Christianity from apostolic times to modern times

Zajęcia koncentrują się wokół najważniejszych tematów i zagadnień z dziejów chrześcijaństwa, od jego powstania aż do czasów współczesnych. Stanowią one nierozerwalną i istotną część historii powszechnej. Chrześcijaństwo przyczyniło się do uformowania cywilizacji europejskiej, Kościół prowadził działalność ewangelizacyjną na odkrytych kontynentach, odgrywał i nadal pełni niemałą rolę kulturotwórczą. Tematyka konwersatorium dotyczy węzłowych zagadnień z historii chrześcijaństwa, które przewija się w dyskursie społecznym oraz nadal inspirują twórców sztuki, literatury i filmu.

Zajęcia będą prowadzone „na odległość” (Platforma Kampus), co pozwoli na swobodne dysponowanie czasem w ramach aktywności przewidzianych podczas konserwatorium dotyczącego chrześcijaństwa od czasów apostolskich do czasów współczesnych.

W pierwszej kolejności zostanie omówiona antyczna cywilizacja chrześcijańska począwszy od czasów apostolskich aż do wczesnego bizantynizmu. Okres ten ukazuje m.in. zmagania rodzącego się chrześcijaństwa z politeizm i kulturą helleńską, konfrontację z cesarstwem rzymskim i zarządzeniami Klaudiusza, okrucieństwem Nerona, prześladowaniem Domicjana oraz reskryptami Trajana i Hadriana. Nie mniej istotne dla funkcjonowania pierwotnej wspólnoty chrześcijańskiej okażą się także: traktat Celsusa, wrogość Antoninów, edykt Septymiusza Sewera, niebezpieczeństwo synkretyzmu religijnego oraz edykty prześladowcze. Wszystko to przyczyniło się do wewnętrznego umocnienia wspólnoty chrześcijańskiej, która musiała się także zmierzyć z wrogimi doktrynami by wreszcie otrzymać pierwsze przywileje po edykcie mediolańskim za panowania Konstantyna Wielkiego od którego zaczyna się okres chrześcijańskich władców a potem cezaropapizm

Przedmiotem analizy podczas zajęć będzie także zagadnienie powstającej doktryny chrześcijańskiej związane z teologią o Synu Bożym (Logosie) w konfrontacji z dyskusjami aleksandryjskimi, Ariuszem, soborem Nicejskim oraz teologią o Duchu Świętym, postanowieniami Soboru w Konstantynopolu i doktrynie o Łasce w reakcji na pelagianizm.

W dalszej kolejności wykład będzie się koncentrował na roli papiestwa w średniowieczu oraz roli Bizancjum. Nie mniej ważne będzie ukazanie chrystianizacji Polski i chrztu Mieszka I oraz roli Ottona III. Zostaną także ukazane trudne momenty chrześcijańskiej historii takie jak m.in. wielka schizma a po niej reformy Papieży np. Grzegorza VII, krucjaty, „ruch krzyżowy” i inkwizycja.

W naszym dalszym dyskursie na temat historii cywilizacji chrześcijańskiej omówimy okres osłabionego papiestwa obejmujący lata 1294-1431. Zajmiemy się m.in. relacjami papieży z Filipem IV. Ukażemy rolę Bonifacego VIII a następnie okres papieży awiniońskich. Na uwagę zasługują także w tym okresie wielka schizma i husytyzm oraz sobór w Konstancji.

Nie mniej istotny jest okres renesansowego papiestwa : papież mecenas - Mikołaj V, papież krzyżowiec - Kalikst III, papież humanista - Pius II, papież monarcha - Paweł II, Sykstus IV - włoskie intrygi i wojny, Innocenty VIII - książę Dżem i czary, Aleksander VI - polityka i tiara, Juliusz II - wódz Italii, Leon X - nieskuteczny sobór.

Kolejny etap historycznej refleksji podczas wykładu o historii cywilizacji chrześcijańskiej dotyczył będzie epoki nowożytnej, która wyróżnia się w pierwszej kolejności okresem reform i reformacji. Jest on krótki czasowo, ale obfituje w ważne wydarzenia. W reformacji odegrali zasadniczą rolę jej wielcy twórcy: Marcin Luter, Ulrych Zwingli i Jan Kalwin, ale także władcy. Henryk VIII doprowadził Anglię do schizmy, za jego zaś następców uległa ona sprotestantyzowaniu. Reformą katolicką zajęły się nowe i niektóre dawne zakony, szczególnie jednak papieże, od Pawła III do Piusa IV, oraz sobór trydencki.

Okres tzw. odnowy trydenckiej to nieomal całe stulecie rozkwitu Kościoła katolickiego, pod wpływem uchwał Soboru Trydenckiego. Odnowa ta objęła swym zasięgiem misje, diecezje i zakony. Ujawniła się w dużej liczbie kanonizowanych świętych. Przyniosła rozwój nauk kościelnych. Jej blask pomniejszyły wojny religijne i dążenie niektórych władców katolickich, by za przykładem książąt protestanckich stosować w swoich państwach reformacyjną zasadę: czyja władza, tego religia (cuius regio, eius religio).

Następne ważne okresy w historii chrześcijańskiej wspólnoty to rewolucja francuska, wojny napoleońskie i umocnienie prymacjalne. Papieże, od Leona XIII, wraz z klerem i laikatem zaangażowali się na szeroką skalą w społeczne działanie Kościoła.

Okres 1914-1958, trzeba nazwać, choć jest to tylko umowne, okresem zniszczenia i odbudowy, które wystąpiły w świecie i w samym Kościele a lata 1958-1978, są czasem Soboru Watykańskiego II i odnowy Kościoła. Zwołanie soboru było istotnym dziełem, ale nie mniej istotnym, a nadto procesem o wiele dłuższym stała się realizacja soborowych wskazań i nauki. Pierwszego dokonał Jan XXIII, drugie spoczęło na barkach Pawła VI i jego następców, Jana Pawła I i Jana Pawła II.

• Wiedza

Po ukończeniu zajęć student:

- potrafi określić i ocenić krytycznie stan swojej wiedzy na temat dziejów chrześcijaństwa od czasów apostolskich do czasów współczesnych

- zna wybrane obszary tematyczne związane z chrześcijaństwem dotyczące różnych aspektów związanych z dziejami, strukturą, funkcjonowaniem pierwotnej wspólnoty chrześcijańskiej oraz jego rozwoju w ujęciu chronologicznym i tematycznym

- zna cechy charakterystyczne dyskursu naukowego i popularyzatorskiego w odniesieniu do chrześcijaństwa

- zna aktualny stan badań i bieżące trendy badawcze w historiografii, dotyczące problematyki chrześcijaństwa

- zna i rozumie społeczne, ekonomiczne i polityczne konteksty funkcjonowania instytucji kościelnych

- zna i rozumie kluczowe zagadnienia związane z historią zachodniego chrześcijaństwa

- zna powiązania badanych zjawisk historycznych

- zna sposoby wyszukiwania i systematyzowania informacji dotyczące dziejów Kościoła

- definiuje, objaśnia i stosuje poprawnie w mowie i w piśmie podstawowe terminy fachowe właściwe dla nauk historycznych

- ma świadomość różnorodności źródeł historycznych oraz rozumie ich znaczenie dla badań nad dziejami chrześcijaństwa od czasów apostolskich do czasów współczesnych

- zna główne kategorie źródeł, odnoszących się do historii chrześcijaństwa oraz problemy związane z ich interpretacją

- posiada wiedzę na temat różnych kierunków kościelnych badań historycznych

- zna i rozumie rolę chrześcijaństwa w kulturze, zna dziedzictwo kulturowe chrześcijaństwa

• Umiejętności

Po ukończeniu zajęć student:

- wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych

- rozumie i akceptuje świat wartości i postaw innych osób w różnych kontekstach i sytuacjach historycznych

- uznaje i szanuje różnice punktów widzenia determinowane różnym podłożem kulturowym; wykazuje niezależność i samodzielność myśli, szanując jednocześnie prawo innych osób do wykazywania tych samych cech

- umie posługiwać się w stopniu podstawowym teoriami i paradygmatami kościelnych nauk historycznych

- umie rozpoznać relacje zachodzące między przeszłością, a wydarzeniami bieżącymi, także w odniesieniu do chrześcijaństwa

- potrafi przedstawić opinie, tezy i argumenty znanych mu różnych autorów prac historycznych

- potrafi sformułować własne opinie o zjawiskach społecznych i politycznych posługując się zdobytą wiedzą

- wie o istnieniu pokrewnych odmiennych punktów widzenia, determinowanych różnym podłożem kulturowym

- posiada umiejętność wystąpień naukowych z zakresu historii chrześcijaństwa

- umie porównać wydarzenia z historii chrześcijaństwa z sytuacją współczesną

- sprawnie sporządza opracowania historyczne w oparciu o warsztat naukowy historyka.

- interpretuje i stosuje zasady prawa archiwalnego, bibliotecznego i muzealnego

- rozumie zależności między kształtowaniem się idei religijnych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie

- dostrzega powiązania badań i analiz związanych z tematyką najwybitniejszych postaci w dziejach Kościoła od czasów apostolskich do czasów współczesnych z dziedzinami pokrewnymi

– potrafi określić jego miejsce i znaczenie w procesie historyczno - kulturowym

• Inne kompetencje

Po ukończeniu zajęć student:

- ma świadomość dorobku pokoleń historyków i podejmuje działania na rzecz jego podtrzymania

- ma świadomość wartości kultury historycznej, na którą składa się znajomość dziejów dyscypliny, świadectw, metod i korzeni historycznych kultury

- docenia i szanuje, jak też jest gotów promować tradycje oraz dziedzictwo historyczne i kulturowe

- opanował i umie stosować fundamentalne umiejętności badawcze w naukach historycznych

- rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w nauce, w szczególności w pracy historyka i przy popularyzacji historii

- wie, że badania i debata historyczna na temat starożytności i średniowiecza są procesem stałym, który niesie ze sobą nieustanne zmiany i rozwój poglądów

- potrafi pracować samodzielnie korzystając z pomocy zamieszczonych na Platformie Kampus

- odczuwa potrzebę stałego podnoszenia poziomu własnej wiedzy i umiejętności

- ma świadomość znaczenia dziedzictwa chrześcijaństwa jako czynnika kształtującego tożsamość kulturową Europy i Polski.

Nie ma kolokwium. O zaliczeniu decyduje wykonanie wszystkich aktywności zamieszczonych na Platformie Kampus.