Historia średniowieczna powszechna [3104-L3HSRPW] Semestr zimowy 2019/20
Ćwiczenia, grupa nr 3

Literatura:

J. Banaszkiewicz, Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998.

J. Banaszkiewicz, Zabić Boga! Saxo Gramatyk o niszczeniu przez Duńczyków w 1168 r rugijskich świątyń Arkony i Gardźca. Povjest’ vremennych let i historia zagłady Peruna za panowania Wlodzimierza Wielkiego, w: Idem, Takie sobie średniowieczne bajeczki, Kraków 2012, s. 321 – 360.

C. Carroll, The Bishoprics of Saxony in the First Century after Christianization, „Early Medieval Europe” 8, 1999, s. 219 - 246

Christianization and the Rise of the Christian Monarchies, red. N. Berend, Cambridge 2007

R. Flierman, Religious Saxons: paganism, infidelity and biblical punishment in the Capitulatio de partibus Saxoniae, w: Religious Franks. Religion and Power in the Frankish Kingdoms: Studies in Honour of Mayke de Jong, Manchester 2016, s. 181-201.

I.Hen, Charlemagne’s Jihad, „Viator” 37, 2006, s. 33 - 51

R. McKitterick, Charlemagne. The Formation of a European Identity, Cambridge 2008.

R. McKitterick, Królestwa Karolingów. Władza – konflikty - kultura, tłum. M. Wilk, B. Hlebowicz, Warszawa 2011

R. Michałowski, Chrystianizacja Saksonii, w: Chrystianizacja „Młodszej Europy”, red. J. Dobosz, J. Strzelczyk, M. Matla, Poznań 2016, s. 19 - 39

R. Michałowski, Post dziewięciotygodniowy w Polsce Chrobrego. Studium z dziejów polityki religijnej pierwszych Piastów, Kwartalnik Historyczny 109, 2002, s. 5 – 40.

R. Meens, With one foot in the font: the failed baptism of the Frisian king Radbod and the 8th-century discussion about the fate of unbaptized forefathers, w: Early medieval Ireland and Europe: chronology, contacts, scholarship; Festschrift for Dáibhí Ó Cróinín, red. M. Padraic, Turnhout 2014, s. 577-596

K. Modzelewski, Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004, s. 49 – 116

V. Mucska, Uhorsko a cirkevne reformy 10. a 11. storočia, Bratislava 2004, s. 56 – 66.

M. R. Pauk, ”Ergo meum maximum et primum sit decretum” Prawo kanoniczne i sądownictwo kościelne w tzw. Dekretach księcia Brzetysława I, w: Pravní kutura středověku, red. M. Nodl, P. Węcowski, Praha 2016, s. 27 - 44

A. Pleszczyński, „Fetyszyzm początków” w ideologii władzy czeskiego średniowiecza, w: Origines mundi, gentium et civitatum, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2001, s. 153 – 164;

M. R. Pauk, Święci patroni i średniowieczne wspólnoty polityczne w Europie Środkowej, w: Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, red. J. Pysiak, A. Pieniądz – Skrzypczak, Warszawa 2005, s. 237 – 260.

I. Rembold, The Poeta Saxo at Paderborn: episcopal authority and Carolingian rule in late ninth – century Saxony, “Early Medieval Europe” 21, 2013, s. 169 – 196.

J. Strzelczyk, Apostołowie Europy, Poznań 2010, s. 89 – 126.

J. Strzelczyk, Longobardowie. Ostatni z wielkiej wędrówki ludów (V – VIII wiek), Warszawa 2014, zwł. s. 91 – 105 i 163 – 178.

I. Wood, The Missionary Life. Saints and the Evangelization of Europe 400 – 1050, Harlow 2001

1. Wyobrażenia o genezie wspólnot politycznych – sacrum i władza we wczesnym średniowieczu

a) Mit etnogenetyczny Longobardów

Origo gentis Langobardorum i Edictum Rothari, w: Le leggi dei Longobardi. Storia, memoria e diritto di un popolo germanico, wyd. C. Azzara, S. Gasparri, Roma 2005, s. 4 – 9 i 14 - 16

Paweł Diakon, Historia rzymska. Historia Longobardów, tłum. I. Lewandowski, Warszawa 1995, s. 201, 204 – 206,

Lit: K. Modzelewski, Barbarzyńska Europa, Warszawa 2004, s. 49 – 116; J. Strzelczyk, Longobardowie. Ostatni z wielkiej wędrówki ludów (V – VIII wiek), Warszawa 2014, zwł. s. 91 – 105 i 163 – 178.

b) Etnogeneza i narodziny władzy książęcej u Czechów

Kosmas, Kronika Czechów, tłum. M. Wojciechowska Wrocław 2006 , ks. 1, r. 1-9 + Wstęp

Lit: A. Pleszczyński, „Fetyszyzm początków” w ideologii władzy czeskiego średniowiecza, w: Origines mundi, gentium et civitatum, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2001, s. 153 – 164; J. Banaszkiewicz, Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998.

2. Sasi w VIII – IX w. – podbój, chrystianizacja i nowa tożsamość

a) Ustawodawstwo “stanu wyjątkowego”?

Capitulatio de partibus Saxoniae, w: Leges Saxonum et Thuringorum, wyd. C. Frh. von Schwerin, MGH Fontes iuris Germanici, Hannoverae – Lipsiae 1918, s. 37 – 44.

b) Przemoc religijna i jej krytycy:

List Alkuina do biskupa salzburskiego Arnona (796), w: MGH Epistolae Karolini aevi t. 2, ed. E. Dümmler, Berolini 1895, nr 107.

c) Nowa tożsamość gentis Saxonum

Rudolf i Meginhard z Fuldy, Translatio sancti Alexandri, (przekład: Teka Historyka 42, 2011, s. 222 – 240)

3. Europa Środkowa X – XII w. – władza, chrystianizacja i przemoc

a) Anatomia zmiany religijnej - władcy i chrześcijaństwo

Vita Wulframni episcopi Senonici, wyd. B. Krusch, W. Levison MGH SS. Rer. Merov. t. 5, Hannoverae 1910, r. 9, s. 669

Powieść minionych lat, tłum. F. Sielicki, Wrocław 1999, r. 31, 36, 42, 43, 45, 46, 48.

Kronika Thietmara, wyd. M. Z Jedlicki, Poznań 1953, ks. VIII, 1 – 4.

b) Normy chrześcijańskie i ustawodawstwo monarsze XI wieku.

Decreta S. Stephani Regis, w: Decreta Regni Mediaevalis Hungariae, t. 1, wyd. J. Bak i in., Idyllwild 1999 :lib. I cap. 5, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 19; lib. II, cap. 1, 20.

Cosmae Pragensis Chronica Boemorum, MGH SRG, ser. nova, t. 2, wyd. B. Bretholz, Berolini 1923 (II wyd. 1955), lib. 2, cap. 4, s. 85 – 88 (do wersu 10), lib.III, cap.1, s. 160 – 161 [Przekład: Kosmasa Kronika Czechów, przeł. M. Wojciechowska, Warszawa 1968 (II. wyd. 2006)]

4. Święci, wojna i rytuał w XII w. - trzy relacje o starciu króla Lotara III z Czechami (1126)

Kanonik Wyszehradzki, w: Kronikarze czescy, tłum. M. Wojciechowska, Warszawa1978, s. 37 – 42 (pod r. 1126); Mnich sazawski, w: tamże, s. 169 – 175, Die Reichschronik des Annalista Saxo, wyd K. Nass, MGH SS t. 37), Hannover 2006, s. 568

Lektura i analiza tekstów źródłowych, moderowana dyskusja, monograficzne krótkie referaty uzupełniajace

prof. M. Pauk