Epigrafika grecka [3006-EG] Rok akademicki 2018/19
Konwersatorium, grupa nr 1

Podstawowe opracowanie, które towarzyszyć będzie uczestnikom kursu przez cały semestr to część 1. i 2. rozdziału „Epigrafika”, [w:] Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, t. I/II2, red. E. Wipszycka, Warszawa PWN, ss. 131-185.

Po bardziej szczegółowe informacje trzeba będzie sięgać do:

- M. Guarducci, Epigrafia greca, I-IV Roma 1967-1978

- G. Klaffenbach, Griechische Epigraphik, Göttingen 1966

- A.G. Woodhead, The Study of Greek Inscriptions, 2 ed. Cambridge 1981

Inne ważne pomoce to:

- Guide de l'épigraphiste: Bibliographie choisie des épigraphies antiques et medievales, Fr. Berard, D. Feissel, P. Petitmengin, D. Rousset & M. Sève, 3e éd. Paris 1986

- Świadectwa epigraficzne. Historia starożytna w świetle inskrypcji, red. J. Bodel, przeł. A. Baziór, Poznań 2008

- C.D. Buck, The Greek Dialects: Grammar, Selected Inscriptions, Glossary, Chicago 1955

- H. Immerwahr, Attic Script. A Survey, Oxford 1990

- L. Jeffery, The Local Scripts of Archaic Greece, revised edition with supplement by A. W. Johnston, Oxford 1989 (LSAG2)

- H.G. Liddell, R. Scott & H.S. Jones, A Greek-English Lexicon, Ninth Edition with a Revised Supplement Oxford 1996 (LSJ9)

- L. Threatte, The Grammar of Attic Inscriptions, vol. 1-2, Berlin & New York 1980-1996

[Uwaga! Rubryka nie zawiera listy będących w użyciu na zajęciach wydawnictw źródłowych takich jak korpusy inskrypcji (Inscriptiones Graecae itp.), czy komentowanych wyborów (R. Meiggs & D. Lewis, Greek Historical Inscriptions, Oxford 1969, itp.)

1. Zajęcia wstępne (1 zajęcia).

Zapoznanie uczestników z podstawowymi pomocami epigrafika: podręczniki epigrafiki, bibliografie bieżące wydawnictw epigraficznych, słowniki, leksykony itp.

Blok 1. Materialny aspekt inskrypcji: tekst i jego nośnik (2 zajęcia).

- Typologia inskrypcji ze względu na materiał, w którym napis został wykonany

- Typologia inskrypcji z punktu widzenia narzędzi użytych do ich wykonania: napisy ryte, wyciskane, graffiti, dipinti

- Tekst w kontekście: inskrypcje na przedmiotach, pole inskrypcji, reliefy, ornamentyka itp.

Blok 2. Wydanie inskrypcji (2 zajęcia).

- Etapy pracy epigrafika: droga inskrypcji od znaleziska do publikacji (znaczenie kontekstu archeologicznego, inskrypcje nieznanego pochodzenia, falsyfikaty, edycje pojedynczych inskrypcji a edycje korpusów).

- Edycja inskrypcji a edycja tekstów zachowanych dzięki tradycji rękopiśmiennej. Podobieństwa i różnice.

Blok 3. System epigraficznych znaków edytorskich (1 zajęcia).

- Analiza na wybranym przykładzie.

- System leydeński i inne systemy siglów.

- Historyczna ewolucja siglów epigraficznych.

5. Sposób zapisu greckich inskrypcji (2 zajęcia).

Retrogradus, boustrophedon, stoichedon, kionedon, pismo “wężowe”.

6. Pismo greckie (4 zajęcia).

- Alfabety archaiczne: prymitywny, zachodni, wschodni, attycki.

- Ewolucja kształtu liter od epoki archaicznej po III w. n.e.

7. Systematyka inskrypcji z punktu widzenia treści (3 zajęć).

- Inskrypcje publiczne i prywatne.

- Inskrypcje formularne i unikatowe.

- Typologia inskrypcji według ich treści: traktaty międzypaństwowe, dekrety, inwentarze, listy, inskrypcje wotywne, honoryfikacyjne, nagrobne, defixiones, horoi etc.

8. Rola epigrafiki greckiej w warsztacie filologa (3 zajęcia).

- Inskrypcje jako źródło historii języka greckiego

- Inskrypcje jako źródło wiedzy o dialektach greckich

- Inskrypcje literackie

9. Rola epigrafiki greckiej w warsztacie historyka (4 zajęcia).

- Inskrypcja jako źródło informacji o historii wydarzeniowej.

- Inskrypcje jako źródło informacji o historii ustrojowej

- Inskrypcje jako źródło informacji o historii mentalności

- Inskrypcje a prozopografia

10. Katadesmoi: analiza monograficzna (6 zajęć).

- Szczegółowe przedstawienie pomocy naukowych badacza katadesmoi jako grupy inskrypcji mającej swoją specyfikę

- Cechy szczególne inskrypcji magicznych: kontekst znaleziska, nośnik, odrębności uzusu epigraficznego

- Analiza wybranych inskrypcji magicznych ze szczególnym uwzględnieniem ich formularza i jego wariacji

- Inskrypcje magiczne jako źródło informacji o piśmienności antycznej

- Inskrypcje magiczne jako źródło wiedzy o mentalności antycznej ze szczególnym uwzględnieniem religijności i tzw. instynktu agonistycznego

11. Zajęcia końcowe (1 zajęcia).

- Omówienie przygotowanych na zaliczenie inskrypcji.

- Wystawienie ocen.

Zajęcia są prowadzone w formie konwersatoryjnej. Poza zajęciami wstępnymi, wszystkie będą miały podobny schemat: uczestnicy otrzymują do domu zdjęcia lub przerysy kolejnych inskrypcji ilustrujących różne problemy edytorskie, na jakie napotyka epigrafik w swojej pracy (forma pisma, typ alfabetu, uszkodzenia, obudowa ikonograficzna, specyfika danej kategorii tekstów etc), a na zajęciach odbywa się ich wszechstronnie komentowana lektura. W optymistycznym wariancie rolą prowadzącego będzie sformułowanie problemów, moderowanie dyskusji i jej podsumowanie. Dla osób, które chcą się wykazać, przewidywane są krótkie referaty (sprawozdanie z lektury obcojęzycznej). Na koniec semestru każdy uczestnik otrzyma indywidualnie jedną krótką inskrypcję do przygotowania w domu (patrz wyżej „Metody i kryteria oceniania ...”).

Na zaliczenie składać się będą trzy elementy: 1. Frekwencja; 2. Aktywność na zajęciach; 3. Przygotowanie w domu wydania jednej krótkiej inskrypcji, której zdjęcie każdy uczestnik zajęć otrzyma z minimum dwutygodniowym wyprzedzeniem pod koniec roku.