Field exercises: Environmental basis of spatial economy

Zajęcia ukierunkowane na następujące zagadnienia:

- umiejętność wykonania podstawowych badań środowiska przyrodniczego,

- delimitacja jednostek przyrodniczo planistycznych w terenie

- identyfikacja specyficznych problemów środowiskowych wpływających na funkcjonowanie socjo-ekonomiczne

- waloryzacja i optymalizacja wykorzystania środowiska.

Zajęcia pozwalają studentom na przeprowadzenie prac terenowych w okolicy Płocka, koncentrując się na następujących zagadnieniach:

Zastosowanie kartowania geomorfologicznego i litologicznego do waloryzacji przyrodniczej terenu i określenia jego potencjału m.in. do potrzeb zagospodarowania rolniczego, eksploatacji surowców, budownictwa. Ocena skutków działalności człowieka oraz ich wpływ na przebieg procesów morfodynamicznych w danym terenie.

Metody badań terenowych stosowane w meteorologii i klimatologii. Pomiary stacjonarne, marszrutowe i profilowe. Metodyka opracowań klimatologicznych wyników pomiarów (metody statystyczne, graficzne). Kartowanie topoklimatyczne w skali lokalnej wraz z interpretacją na potrzeby gospodarki przestrzennej.

Zasoby wodne – źródła zaopatrzenia w wodę. Zapotrzebowanie na wodę w strefie podmiejskiej i na wsi. Stopień wodny we Włocławku – funkcje, korzyści i zagrożenia. Ekosystemy wodne.

Problematyka gospodarki przestrzennej w dolinie Wisły, ochrona przeciwpowodziowa, regulacje hydrotechniczne, hydroenergetyka, obszary NATURA 2000. Ekologizacja zabudowy wiejskiej. Gospodarka odpadami, wodno-ściekowa i energetyczna (energetyka ze źródeł odnawialnych). Ład przestrzenny. Ochrona krajobrazu w warunkach Niżu Polskiego.

Potencjał środowiska przyrodniczego do wybranych form gospodarki (budownictwo, rolnictwo, rekreacja). Polowe metody badań – odwierty, odkrywki glebowe. Jednostki przyrodniczo-planistyczne (geokompleksy). Mapa glebowo-rolnicza jako źródło informacji o układzie litologiczno-glebowym.

Sylwia Bródka, Andrzej Macias, 2019, Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią, Wydawnictwo Naukowe PWN

Jones A., Duck R., Reed R., Weyers J. 2002: Nauki o srodowisku. Ćwiczenia praktyczne. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

Richling A. (red.) 2007: Geograficzne badania środowiska przyrodniczego. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.

WIEDZA:

Uczestnicy zajęć terenowych poznają:

1. właściwe dla poszczególnych dyscyplin metody prowadzenia ilościowych i jakościowych pomiarów i obserwacji terenowych poszczególnych cech środowiska przyrodniczego i społeczno-ekonomicznego,

2. metody integracji i syntezy wyników badań cząstkowych pozwalających na uzyskanie kompleksowego obrazu struktury i funkcjonowania środowiska przyrodniczego,

3. podstawowe techniki i narzędzia badawcze pozwalające na interpretację zjawisk przyrodniczych pod kątem potrzeb planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym jakościowe i ilościowe metody oceny przydatności środowiska przyrodniczego do różnorodnych form i kierunków zagospodarowania

UMIEJĘTNOŚCI:

Uczestnik zajęć uzyska umiejętności w zakresie:

1. prowadzenia badań terenowych służących określeniu struktury i funkcjonowania środowiska i optymalnych kierunków zagospodarowania przestrzeni,

2. stosowania metod i technik pomiarowych, właściwych dla poszczególnych dyscyplin, w tym posługiwania się przyrządami pomiarowymi,

3. praktycznego zastosowania podstawowych technik i narzędzi badawczych pozwalających na interpretację zjawisk przyrodniczych pod kątem potrzeb planowania i zagospodarowania przestrzennego,

4. integracji środowiskowych metod badawczych i kompleksowej syntezy ich wyników, oraz formułowania wniosków na podstawie wyników badań terenowych.

POSTAWY:

Zajęcia pozwolą na wykształcenie u uczestników postaw uwzględniających:

1. poszanowanie zasobów środowiska przyrodniczego,

2. właściwe wyznaczanie priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania,

3. zasady współdziałania i pracy w grupie, w tym ponoszenie odpowiedzialność za efekty pracy własnej i innych.

Ocena ciągła obejmuje:

- obecność na zajęciach, punktualność i terminową realizację kolejnych etapów prac pomiarowych

- samodzielna i pod kontrolą kadry praca w terenie

- prowadzenie indywidualnej dokumentacji terenowej,

- sporządzenie opracowań graficznych,

- opis terenu pod kątem waloryzacji warunków przyrodniczych na potrzeby gospodarki przestrzennej,

- prezentacja wyników badań,

- aktywność podczas zajęć (referowanie problemów pojawiających się podczas wykonywania zadań, analiza uzyskanych wyników, udział w dyskusji, pomysły niestandardowych rozwiązań)

Warunkiem uczestnictwa w praktykach jest podpisanie i przestrzeganie regulaminu oraz bezwzględne respektowanie zasad bezpieczeństwa. W przypadku przeciwwskazań zdrowotnych jest możliwa forma zastępcza zajęć.

Zaliczenie uzyskuje się po zdaniu sprzętu i opracowanych materiałów oraz zreferowaniu wyników badań na końcowym seminarium w ostatnim dniu ćwiczeń.

W przypadku niemożliwości uczestnictwa w zajęciach więcej niż 1 dzień (nieobecność usprawiedliwiona) konieczne jest uzgodnienie formy zastępczej zajęć.