Bioetics

Bioetyka jest dynamicznie rozwijającą się młodą dyscypliną. Interdyscyplinarność bioetyki oznacza, że czerpie ona z różnych nauk, takich jak medycyna, prawo, biologia, a także w coraz większej mierze z nauk społecznych. Eksperci bioetyczni coraz częściej są widoczni w debacie publicznej. Powstają również liczne komitety i komisje bioetyczne, standardy i dokumenty określane mianem „bioetycznych”. Wielość ujęć bioetycznych powoduje, że o bioetyce mówi się dziś nie tylko jako o dyscyplinie akademickiej (filozoficznej), ale również jako o praktyce społecznej. W związku z powyższym uzasadnione staje się określenie specyfiki bioetyki oraz systematyzacja podstawowych pojęć i metod bioetyki. Koniecznym uzupełnieniem części teoretycznej jest analiza wybranych zagadnień bioetyki szczegółowej oraz zapoznanie studentów z kryteriami i zasadami umożliwiającymi etyczną ocenę istniejących problemów bioetycznych w obszarze szeroko rozumianej biomedycyny.

Wykłady mają za zadanie zapoznać studenta z genezą i specyfiką współczesnej bioetyki, wybranymi koncepcjami bioetycznymi, kryteriami oceny bioetycznej oraz celami omawianej dyscypliny. Wykłady skupiają się w dalszej części na problematyce szeroko rozumianej etyki prowadzenia badań naukowych.

Ćwiczenia mają na celu prezentację oraz analizę wybranych zagadnień bioetyki szczegółowej, które są problematyczne z etyczno-prawnego i społecznego punktu widzenia. Podczas ćwiczeń studenci nauczą się odróżniać różne typy argumentacji podczas prowadzenia debaty.

Literatura:

J. Różyńska, P. Łuków, „Narodziny i natura bioetyki”, w: „Bioetyka”, W. Chańska, J. Różyńska (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 15-31.

B. Mepham, „Bioetyka. Wprowadzenie dla studentów nauk biologicznych", przeł. E. Bartnik, P. Golik, J. Klimczyk, PWN, Warszawa 2008 (fragmenty).

T.L. Beauchamp, J.F. Childress, „Zasady etyki medycznej", przeł. W. Jacórzyński, Książka i Wiedza, Warszawa 2008 (fragmenty).

Z. Szawarski, „Początki i rozwój etyki badań naukowych w biomedycynie”, w: „Badania naukowe z udziałem ludzi w biomedycynie. Standardy międzynarodowe", J. Różyńska, M. Waligóra (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2012.

Komitet Sterujący do spraw Bioetyki, „Poradnik dla członków komisji etycznych do spraw badań naukowych", Strasburg, 7 lutego 2011, Naczelna Izba Lekarska 2012, https://nil.org.pl/uploaded_files/1585569642_poradnik-dla-czlonkow-komisji-etycznych-do-spraw-badan-naukowych.pdf.

„Świadoma zgoda na udział w eksperymencie medycznym. Poradnik dla badacza", M. Czarkowski, J. Różyńska (red.), Naczelna Izba Lekarska, Warszawa 2008, https://nil.org.pl/uploaded_files/art_1585655390_nil-etyka-swiadomy-udzial-w-eksp-med-suma.pdf.

R. Elliot, „Etyka ekologiczna”, przeł. A. Przyłuska-Fiszer, w:, „Przewodnik po etyce”, P. Singer (red.), s. 326-336.

T. Regan, „Prawa i krzywda zwierząt”, „Etyka” 1980 t. 18, s. 87-118. https://doi.org/10.14394/etyka.716.

Dokumenty:

Deklaracja Helsińska Światowego Stowarzyszenia Lekarzy (WMA). Etyczne zasady prowadzenia badań medycznych z udziałem ludzi", https://nil.org.pl/uploaded_files/art_1585807090_deklaracja-helsinska-przyjeta-na-64-zo-wma-pazdziernik-2013-pelny-tekst.pdf.

Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej w odniesieniu do zastosowań biologii i medycyny: Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie, Oviedo, 4 kwietnia 1997 rokuhttps://www.coe.int/t/dg3/healthbioethic/texts_and_documents/ETS164Polish.pdf.

Raport belmoncki: Etyczne zasady i wytyczne dotyczące badań z udziałem ludzi, https://nil.org.pl/uploaded_files/art_1585733514_raport-z-belmont-etyczne-zasady-i-wytyczne-dotyczace-badan.pdf

Wiedza: Student definiuje podstawowe pojęcia etyki i bioetyki, zna jej genezę i specyfikę, główne kierunki oraz wybrane metody. Rozumie specyfikę Komisji Bioetycznych, zna wartości i zasady etyczne oraz podstawy prawne związane z prowadzeniem badań naukowych. Posiada również wiedzę dotyczącą głównych współczesnych zagadnień bioetycznych.

Umiejętności: Student potrafi uzasadnić konieczność odwoływania się do bioetyki w sytuacjach problemowych pojawiających się w biomedycynie. Student ugruntowuje racjonalne podejście do zagadnień bioetycznych i pogłębia swoją wrażliwość moralną. Potrafi omówić i krytycznie ocenić (przeanalizować) wybrane zagadnienia z bioetyki szczegółowej.

Kompetencje: Student potrafi uzasadnić swoje stanowisko bioetyczne, ponieważ zna kryteria bioetyczne, powszechnie przyjęte standardy, którymi posługuje się we współczesnym dyskursie bioetycznym.

– aktywność w czasie zajęć (w tym obecność, znajomość zadanej literatury, udział w dyskusjach) – 40%,

– prezentacja na ćwiczeniach – 30%,

– praca pisemna: analiza krytyczna tekstu – 30%.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2.

-