Kultura, ideologia i poczucie wspólnoty w społeczeństwie średniowiecznym [3104-SD19WFAL] Semestr letni 2019/20
Seminarium dyplomowe, grupa nr 1

G. Althoff, Potęga rytuału, Warszawa 2011;

W. Fałkowski, Les réactions sociales dans le cadre des serments de fidélité, w: Confiance, bonne foi, fidélité : la notion de fides dans la vie des sociétés médiévales (VIe-XVe siècles),red. W. Fałkowski, Y. Sassier, Paris 2018, s. 209-223;

W. Fałkowski, Pierwsze stulecie Jagiellonów, Kraków 2017;

W. Fałkowski, Proces powstawania sejmu walnego, w: Sejm Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów a europejskie reprezentacje stanowe, red. D. Kupisz, W. Uruszczak, Warszawa 2019, s. 28-38;

W. Fałkowski, Wielki król. Ideologiczne podstawy władzy Karola Wielkiego, Warszawa 2011;

J. Kurtyka, Tęczyńscy, Kraków 1997;

R. McKitterick, History and Memory in the Carolingian World, Cambridge 2004;

J. Nikodem, Jadwiga król Polski, Wrocław 2009;

J. Sperka, Szafrańcowie herbu Stary Koń, Katowice 2001;

B. Zientara, Świt narodów europejskich, Warszawa 1984.

Zajęcia mają prowadzić do analizy wspólnotowych zachowań i uczuć dominujących w społecznościach średniowiecznych, zarówno tych lokalnych, stanowych i korporacyjnych, jak i tych skupionych wokół władcy na poziomie rządzonej przez niego monarchii. Będą brane pod uwagę przykłady z wczesnego okresu, czyli z czasów karolińskich, jak i z wieków bezpośrednio po upadku uniwersalnego państwa stworzonego przez Karola Wielkiego, okres X-XII wieku. Zachowanie panującego, jego gesty, demonstrowane uczucia gniewu, żalu, radości i triumfu miało bezpośredni wpływ na postawy i zachowania dużych grup społecznych (dobrą podstawą do analizy jest kronika Gwalberta z Brugii). Jednocześnie jego polityka oraz korzystanie ze znanych rytuałów i zrozumiałych powszechnie ceremonii tworzyło czytelny przekaz do wszystkich poddanych i obserwatorów (gest "podania" prawicy zgromadzonym tłumom Władysława Warneńczyka na Węgrzech).

Analiza przykładów nie jest możliwa bez znajomości ideologii królewskiej i analogii z innych obszarów lub okresów, ale ciągle rozumianych i nadal aktualnych. Zestawienie konkretnych wskazań teoretycznych z praktyką władzy jest zawsze szczególnie interesujące i pouczające.

Metody dydaktyczne obejmują analizę tekstów źródłowych, wygłaszanie referatów przez uczestników zajęć oraz prezentację przygotowywanych prac dyplomowych.

prof. W. Fałkowski