(in Polish) Świat krasu i jaskiń

Istota krasu. Nauka o krasie i jaskiniach. Znaczenie krasu i jaskiń.

Zróżnicowanie i typologia krasu.

Wpływ krasu na krajobraz. Specyfika krajobrazu krasowego.

Jaskinie: geneza i zróżnicowanie.

Ekosystem jaskiniowy.

Wymiar sakralny krasu i jaskiń.

Jaskinie lodowe.

Specyfika krasu wapiennego.

Specyfika krasu gipsowego.

Specyfika krasu solnego.

Kras tropikalny.

Archipelagi krasowe.

Zapadliska krasowe.

Obiekty krasowe na liście UNESCO.

Pseudokras: kriokras, wulkanokras, kras granitowy, kras lessowy i in.

● Istota krasu. Skały krasowiejące i ich rozpuszczanie. Warunki rozwoju krasu. Rozpowszechnienie krasu na świecie. Naukowe i gospodarcze znaczenie krasu. Nauka o krasie.

● Zróżnicowanie i typologia krasu. Występowanie krasu w skorupie ziemskiej. Typy krasu: litologiczne, klimatyczne, geomorfologiczne. Kras epigeniczny i hipogeniczny. Kras litoralny. Paleokras.

● Wpływ krasu na komponenty krajobrazu: podłoże geologiczne, rzeźbę, wody podziemne, wody powierzchniowe, roślinność i gleby. Krajobraz krasowy: struktura i osobliwości funkcjonalne. Krajobraz krasowy jako ewolucyjny etap cyklu krasowego.

● Jaskinie – istota i definicje. Rodzaje jaskiń, ich genetyczna klasyfikacja, występowanie. Nauka o jaskiniach – speleologia. Rozmiary jaskiń. Największe jaskinie świata. Znaczenie naukowe i gospodarcze jaskiń.

● Życie w jaskiniach. Jaskinie jako specyficzny ekosystem. Roślinność, zwierzęta oraz mikroorganizmy jaskiń.

● Jaskinie w ujęciu sakralnym. Święte jaskinie chrześcijaństwa, buddyzmu, islamu, hinduizmu. Jaskiniowa turystyka pielgrzymkowa.

● Oblodzenie jaskiń, jego istota i przyczyny. Klimat jaskiń. Formy występowania lodu w jaskiniach. Utwory kriomineralne. Najsłynniejsze lodowe jaskinie świata.

● Kras wapienny i jego specyfika na przykładzie różnych obszarów świata (Półwysep Bałkański, Egipt, Ameryka Północna i in.).

● Kras gipsowy i jego specyfika na przykładzie różnych obszarów świata (Ural, Ukraina Zachodnia, Polska Południowa i in.).

● Kras solny i jego specyfika na przykładzie różnych obszarów świata (Iran, Tadżykistan, Zaurale, Zakarpacie, Izrael i in.).

● Istota i specyfika krasu tropikalnego. Kras tropikalny na przykładzie różnych obszarów świata (Chiny, Indochiny, Kuba, Indie, Filipiny, Malezja i in.).

● Archipelag krasowy jako specyficzny lądowo-wodny typ krajobrazu krasowego. Przykłady i charakterystyka archipelagów krasowych: El Nido (Filipiny), Ha Long (Wietnam), Phang-ga (Tajlandia i in.).

● Zapadliska krasowe: powstawanie, wielkość, zagrożenia. Przykłady dużych zapadlisk oraz sposobów ich powstawania. Zapadliska krasowe jako „zaginione światy”.

● Obiekty krasowe na liście UNESCO. Krajobrazy krasowe (Chiny, Filipiny, Kuba i in.) oraz jaskinie (z różnych kontynentów).

● Pseudokras: istota i rodzaje. Charakterystyka kriokrasu, wulkanokrasu, krasu granitowego, krasu lessowego, krasu w piaskowcach i in.

1. Migoń P., 2013. Geomorfologia. Warszawa, PWN.

2. Pulina M., Andrejczuk W., 2000: Kras i jaskinie. Wielka Encyklopedia Geografii Świata, tom XVII. Wydawnictwo Kurpisz, Poznań. 357 s.

3. Pulina M., 1999. Kras: formy i procesy. Wydawnictwo UŚ, Katowice.

4. Ford, D & Williams, P 2007, Karst Hydrogeology and Geomorphology, John Wiley & Sons, LtD., Chichester, England.

WIEDZA

1) Zna istotę procesów i zjawisk krasowych, przyczyny ich występowania, skutki krajobrazowe i środowiskowe, znaczenie dla życia człowieka.

2) Zna koncepcje wyjaśniające przebieg i zróżnicowanie zjawisk i procesów krasowych na Ziemi.

3) Wykazuje znajomość bazowych kategorii pojęciowych i terminologicznych w zakresie nauki o krasie i speleologii.

UMIEJĘTNOŚCI

1) Umie wykorzystać krytycznie literaturę naukową i inne źródła.

2) Posiada umiejętność przygotowania pisemnych prac na podstawie literatury.

3) Posługuje się szczegółową specjalistyczna terminologią naukową.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1) Rozumie potrzebę poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji specjalistycznej wiedzy geograficznej, wzbogaconej o wymiar interdyscyplinarny.

2) Potrafi współdziałać i pracować w grupie.

3) Rozumie szczególną społeczną rolę nauki i potrzebę upowszechniania dokonań naukowych.

Napisanie eseju na wybrany temat (z zaproponowanej listy).

Esej ma być sporządzony zgodnie z podanymi przez wykładowcę wytycznymi i liczyć 10-15 stron.

Jakość opracowania oceniana jest w skali od 1 do 5 na podstawie:

- stopnia zgłębienia tematu w zakresie merytorycznym, wystarczającej (sugerowanej) objętości;

- pełni wykorzystanych źródeł,

- właściwej struktury i ułożenia materiału,

- samodzielności tekstu,

- jakości szaty graficznej.

Brak