Ethnographic laboratory. Warsaw's public space - an anthropological perspective

Celem laboratorium jest zbadanie przestrzeni publicznej Warszawy pod kątem dynamiki zachodzących w niej przemian. Badania będą się skupiać przede wszystkim na tych jej cechach, które są związane ze społecznym zróżnicowaniem, indywidualną i grupową aktywnością użytkowników, mechanizmami segregacji społecznej i wykluczenia. Podczas laboratorium studenci będą próbowali zbadać w jaki sposób postrzegana i używana jest przestrzeń publiczna Warszawy, jakie podziały symboliczne i społeczne w niej funkcjonują, i z jakimi barierami stykają się w niej poszczególne grupy mieszkańców.

W ramach wyżej zdefiniowanego przedmiotu badań wyodrębniłam trzy aspekty, które będą badane przez trzy podgrupy studentów.

- Przestrzeń ekspresji - w jaki sposób przestrzeń publiczna wykorzystywana jest w celu ekspresji opinii i interesów poszczególnych grup i jednostek; jakie istnieją ograniczenia w możliwości takiego użytkowania przestrzeni. Badanie dotyczy przede wszystkim imprez ulicznych, demonstracji, sztuki ulicznej, akcji obywatelskich itp.

- Przestrzeń i miejsce - w jaki sposób klasyfikowana i przekształcana jest przestrzeń Warszawy, jakie bariery tworzą w niej mieszkańcy, deweloperzy, władze. W zakres badań wchodzą osiedla strzeżone, procesy gentryfikacji, migracja itp.

- Przestrzeń konsumpcji - jak zróżnicowanie społeczne odzwierciedla się w sposobach spędzania czasu wolnego i zachowaniach konsumpcyjnych. Badanie dotyczy centrów handlowych, klubów, bazarów, sklepów second hand itp.

Zajęcia w pierwszym semestrze będą miały na celu zapoznanie studentów z założeniami etnograficznej metody badań terenowych oraz możliwościami zastosowania jej w środowisku miejskim. Literatura omawiana w tym semestrze obejmuje dwa podręczniki: Antropologia społeczna Chrisa Hahna i Metody badań terenowych Atkinsona i Hammersleya, oraz zbiór tekstów, które stanowią przegląd zagadnień związanych z antropologią miasta oraz historią i kulturą Warszawy.

Na ostatnich zajęciach studenci zaprezentują wybrane przez siebie wstępne obszary zainteresowań i sporządzone do nich - we współpracy z prowadzącą zajęcia - wstępne kwestionariusze. Następnie zostaną podzieleni na podgrupy w ramach wyżej wymienionych obszarów tematycznych. Praca w podgrupach ma na celu integrację studentów, pozbawionych możliwości wspólnych wyjazdów, ale również ułatwienie im pracy we wstępnej fazie projektu.

Badania terenowe

Terenem badań jest Warszawa, więc studenci mogą prowadzić obserwacje i wywiady oraz konsultować się z prowadzącą przez cały czas trwania laboratorium. Intensywnym okresem prowadzenia badań będą wakacje - czyli okres pomiędzy opracowaniem kwestionariusza a terminem oddania wywiadów.