(in Polish) Audyt krajobrazowy

Celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z problemami, metodami, informacjami źródłowymi, oraz praktycznymi przykładami ocen krajobrazu, realizowanymi w ramach audytu krajobrazowego, wprowadzonego Ustawą o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. Umożliwi to zrozumienie roli i znaczenia krajobrazu (w jego sensie materialnym i niematerialnym) w życiu człowieka, potrzeb oraz zasad kształtowania i ochrony, a także metod planowania i zarządzania.

Uchwalona w 2015 roku „Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu” zawiera szereg narzędzi prawnych, organizacyjnych i planistycznych służących ochronie szczególnie cennych krajobrazów występujących na terenie kraju. Ustawa przewiduje m.in. obowiązek identyfikacji krajobrazów, ustalenia lokalizacji krajobrazów priorytetowych, wskazania zagrożeń dla możliwości zachowania ww. krajobrazów oraz przygotowania rekomendacji i wniosków mających przysłużyć się ich ochronie. Wszystkie te działania wchodzą w zakres tzw. audytu krajobrazowego. Celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z problemami, metodami, informacjami źródłowymi, oraz praktycznymi przykładami ocen krajobrazu, realizowanymi w ramach audytu krajobrazowego. Umożliwi to zrozumienie roli i znaczenia krajobrazu (w jego sensie materialnym i niematerialnym) w życiu człowieka, potrzeb oraz zasad kształtowania i ochrony, a także metod planowania i zarządzania. Realizowany w ramach przedmiotu program, uwzględniający indywidualną aktywność studentów, umożliwia nabycie praktycznych umiejętności w zakresie sporządzania wymaganych przepisami ocen i waloryzacji krajobrazu oraz określania zasad i warunków ochrony. Poznanie tych zagadnień daje szansę lepszego ukształtowania otaczającej przestrzeni, ochrony cennych struktur krajobrazowych oraz ich tożsamości przyrodniczej i kulturowej oraz umocowania tych zagadnień w procedurze planowania przestrzennego

Tematy wykładów:

1. Podstawowe wiadomości o krajobrazie – klasyfikacja, znaczenie, percepcja.

2. Cele audytu krajobrazowego

3. Prawne podstawy ochrony i kształtowania krajobrazu – stan obecny, zakres działań w ramach audytu krajobrazowego.

3. Krajobrazy kulturowe i przyrodnicze – tożsamość krajobrazu, jej zagrożenia i ochrona.

4. Ocena wartości i zagrożeń krajobrazu wybranego regionu – identyfikacja, inwentaryzacja i kompleksowa waloryzacja krajobrazu, wyznaczenie krajobrazów szczególnie cennych (priorytetowych), podlegających ochronie.

5. Opracowanie koncepcji ochrony i kształtowania krajobrazu, określenie zadań i zabiegów ochronnych i zasad monitoringu.

6. Wytyczne do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Tematy ćwiczeń:

1. Identyfikacja, inwentaryzacja i kompleksowa waloryzacja krajobrazu wybranego przez studentów terenu.

2. Sformułowanie zasad i warunków ochrony krajobrazu.

3. Sformułowanie wytycznych do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających potrzeby ochrony i kształtowania krajobrazu.

4. Ocena uwzględnienia zagadnień ochrony i kształtowania krajobrazu w treści aktualnych dokumentów planistycznych.

1.Bogdanowski J. (red.), 1996, Projekt standardowego opracowania problematyki ochrony wartości kulturowego krajobrazu i środowiska, w studium do planu i w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, Krajobrazy 12 (24), Ośr. Zabytk. Krajobr., Warszawa

2.Identyfikacja i ocena krajobrazów – metodyka oraz główne założenia, 2014, GDOŚ, Warszawa.

3.Myczkowski Z., Marcinek R., Siwek A., 2009: Możliwości wdrożenia Europejskiej Konwencji Krajobrazowej i problem zachowania dziedzictwa kulturowego poprzez kształtowanie krajowej polityki przestrzennej rekomendacje do KZPK wykonane na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, [w:] Koncepcja Przestrzennego zagospodarowania kraju 2008-2033

4.Myga-Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Uniwersytet Śląski, Katowice

5.Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych (Dz.U. 2019 poz. 394)

6.Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, z dnia 24 kwietnia 2015 r. (Dz.U. 2015 poz. 774).

7.Żarska B., 2005: Ochrona krajobrazu, Wyd. SGGW, Warszawa

Literatura uzupełniająca będzie podawana w trakcie zajęć.

Efekty kierunkowe: K_W01, K_W03, K_W05, K_U01, K_U02, K_U03, K_U07, K_K03, K_K05

WIEDZA:

1.Student zna podstawowe zasady wykorzystania i zagospodarowania obszarów przyrodniczo cennych, z uwzględnieniem aspektów ochrony i kształtowania krajobrazu;

2.zna zakres uwzględniania zagadnień ochrony i kształtowania krajobrazu w treści różnych dokumentów planistycznych i strategicznych;

3.ma wiedzę z zakresu planowania krajobrazu i zarządzania krajobrazem;

4.zna podstawowe założenia audytu krajobrazowego, w tym metody sporządzania opracowań studialnych i planistycznych dotyczących ochrony i kształtowania krajobrazu;

UMIEJĘTNOŚCI

1.Student potrafi przeprowadzić identyfikację i waloryzację krajobrazu, określić jego cechy materialne i niematerialne, wyznaczyć krajobrazy priorytetowe,

2.potrafi wyjaśnić wpływ wybranych czynników krajobrazowych – materialnych i niematerialnych - na przydatność terenu dla określonych form zagospodarowania; umie wskazać optymalne przeznaczenie terenu oraz potrzeby ochrony i kształtowania krajobrazu,

3.potrafi wskazać tereny o najwyższej wartości krajobrazowej (materialnej i niematerialnej) i sprecyzować konieczne działania ochronne,

4.rozpoznaje obecność błędów planistycznych wynikających z niedostatecznego lub błędnego traktowania kwestii krajobrazowych,

5.ocenia jakość wykorzystania informacji o krajobrazie, jego cechach i walorach przy sporządzaniu planów przestrzennego zagospodarowania i strategii rozwoju,

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

1.Student akceptuje konieczność podejmowania działań planistycznych służących poprawie ładu przestrzennego, stanu środowiska przyrodniczego i krajobrazu,

2.akceptuje konieczność uwzględniania informacji o krajobrazie w procedurze planowania przestrzennego i stosowania uregulowań prawnych.

Nakład pracy studenta:

30h - obecność na zajęciach (wykład + ćwiczenia)

25-30h - praca własna (powtarzanie materiału, zapoznanie się z zalecaną literaturą, przygotowanie do zajęć i zaliczenia)

60h ogółem (zależnie od systematyczności w pracy podczas semestru oraz cech indywidualnych studenta).

Wykład: pisemne zaliczenie na ocenę (ocena przedstawionego widoku - wartość estetyczna widoku/krajobrazu, cechy pozytywne i negatywne, zagrożenia, wskazania do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

Ćwiczenia: średnia arytmetyczna z prac cząstkowych, które student wykonuje na ćwiczeniach oraz prezentacja rekomendacji do planu zagospodarowania przestrzennego.

Ocena końcowa jest średnią arytmetyczną ocen z zaliczenia ćwiczeń i wykładów.

Możliwa jest jedna nieusprawiedliwiona nieobecność na ćwiczeniach.