Chrześcijaństwo antyczne (blok: Historia Kościołów chrześcijańskich) [3104-M2HKCH-CHA] Semestr zimowy 2019/20
Konwersatorium, grupa nr 1

Zob. zakres tematów.

Zajęcia wstępne – 1 zajęcia

Encyklopedie, słowniki, bibliografie, bazy danych i inne pomoce historyka antycznego chrześcijaństwa – 1 zajęcia

Biskupi w gminach chrześcijańskich I/II w. – 3 zajęcia

Datacja źródeł (ważne!). Struktura pierwszych gmin. Różnice między poszczególnymi ośrodkami. Ewolucja. Terminologia

Źródła: Dzieje Apostolskie (proszę zrobić staranną kwerendę), listy pasterskie (List do Tytusa, Listy do Tymoteusza)

Opracowania: Datacja i autorstwo Dziejów Apostolskich: W. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1995; struktura gmin: W. Meeks, „Social and ecclesiastical life of the earliest Christians”, [w:] Cambridge History of Christianity, t. I. Origins to Constantine, red. M.M. Mitchell, F.M. Young, Cambridge 2006, ss. 145-159 (BIH)

Prześladowania, męczeństwo i literatura martyrologiczna w chrześcijaństwie starożytnym – 3 zajęcia

Gatunek literacki i charakter tekstów o męczennikach. Okoliczności wybuchu prześladowań. Typ postępowania sądowego. Stosunek do męczeństwa i do męczenników w społeczności chrześcijańskiej i ich rola we wspólnotach chrześcijańskich

Źródła: Męczeńnicy scylitańscy i Męczeństwo Perpetuy [w:] Męczennicy, opr. E. Wipszycka i M. Starowieyski, Kraków 1991; Cyprian z Kartaginy, Listy (wybór) Opracowania: E. Wipszycka, „Państwo rzymskie a chrześcijaństwo do początków IV wieku”, w: Starożytny Rzym we współczesnych badaniach, Kraków 1994, ss. 149-190; G. Bowersock, Martyrdom and Rome, Cambridge 1995

Kult świętych – 2 zajęcia

Geneza i charakter zjawiska. Zwolennicy i wrogowie. Kontekst społeczny. Formy kultu.

Źródła: Kwerenda na zdane tematy w bazie danych Cult of Saints in Late Antiquity: http://csla.history.ox.ac.uk/

Opracowania: P. Brown, Kult świętych, Kraków 2007

Liturgia wczesnochrześcijańska – chrzest i eucharystia – 2 zajęcia

Źródła: Hipolit Rzymski, Tradycja apostolska, w: Studia Theologica Varsaviensia 14 (1976); Pielgrzymka Egerii, część druga [w:] Do Ziemi Świętej, opr. P. Iwaszkiewicz

Opracowania: Na temat Tradycji apostolskiej: E. Wipszycka, „Źródła normatywne kościelne”, w: Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, t. 5, Kraków 2004, ss. 311-316; J. Daniélou, Wejście w historię zbawienia, Kraków 1996

Ikonografia wczesnochrześcijańska – cykl Jonasza – 2 zajęcia

Interpretacja scen na sarkofagach z IV-V w. w konfrontacji z późnoantyczną egzegezą przedstawionych motywów biblijnych

Źródła: Księga Jonasza, św. Hieronim, Komentarz do Księgi Jonasza, tłum. L. Gładyszewski, Kraków 1998; św. Augustyn, List 102,35-37, przedstawienia z „cyklem Jonasza” (dwie ostatnie pozycje w depozycie)

Opracowania: M. Simon, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, s. 328-356; B. Filarska, Archeologia chrześcijańska, s. 80-91; M. Dulaey, „Des forêts de symboles”. L’initiation chrétienne et la Bible (Ier-VIe siècles), Paris 2004, ss. 85-111

Małżeństwo w chrześcijaństwie antycznym - praktyka prawna – 2 zajęcia

Zakres regulacji prawnych; różnice między prawodawstwem świeckim a kościelnym, pozycja mężczyzn i kobiet, małżeństwa mieszane – 1 zajęcia

Źródła: Akta synodu w Elwirze, w: Warszawskie studia Teologiczne 3 (1985-1990), ss. 183-205 – 1 zajęcia;

Opracowania: E. Wipszycka, Kościół w świecie późnego antyku, s. 254-280; tejże, „Źródła normatywne kościelne”, [w:] Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, Kraków 2004, ss. 322-332

Powyższy plan zajęć może ulec niewielkim zmianom, o czym ich uczestnicy zostaną poinformowani z wyprzedzeniem.

Zaliczenie i ocena na podstawie aktywnego i kompetentnego uczestnictwa w zajęciach, świadczącego o lekturze i przemyśleniu wskazanych źródeł i opracowań. W wypadku osób, które nie wykażą się takim uczestnictwem – kolokwium ustne. Nieobecności (do liczby określonej regulaminem studiów) muszą być zaliczone na dyżurze. Dodatkowym zadaniem jest napisanie recenzji wybranej pracy naukowej poświęconej starożytnemu chrześcijaństwu.

prof. R. Wiśniewski