Nauki społeczne - socjologia [3104-L2NS-SOC] Semestr letni 2018/19
Konwersatorium, grupa nr 2

Peter L. Berger, Zaproszenie do socjologii, PIW, Warszawa 1995; Henryk Domański, Czy są w Polsce klasy społeczne?, Krytyka Polityczna, Warszawa 2015; Anthony Giddens, Socjologia. Zwięzłe, lecz krytyczne wprowadzenie, Zysk i S-ka, Poznań 1998; Anthony Giddens, Philip W. Sutton, Socjologia. Wydanie nowe, PWN, Warszawa 2012; Anna Giza, Małgorzata Sikorska, Współczesne społeczeństwo polskie, PWN, Warszawa 2012; Aleksandra Jasińska-Kania (i in., red.), Współczesne teorie socjologiczne, Scholar, Warszawa 2006; C. Wright Mills, Wyobraźnia socjologiczna, PWN, Warszawa 2008; Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006; Piotr Sztompka, Marek Kucia (red.), Socjologia. Lektury, Znak, Kraków 2007.

Zajęcia mają trojaki cel. Po pierwsze, służyć mają wyposażeniu uczestników w zręby wiedzy socjologicznej. Udział w nich zapozna i nauczy ich posługiwać podstawowymi kategoriami pojęciowymi oraz wiedzą o wybranych elementach dorobku dyscypliny.

Po drugie, celem zajęć jest ukazanie studentom historycznej zmienności zjawisk życia społecznego i zmieniających się społecznych uwarunkowań obiektów badania historyka. Po trzecie zaś, mają one wytworzyć w nich umiejętności składających się na wyobraźnię socjologiczną – zdolność do postrzegania i rozumienie społecznych uwarunkowań losu jednostki, a także zjawisk zachodzących w zbiorowościach, którymi się zajmują jako historycy i do których należą.

Tematyka zajęć obejmuje podstawowe zagadnienia socjologii jako nauki o społeczeństwie nowoczesnym, jego genezie (procesach modernizacji), materialnym i społeczno-strukturalnym oraz psychologicznym wymiarze nowoczesności, charakterze i zachodzących w nim obecnie przemianach, w tym procesach globalizacji. Omawiana będzie także problematyka władzy politycznej i państwa, a także różnorodnych tożsamości zbiorowych, w tym etnicznych, a także współczesnego narodu. Mowa będzie o społecznych kategoriach wieku i płci, rolach społecznych, tożsamości jednostki, pojęciu instytucji. Podjęta zostanie także problematyka historycznych i współczesnych form zróżnicowania społecznego, struktury klasowej oraz ruchliwości społecznej – w tym zróżnicowania i ruchliwości społecznej we współczesnej Polsce. Mowa też będzie o elementarnych problemach socjologii wiedzy – o społecznym zróżnicowaniu form i dostępu do wiedzy i kultury oraz ich związków z władzą. Skrótowo podjęte zostaną także zagadnienia dotyczące specyfiki wiedzy socjologicznej i właściwych socjologii metod badawczych.

Sylabus przewiduje, że po omówieniu elementarnych zagadnień problematyka dwóch spotkań odnoszących się do współczesnego społeczeństwa polskiego zostanie ustalona wspólnie, w oparciu o propozycje i w wyniku dyskusji ze studentami.

Podstawą zaliczenia będzie aktywność na zajęciach (55%) oraz wynik końcowego sprawdzianu pisemnego (45%; do zaliczenia kursu konieczne będzie otrzymanie pozytywnego wyniku ze sprawdzianu).

Zakres tematów

1.-2. Człowiek jako istota społeczna, historyczna zmienność zachowań i tożsamości człowieka. Rola społeczna, definicja sytuacji, instytucja. Grupa społeczna, grupa odniesienia. Kontrola społeczna. Socjalizacja. , historyczna zmienność zachowań i tożsamości człowieka.

3.-4. Modernizacja, społeczeństwo nowoczesne; ponowoczesność, czy późna nowoczesność? Globalizacje.

5. Płeć, nierówności płci; prywatność/intymność, rodzina i jej przemiany.

6. Kategoria „kultury” w użyciu potocznym, historii, antropologii kulturowej i socjologii.

7.-8. Stratyfikacja społeczna. Historyczna zmienność nierówności społecznych. Nierówności we współczesnym społeczeństwie.

9. Władza, panowanie, polityka. Nowoczesne państwo

10.-11. Swoi i obcy. Etniczność. Naród, tożsamość narodowa.

12. Idee, ideologie, polityka.

13.-14. Współczesne społeczeństwo polskie (szczegółowa problematyka zajęć zostanie ustalona po dyskusji ze studentami).

15. Socjologia jako nauka o społeczeństwie nowoczesnym?

Zajęcia będą mieć formę konwersatoryjną - kierowanej przez prowadzącego dyskusji nad wybranymi problemami, opartej o wskazane przez niego (i czytane przez uczestników lektury).

Podstawą do oceny będzie aktywność na zajęciach, wspólnie oceniana przez grupę i prowadzącego (55%) oraz wynik końcowego sprawdzianu pisemnego (45%; do zaliczenia kursu konieczne będzie otrzymanie pozytywnego wyniku ze sprawdzianu). Sprawdzian będzie miał formę otwartą: zostaną zadane cztery pytania o przekrojowym charakterze, a studenci zostaną poproszeni o odpowiedź na trzy z nich.

prof. Jarosław Kilias