Miasta średniowiecznej Europy i ich mieszkańcy - trendy rozwojowe, zagadnienia społeczno-kulturowe i gospodarcze [2900-MK1-MSE-OG] Semestr zimowy 2021/22
Wykład, grupa nr 1

* M. Weber, „Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej”, tłum. D. Lachowska, Warszawa 2002 (cz. 7: „Nieprawomocne panowanie < Typologia miast>”, s. 905–992);

* F. Braudel, „Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm (XV–XVIII wiek), t. 3: „Czas świata”, tłum. J. i J. Strzeleccy, Warszawa 1992 –> roz. 2: „Dawne gospodarki europejskie zdominowane przez miasta: przed i po Wenecji” (s. 74–152);

* H. Samsonowicz, „Życie miasta średniowiecznego”, Warszawa 1970 / Poznań 2000;

* H. Manikowska, „Średniowieczne miasta–państwa na Półwyspie Apenińskim”, [w:] „Rozkwit średniowiecznej Europy”, red. H. Samsonowicz, Warszawa 2001, s. 250–377;

* B. Beus, „Florencja – świat-miasto miasto świata. Życie miejskie w latach 1200–1500”, Warszawa 1996;

* F. Seibt, „Karol IV. Cesarz w Europie (1346–1378)”, tłum. Cz. Tarnogórski, Warszawa 1996;

* Ph. Dollinger, „Dzieje Hanzy (XII–XVII w.)”, tłum. V. Soczewińska, Gdańsk 1975/ Warszawa 1997;

* „Historia Gdańska” t. 1–2, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982, 1985;

* H. Samsonowicz, „Późne średniowiecze miast nadbałtyckich. Studia nad dziejami Hanzy nad Bałtykiem w XIV–XV w.”, Warszawa 1968;

* J. Schildhauer, „Dzieje i kultura Hanzy”, Warszawa 1995;

* M. Tichomirow, „Ruś średniowieczna na międzynarodowych szlakach”, tłum. J. Jarco, Warszawa 1976;

* M. Rabinowicz, „Życie codzienne w ruskim i rosyjskim mieście feudalnym“, tłum. W. Dłuski, Warszawa 1985;

* M. Bogucka, H. Samsonowicz, „Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej”, Wrocław 1986;

* K. Stopka, „Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej”, Kraków 2000;

Wykłady dotyczyć będą historii miast i mieszczaństwa w Europie do końca XV w. Podjęta zostanie problematyka społeczno-gospodarcza, prawna i kulturowa. Zakres terytorialny wykładów obejmie środkowe Włochy, Niemcy, Flandrię i Europę Środkowo–Wschodnią. Tematyka wykładów będzie połączeniem zagadnień przekrojowych (odrodzenie życia miejskiego, przestrzeń miejska, organizacje bogatego mieszczaństwa, ludzie marginesu, jak i egzemplifikacji – dziejów wybranych organizacji ponadregionalnych (Hanza niemiecka), miast (Brugia, Nowogród Wielki), narodów (Ormianie) i wybitnych postaci (Mikołaj Wierzynek).

* „Miasto w świecie średniowiecznym. Zagadnienia wstępne”;

* „Odrodzenie życia miejskiego na Półwyspie Apenińskim (XI–XII w.)”;

* „Początki i rozwój miast Flandrii. Przykład Brugii (do końca XII w.)”;

* Hanza niemiecka – fenomen organizacyjny Północy;

* „Centra i granice: przestrzeń średniowiecznego miasta”;

* Gildie i bractwa – między wspólnotą a elitaryzmem;

* „Ludzie marginesu w mieście i między miastami”;

* „Ormianie w Królestwie Polskim”;

* „Mikołaj Wierzynek – przedsiębiorca krakowski”;

* „Nowogród Wielki i jego republika”.

– narracja wykładowa;

– prezentacja materiału ikonograficznego (mapy, pejzaże urbanistyczne wraz z poszczególnymi elementami, dzieła sztuki, portrety postaci historycznych);

– odpowiedzi na pytania, wyjaśnienia w ciągu ostatnich 5–10 minut wykładu.

Aby uzyskać zaliczenie wykładu należy spełnić dwa kryteria:

a. kryterium formalne – obecność na wykładach zajęciach. Dopuszczalne są dwie nieobecności bez konsekwencji. Ponadto istnieje możliwość jeszcze dwóch nieobecności, z których jednak każdą trzeba będzie zaliczyć na moim dyżurze. Należy to zrobić przed terminem zaliczenia testowego. W przypadku kolejnej, piątej nieobecności nastąpi automatyczne skreślenie danej osoby z listy uczestników wykładu. Spełnienie kryterium formalnego upoważnia do przystąpienia do testu końcowego.

b. kryterium merytoryczne – zdanie testu końcowego. W razie niezdania testu istnieje możliwość jednego zaliczenia poprawkowego w formie ustnej. Jeśli w związku z epidemią zajdzie konieczność prowadzenia zdalnego wykładu zaliczanie odbędzie się także w innej formie.

prof. Grzegorz Myśliwski