naukowymi, narzędziami do tworzenia bibliografii czy edytorami tekstu. Omówienie i przećwiczenie takich zagadnień, jak: „gdzie szukać materiałów?”, „jak je gromadzić i opracowywać?”, „jak wykorzystywać materiały w pracy?” a także krytyczna analiza źródeł.

III. Omówienie rozmaitych form wypowiedzi akademickiej: referat na zajęcia, pisanie abstraktu, zgłoszenia na konferencję naukową, wystąpienie konferencyjne, przygotowanie prezentacji (ewentualnie również pisanie wniosku grantowego) a także pracy z tekstem naukowym oraz zbierania materiałów bibliograficznych, redakcji tekstu naukowego ze szczególnym uwzględnieniem rozmaitych form konstruowania przypisów. W tym bloku przewiduje się cykl ćwiczeń do wykonania przez wszystkie osoby uczestniczące. Istotnym tematem będzie tu również omówienie sposobów, w jakie robimy notatki a także korzystania ze zbiorów bibliotecznych.

IV. Wykorzystanie narzędzi cyfrowych w pracy nad tekstem: edytory tekstu oraz ich podstawowe funkcje, bazy danych, wyszukiwarki internetowe, zasady korzystania z treści obecnych w Internecie, korzystanie z pakietu Google Workspace, przygotowanie prezentacji multimedialnej, algorytmy uczenia maszynowego (chat GPT) a twórczość akademicka. Te tematy mogą zostać uwzględnione przez osoby prowadzące w trakcie zajęć.

Te założenia oraz propozycje bloków tematycznych odnoszą się do wszystkich grup zajęciowych, niezależnie od jednostki, w której prowadzone są zajęcia. Czas przeznaczony na realizację tych zadań powinien wynieść około 18-20 godzin kursu. Pozostała część powinna zostać przygotowana przez osoby prowadzące zajęcia z uwzględnieniem specyfiki reprezentowanej przez nie dyscypliny/dziedziny nauki/tradycji i szkoły metodologicznej ważnej dla reprezentowanego środowiska. Każda osoba prowadząca powinna w tym wypadku położyć nacisk na zaznajomienie studentów_ek z stosowanymi w danym środowisku naukowym regułami tworzenia tekstu oraz szczegółowymi rozwiązaniami metodologicznymi.

Wiedza:

Student posiada wiedzę na temat zasad i sposobów formułowania wypowiedzi naukowych.

Student posiada wiedzę na temat zasobów bibliotecznych, baz danych, rozmaitych narzędzi cyfrowych.

Student zna formalne i nieformalne reguły panujące w komunikacji w środowisku naukowym.

Umiejętności:

Student potrafi posługiwać się podstawowymi formami wypowiedzi naukowej (referat na zajęcia, pisanie abstraktu, zgłoszenia na konferencję naukową, wystąpienie konferencyjne, przygotowanie prezentacji).

Student potrafi sporządzić bibliografię oraz przypisy do tekstu naukowego.

Student potrafi korzystać z zasobów bibliotecznych oraz baz danych a także wyszukiwarek.

Kompetencje społeczne:

Student zna i wykorzystuje zasady grzeczności towarzyszące komunikacji werbalnej i pisemnej.

Student potrafi zaangażować się w rozmaite formy wymiany naukowej w środowisku akademickim.

Zaliczenie na podstawie obecności (dopuszczalne 2 nieobecności w semestrze), oceny aktywności na zajęciach, zaangażowania w realizację części warsztatowej, krótkiej pracy pisemnej kończącej warsztat.