(in Polish) Powidoki żelaznej kurtyny: długookresowe konsekwencje instytucji komunistycznych

Konserwatorium ma na celu zapoznanie studentów z aktualnymi wynikami badań, dokumentującymi długookresowe konsekwencje instutycji (formalnych i nieformalnych) charakterystycznych dla reżimów komunistycznych dla zachowań i postaw osób żyjących obecnie w krajach post-komunistycznych. Omawiane będą badania dotyczące m. in. zaufania uogólnionego i do instytucji publicznych, preferencje dotyczące redystrybucji dochodów, opieki osobistej, równości płcia także satysfakcji z życia, aktywności ekonomicznej, wykształcenia i zdrowia. W centrum zainteresowania konserwatorium są reżimy komunistyczne bloku sowieckiego w porównaniu do innych krajów Europy, ale inne ustroje komunistyczne mogą też być przedmiotem studiów podczas zajęć. Uczestnicy współdecydują o liście lektur omawianych podczas zajęć.

Harmonogram zajęć

1. Doprecyzowanie zasad co do udziału w zajęciach, formuły zaliczenia i zakresu wpływu studentów na treści kursu a także dostosowanie ich do zainteresowań uczestników.

2. Komunizm(y) i socjalizm(y) – czym są, co znaczyły i co znaczą teraz.

3. Kapitał społeczny a zaufanie: amoralny familizm i społeczeństwo obywatelskie.

4. Rodzina i przemiany jej ról i modelu w ujęciu teoretycznym

5. Model i funkcje rodziny w społeczeństwach postkomunistycznych i Europy zachodniej – wyniki badań empirycznych

6. Postawy prospołeczne i równościowe w krajach Europy

7. System edukacji komunistycznej i jego konsekwencje długookresowe, w tym rola aktywności fizycznej

8. System opieki zdrowotnej i zachowania istotne dla zdrowia w reżimach komunistycznych w tym rola alkoholu

9. -13 Tematy zajęć wybrane przez studentów

14. Podsumownie zajęć

15. Przygotowanie do zaliczenia

Pula możliwych pozycji literatury omawianej na zajęciach:

A Alesina, N Fuchs-Schündeln. Good-bye Lenin (or not?): The effect of communism on people's preferences. American Economic Review, 2007

P Aghion, Y Algan, P Cahuc, A Shleifer. Regulation and distrust. The Quarterly journal of economics, 2010

A Van Hoorn, R Maseland. Cultural differences between East and West Germany after 1991: Communist values versus economic performance? Journal of Economic Behavior & Organization, 2010

L Traps. Communism and trust. Journal of Politics & International Affairs, 2009

A Simpser, D Slater, J Wittenberg. Dead but not gone: Contemporary legacies of communism, imperialism, and authoritarianism. Annual Review of Political Science, 2018

A Shleifer, D Treisman. A normal country: Russia after communism. Journal of Economic perspectives, 2005

RJ Shiller, M Boycko, V Korobov, SG Winter, T Schelling. Hunting for Homo Sovieticus: situational versus attitudinal factors in economic behavior. Brookings Papers on Economic Activity, 1992

A Rozenas, YM Zhukov. Mass repression and political loyalty: Evidence from Stalin's 'terror by hunger', American Political Science Review, 2019

H Rainer, T Siedler. Does democracy foster trust? Journal of Comparative Economics, 2009

J Olivera, Preferences for redistribution in Europe

IZA Journal of European Labor Studies, 2015

A Ockenfels, J Weimann. Types and patterns: an experimental East-West-German comparison of cooperation and solidarity. Journal of public economics, 1999

N Letki. Trust in newly democratic regimes. The Oxford handbook of social and political trust, 2018

P Huber, S Mikula. Social capital and willingness to migrate in post-communist countries. Empirica, 2019

ML Di Tommaso, M Raiser, M Weeks. Home grown or imported? Initial conditions, external anchors and the determinants of institutional reform in the transition economies. The economic journal, 2007

R Di Tella, R MacCulloch. Informal family insurance and the design of the welfare state. The Economic Journal, 2002

G Corneo, HP Grüner. Individual preferences for political redistribution. Journal of public Economics, 2002

P Campa, M Serafinelli. Politico-economic regimes and attitudes: Female workers under state socialism. Review of Economics and Statistics, 2019

J Brosig-Koch, C Helbach, A Ockenfels, J Weimann. Still different after all these years: Solidarity behavior in East and West Germany, Journal of public economics, 2011

P Boenisch, L Schneider. The social capital legacy of communism-results from the Berlin Wall experiment. European Journal of Political Economy, 2013

S Basu, S Estrin, J Svejnar. Employment determination in enterprises under communism and in transition: Evidence from Central Europe, ILR Review, 2005

S Bauernschuster, H Rainer. Political regimes and the family: how sex-role attitudes continue to differ in reunified Germany

Journal of Population Economics, 2012

A Barrios-Fernández, G Bovini. It's time to learn: School institutions and returns to instruction time. Economics of Education Review, 2021 - Elsevier

CD Cary. Patterns of emphasis upon Marxist-Leninist ideology: A computer content analysis of Soviet school history, geography, and social science textbooks

Comparative Education Review, 1976

J Costa-Font, A Nicińska. Comrades in the Family? Soviet Communism and Informal Family Insurance, Kyklos, 2023

N Fuchs-Schündeln, P Masella. Long-lasting effects of socialist education. Review of Economics and Statistics, 2016

Y Gorodnichenko, G Roland. Individualism, innovation, and long-run growth, Proceedings of the National Academy of Sciences, 2011

A Lichter, M Löffler, S Siegloch. The long-term costs of government surveillance: Insights from stasi spying in East Germany. Journal of the European Economic Association, 2021

Nikolova M., Popova O., Otrachshenko V. Stalin and the Origins of Mistrust: Technical Report 344. Global Labor Organization (GLO) (2019)

Lektury dodatkowe:

J Anderson. Religion, state and politics in the Soviet Union and successor states, 1994

V Shlapentokh, J Woods. Contemporary Russia as a feudal society: a new perspective on the post-Soviet era, 2007

RJ Shiller, M Boycko, V Korobov. Popular attitudes towards free markets: The Soviet Union and the United States compared, 1990

V Nee, R Swedberg, C Ménard, MM Shirley, Handbook of new institutional economics, 2005

R Karklins. Typology of post-communist corruption

Problems of post-communism, 2002

SA Smith. The Oxford handbook of the history of communism

2014

JV Butler, P Giuliano, L Guiso. The right amount of trust

Journal of the European Economic Association, 2016

S Bowles, H Gintis. The Problem with Human Capital Theory: A Marxian Critique", American Economic Review, 1975

A Börsch-Supan, M Brandt, K Hank, M Schröder. The individual and the welfare state: Life histories in Europe

2011

A Alesina, P Giuliano. The power of the family. Journal of Economic growth, 2010

AF Alesina, EL Glaeser, B Sacerdote. Why doesn't the US have a European-style welfare system? 2001

D Cantoni, Y Chen, DY Yang, N Yuchtman, YJ Zhang. Curriculum and ideology. Journal of political economy, 2017

BD Bernheim, DM Garrett, DM Maki. Education and saving: The long-term effects of high school financial curriculum mandates, Journal of public Economics, 2001

C Davenport. State repression and the domestic democratic peace, 2007

D Diner. Remembrance and knowledge: nationalism and Stalinism in comparative discourse. The Lesser Evil, 2004

S Gerovitch. “New Soviet Man” Inside Machine: Human Engineering, Spacecraft Design, and the Construction of Communism, 2007

Y Gorodnichenko, G Roland, Understanding the individualism-collectivism cleavage and its effects: Lessons from cultural psychology. Institutions and comparative economic development, 2012

J Granato, R Inglehart, D Leblang. The effect of cultural values on economic development: theory, hypotheses, and some empirical tests. American journal of political science, 1996

CW Hansen. Economic growth and individualism: The role of informal institutions. Economics Letters, 2013

LH Siegelbaum, A Sokolov. Stalinism as a way of life: A narrative in documents. 2008

A Janowski. The specific nature and objectives of civic education in Poland: Some reflections Civic education across countries: Twenty-four national case studies from the …, 1999

K Jędrych. Lektury w programach dla szkoły podstawowej z lat 1949-1989, 2014

KM Slomczynski, J Miller, ML Kohn. Stratification, work, and values: A Polish-United States comparison American Sociological Review, 1981

X Stańczyk. Stalinowska socjogeneza kultury młodzieżowej w PRL. Próba nowego ujęcia. Studia Litteraria et Historica, 2019

W Tomasik. Inżynieria dusz. Literatura realizmu socjalistycznego w planie „propagandy monumentalnej”, 2016

B Jakubowska. Strategia wychowawcza w PRL, 2009

Studenci znają podstawowe cechy ustrojów komunistycznych i co je odróżnia od innych ustrojów, w szczególności dotyczące systemów edukacji, ochrony zdrowia, zabezpieczeń społecznych i rynków, w tym rynku pracy.

Studenci znają aktualne wyniki i metody analiz długookresowych konsekwencji instutycji komunistycznych i umieją je dyskutować w odniesieniu do wybranych teorii nauk społecznych (ekonomii i socjologii).

Studenci potrafią krytycznie analizować prace naukowe i zidentyfikować ograniczenia metodologiczne i analityczne istniejących badań.

Studenci umieją dyskutować i polemizować między sobą podczas konwersatorium w oparciu o rzetelnie przygotowaną argumentację umocowaną w rzetelnych źródłach wiedzy.

Studenci potrafią współodpowiadać za proces uczenia się poprzez zaangażowanie się w wybór treści i formy zajęć.

Studenci potrafią formułować wypowiedzi ustne w formule tak swobodnej konwersacji jak i w formalnych wystąpieniach na forum grupy i pod presją oceny egzaminacyjnej.

Studenci podejmują różne role podczas zajęć: słuchacza, dyskutanta, mówcy, współprowadzącego i współuczestnika zajęć.

Na podstawie zaangażowania w zajęcia i pracy końcowej. Szczegółowe kryteria oceny zostaną ustalone wspólnie z uczestnikami na pierwszych zajęciach.