Nauki pomocnicze historii XIX w. [3104-L3NPH19] Semestr zimowy 2019/20
Ćwiczenia, grupa nr 4

Mossakowska Wanda, Dagerotypy polskie, Warszawa 1988, Mossakowska Wanda, Początki fotografii w Warszawie...., t.1-2, Warszawa 1995. Gumowski M. Portrety Kościuszki, Lwów 1917. Sztuka sylwetkowa z czasów Stanisława Augusta, Lwów 1933. Warszawa w XIX wiecznej fotografii, Warszawa 1985. Warszawa w fotografii Konrada Brandla, Warszawa 1987. Krejca Ales, Techniki sztuk graficznych, Warszawa 1984. Werner Jerzy, Podstawy technologii malarstwa i grafiki, Łódź 1974. „Kłosy” . „Wędrowiec” . „Tygodnik Ilustrowany”. Kolberg Wilhelm, Wzory rysowania map i planów, Warszawa 1837. Szemega Jędrzej, Rysunki topograficzne ...., Poczajów 1818 . Mapy i atlasy Perthees’a, Rizziego Zannoniego, Kwatermistrzostwa WP, współczesne mapy turystyczne i topograficzne. Olszewicz Bolesław, Kartografia polska XVIII wieku, Warszawa 1932. Trzebiński Wojciech, Dokumentacja kartograficzna historii osadnictwa i sił wytwórczych w Polsce od końca XVIII do schyłku XIX wieku. Plany Warszawy od Ricaud de Tirregaille”a do 1919 roku. Sosnowski Oskar, Powstanie i rozwój sieci ulicznej w Warszawie, Warszawa 1932 . Kieniewicz Stefan, Warszawa 1795-1914, Warszawa 1982. Massalski E.T., Tablice porównawcze wszystkich wiadomych monet.... Petersburg 1834 . Szwagrzyk Józef A., Pieniądz na ziemiach polskich X-XX w., Warszawa 1990 . Tablice porównawcze miar i wag: Sapiehy A (1802) Chodkiewicza A. (1811) Massalskiego E.T. (1834) Kolberga W. (1838) Maciejowskiego A. (1915) . Kula Witold, Miary i ludzie, Warszawa 1959. Kurier Warszawski z lat 1820. , 1850., 1880., 1900., Izys Polska, Mucha, Tygodnik Ilustrowany, Bluszcz, Wędrowiec, Kraj, Kłosy, Gazeta Warszawska, Dzieje prasy polskiej, red. Łojek J. Paczkowski A., Myśliński A., Warszawa1976 – 1980, t. 1 i 2 . Kafel Mieczysław, Zarys techniki wydawniczej, Warszawa 1971. Konarski K., Podstawowe zasady archiwistyki, Archeion, t.XIX/XX, 1951. Rostocki W., Kancelaria i dokumentacja aktowa urzędów administracji w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do roku 1867), Warszawa 1964. Ihnatowicz I., Nauki pomocnicze historii XIX i XX wieku, Warszawa, 1990.

Fotografia Sposoby utrwalania obrazu, zagadnienie wierności wizerunku wobec oryginalnego obiektu, warunki techniczne. Prześledzenie rozwoju technik utrwalania obrazu rzeczywistego przy pomocy urządzeń. Kwestia autentyczności i wiarygodności fotografii. Możliwości manipulowania obrazem i jego opisem (podpisem). Techniki ilustracyjne Charakterystyczne cechy „przedfotograficznych” technik utrwalania i przekazywania obrazu. Drzeworyt, miedzioryt, akwaforta, akwatinta, litografia, staloryt. Kwestia możliwej do osiągnięcia w danej technice wierności wizerunku, a szczególnie wysokość nakładu. Kartografia Metody sporządzania map od końca XVIII wieku do fotogrametrii. Ich wpływ na wierność przedstawienia powierzchni, odległości, rzeźby terenu, sieci dróg, hydrografii, zalesienia, zaludnienia. Porównanie map tego samego obszaru, pochodzących z różnych czasów. Poszukiwanie elementów trwałych i zmiennych – badanie przyczyn zmian. Urbanistyka Na podstawie planów miast (najczęściej Warszawy) próba odczytania kierunków rozwoju, względnie regresu układu osadniczego. Wskazanie czynników wpływających na zjawisko a czytelnych na planach miasta. Systemy monetarne Przyczyny i skutki przemian systemów monetarnych na ziemiach polskich od Stanisława Augusta po II RP, ze szczególnym uwzględnieniem Królestwa Polskiego. Próby „przeliczania” wartości wyrażanych w jednych jednostkach na inne. Badanie możliwości i celowości takich zabiegów. Inne metody określania rzeczywistej wartości ówczesnego pieniądza. Metrologia Miary i wagi na ziemiach polskich od Stanisława Augusta po II RP, ze szczególnym uwzględnieniem Królestwa Polskiego. Próby ujednolicenia systemu, przyczyny niepowodzeń, niekonsekwencji, narzucenia bądź wprowadzenia konkretnych systemów. Prasa Rozwój prasy polskiej od początku XIX wieku do I wojny światowej. Badanie typów prasy, układów pism, źródeł informacji, kolportażu, warunków finansowych, technicznych. Porównanie tytułów. Kwestia wiarygodności przekazy, określanie kręgu odbiorców, zasięgu pisma, horyzonty geograficznego poszczególnych tytułów, zasięgu oddziaływania informacji prasowych. Metody redagowania i drukowania prasy. Elementy rozwoju form kancelaryjnych Metody odczytywania tekstów [pisanych, sposoby rozróżniania typów dokumentów, identyfikowania kancelarii.

W przypadku większości tematów studenci pojedynczo lub w dwu (ewentualnie trzy-)osobowych grupach będą prezentować pozostałym uczestnikom wybrane fragmenty omawianego tematu. Na przykład – analizę prasoznawczą konkretnego tytułu, opis wybranej techniki ilustracyjnej, analizę wskazanego zdjęcia itd. Ten element zajęć wieść powinien do dyskusji uczestników a następnie ku podsumowaniu.

prof. M. Wojtyński