Historia starożytna I semestr [3104-L2HST1] Semestr zimowy 2018/19
Ćwiczenia, grupa nr 4

Podręczniki:

E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków. T. 1: Do końca wojen perskich, Warszawa 1988.

M. Węcowski, A. Wolicki, E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków. T. 2: Okres klasyczny, Warszawa 2013.

J. Hall, Historia Grecji archaicznej, Kraków 2012.

P.J. Rhodes, Historia Grecji. Okres klasyczny, Kraków 2009.

Atlasy:

L. Piotrowicz, Atlas historii starożytnej (wiele wydań);

R.J.A. Talbert (red.), The Barrington Atlas of the Greek and Roman World, Princeton 2000.

Encyklopedie:

R. Kulesza (red.), Słownik kultury antycznej, Warszawa 2012.

Pauly – Wissowa;

Der Neue Pauly;

Der Kleine Pauly;

Lexikon der Alten Welt (Gigon);

Oxford Classical Dictionary;

The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome.

Dla reszty literatury podstawowej zob. dział „zakres tematów”. Zwracam jednak uwagę, że ów spis nie obejmuje tych tekstów źródłowych, których istnienie uczestnicy zajęć winni sami zauważyć po lekturze literatury podstawowej (i które powinni sua sponte przeczytać i analizować).

1. Zajęcia wstępne: omówienie przedmiotu ćwiczeń, prezentacja rozmaitych typów literatury naukowej i podstawowych opracowań (podręczniki, atlasy, encyklopedie i słowniki), dyskusja o naturze źródła historycznego.

2. -3. Kontrakt Spensithiosa – analiza dokumentu.

Literatura:

Źródło: umowa Spensithiosa (przekład prowadzącego zajęcia wg L.H. Jeffery – A. Morpurgo-Davies, Poinikazein and poinikastas: BM 1969. 4-2.1, A New Archaic from Crete, Kadmos 9 (1970), s. 118-154).

Opracowania:

O. Murray, Początki Grecji, Warszawa 2003, roz. III – IV;

L.H. Jeffery – A. Morpurgo-Davies, Poinikazein and poinikastas: BM 1969. 4-2.1, A New Archaic from Crete, Kadmos 9 (1970), s. 118-154.

B. Bravo – A. Wolicki, Epigrafika grecka, w: E. Wipszycka (red.), Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu t. ½, wyd. 2, Warszawa 2001, s. 154-185.

4.- 6. Mobilność i migracje w Odysei Homera

Źródło: Homer, Odyseja (w przekładzie J. Parandowskiego)

Opracowania: Dla wstępnych kwestii związanych z poematami Homera proszę sięgać do: H. Podbielski, „Homer” w: Literatura starożytnej Grecji , red. H. Podbielski, t. I (Epika — Liryka — Dramat ), Lublin 2005, s. 67-156 oraz L. Trzcionkowski, „Historyczne aspekty eposu homeryckiego”, w: Literatura starożytnej Grecji , red. H. Podbielski, t. I, s. 41-66

O organizacji społeczeństwa w świecie Homerowym piszą B. Bravo, „Polis u Homera”, w: Świat antyczny. Stosunki społeczne, ideologia i polityka, religia. Studia ofiarowane Izie Bieżuńskiej-Małowist, red. B. Bravo, J. Kolendo, W. Lengauer, Warszawa 1988, s. 17-65.

7.– 8. Tyrania i wyobcowanie w społeczeństwie polis archaicznej: stasis w Mitylenie

Źródła:

Alkajos, w: Liryka starożytnej Grecji , oprac. J. Danielewicz, Warszawa 2001.

Por.: Herodot, Dzieje , ks. V, rodz. 95 (przekład S. Hammer, różne wydania);

Arystoteles, Polityka , 1274 b, 1285 a, b, (przekład L. Piotrowicz, różne wydania)

Opracowania:

Wprowadzenie do poezji lirycznej daje: J. Danielewicz, „Wstęp” w: Liryka starożytnej Grecji, oprac. J. Danielewicz, Warszawa – Poznań 2001, s. 18-127. Kontekst kulturowy poezji sympotycznej oświetla O. Murray, „Człowiek i formy życia społecznego”, w: J.-P. Vernant (red.), Człowiek Grecji, Warszawa 2000, s. 263-303. Aby lepiej zrozumieć realia polityczne, należy obok podręczników czytać O. Murray, Narodziny Grecji, Warszawa 2004, s. 184 – 213; 266-289. Dobre omówienie zagadnień bliżej lub nieco dalej związanych z przewrotami politycznymi i ustanowieniem tyranii w Mitylenie daje A. Andrews, The Greek Tyrants, London 1956, s. 7-30 i 92-99.

9. - 14. Demokracja ateńska IV w.

Źródła:

Demostenes, Mowa w obronie Ktezyfonta „O wieńcu” (w: Demostenes, Wybór mów, tł. R. Turasiewicz).

Ajschines, Mowa przeciwko Ktezyfontowi „O wieńcu” (w: Ajschines, Mowy, tł. W. Lengauer).

Prawo Eukratesa o zapobieganiu tyranii (SEG XII 87, tł. K. Stebnicka, w: A. S. Chankowski, Wybór źródeł do historii starożytnej, Warszawa 1995).

Arystoteles, Ustrój polityczny Aten (tł. L. Piotrowicz);

Teofrast, Charaktery, tł. Izydora Dąbska.

Opracowania:

Dla instytucji demokratycznych w V i IV w. przed Chr. M.H. Hansen, Demokracja ateńska w czasach Demostenesa, Warszawa 2001 i R. Kulesza, „Procesy polityczne w Atenach V i IV w. p.n.e.”, w: Świat antyczny. Stosunki społeczne, ideologia i polityka, religia. Studia ofiarowane Izie Bieżuńskiej-Małowist, red. B. Bravo, J. Kolendo, W. Lengauer, Warszawa 1988;

P.J. Rhodes, “The Alleged Failure of Athens in the Fourth Century.” Electrum 19 (2012): 111–29.

metoda seminaryjna (dyskusja, analiza tekstów źródłowych), krótkie referaty

Głównym kryterium oceny jest aktywność w dyskusji świadcząca o poziomie przygotowania do zajęć; jeśli w trakcie semestru zajdzie potrzeba krótkich prac pisemnych, do zaliczenia ćwiczeń niezbędne będzie uzyskanie pozytywnej oceny z każdej z takich prac.

dr hab. J. Rzepka