(in Polish) Etnoarcheologia w warsztacie archeologa

Celem prowadzonych zajęć będzie zapoznanie studentów z wynikami badań etnoarcheologicznych prowadzonych w Nowym Świecie, Europie i Oceanii, ze szczególnym uwzględnieniem dorzecza Nilu (Egipt, Sudan, Etiopia), Bliskiego Wschodu oraz Afryki Subsaharyjskiej. Dzięki takiemu zakresowi terytorialnemu, uczestnicy będą mogli przyjrzeć się możliwie szerokiemu spektrum podejść i tematów badawczych, co w przyszłości może ułatwić planowanie własnych badań.

W trakcie zajęć poddawane dyskusji będą również liczne rozwiązania teoretyczne stosowane przez etnoarcheologów. Studenci zostaną zaznajomieni między innymi z problemem analogii, archeologią współczesności, zwrotowi ku rzeczom, archeologią pamięci i tożsamości, etnoarcheometrią i etnohistorią.

Konwersatorium, z racji swej formy będzie polem do dyskusji nad możliwie najszerszym spektrum badań etnoarcheologicznych prowadzonych na prawie każdym kontynencie. Zajęcia wprowadzą uczestników w historię etnoarcheologii oraz ukażą jej zróżnicowanie zarówno metodologiczne jak i tematyczne. Wstęp historyczny umożliwi płynne przejście do pytania o to, kogo badać? Tak postawione pytanie zaprowadzi uczestników do kwestii postkolonializmu i problemu "żywej skamieliny". Uzbrojeni w klasyczne teorie antropologiczne, studenci zmierzą się z problemem analogii w etnoarcheologii oraz zwrotowi ku materialności. Stąd prowadzi już prosta droga do etnoarcheologii działającej wespół z archeologią współczesności.

Na tak przygotowany "teoretyczny szkielet" nanoszone będą warstwy składające się z określonych case studies. Traktować będziemy je jako sposób zobrazowania wymienionych powyżej problemów i rozwiązań teoretycznych. Co najważniejsze jednak, pozwolą one na przyjrzenie się tak istotnym z punktu widzenia archeologa kwestiom jak: technologia, funkcja, pożywienie, osadnictwo i społeczności mobilne, ciało, rytuał etc.

Podczas każdych z zajęć omawiane będą teksty naukowe pochodzące z badań prowadzonych w szeroko pojętym Nowym Świecie oraz Europie i Oceanii. Studenci pracować będą głównie na tekstach dotyczących społeczności zamieszkujących dorzecze Nilu (Egipt, Sudan, Etiopia), Afrykę Subsaharyjską i Bliski Wschód. Teksty te będą podstawą do prowadzenia dyskusji w ramach konwersatorium, stąd ich znajomość będzie kluczowa z punktu widzenia prowadzonych zajęć.

Arthur, J. W. (2021). Beer, ritual, and identity: Ethnoarchaeological and archaeological study in Konso, southern Ethiopia. Journal of Anthropological Archaeology, 64, 101350.

Biagetti, S., & Lugli, F. (Eds.). (2016). The intangible elements of culture in ethnoarchaeological research (p. 78). New York: Springer.

Cantin, N., & Mayor, A. (2018). Ethno-archaeometry in eastern Senegal: The connections between raw materials and finished ceramic products. Journal of Archaeological Science: Reports, 21, 1181-1190.

David, N., & Kramer, C. (2001). Ethnoarchaeology in Action (Cambridge World Archaeology). Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9781316036488

Gosselain, O. P. (2016). To hell with ethnoarchaeology!. Archaeological dialogues, 23(2), 215-228.

Heider, K. G. (1967). Archaeological assumptions and ethnographical facts: a cautionary tale from New Guinea. Southwestern Journal of Anthropology, 23(1), 52-64.

Hodder, I. (2012). The Present Past: An Introduction to Anthropology for Archeologists. Pen and Sword.

Krupa-Ławrynowicz, A., & Ławrynowicz, O. (2019). Etnoarcheologia w praktyce. Z badań niedawnej przeszłości. Archaeologia Historica Polona, 27, 299–318. https://doi.org/10.12775/AHP.2019.015

Marciniak, A., & Yalman, N. (Eds.). (2013). Contesting Ethnoarchaeologies: Traditions, Theories, Prospects. Springer.

Nicholson, P., & Patterson, H. (1985). Pottery making in Upper Egypt: an ethnoarchaeological study. World Archaeology, 17(2), 222-239.

Tobert, N. (1985). Craft specialisation: a seasonal camp in Kebkebiya. World archaeology, 17(2), 278-288.

Wendrich, W., & Van Der Kooij, G. (Eds.). (2002). Moving Matters: Ethnoarchaeology in the Near East: Proceedings of the International Seminar Held in Cairo, 7-10 December 1998 (No. 111). Research School of Asian, African, and Amerindian Studies, Universiteit Leiden.

WIEDZA

uczestnik:

• Posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie etnoarcheologii (K_W08)

• Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii i antropologii kulturowej (K_W09)

• Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych (K_W11)

• Zna i rozumie podstawowe metody analizy przekazów ustnych (K_W12)

• Zna podstawowe zasady etyki zawodowej w badaniach etnograficznych i archeologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem badań w ramach archeologii współczesności (K_W19)

UMIEJĘTNOŚCI

uczestnik:

• Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze w zakresie etnoarcheologii, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U04)

• Uzyskuje umiejętność posługiwania się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla etnoarcheologii (K_U09)

• Potrafi przygotowywać wystąpienia ustne dotyczące szczegółowych zagadnień z zakresu etnoarcheologii (K_U17)

• Umie pracować w zespole i komunikować się z użyciem specjalistycznej terminologii z zakresu etnografii oraz archeologii (K_U19)

• Potrafi zaplanować pracę w zakresie etnoarcheologicznych badań terenowych (K_U22)

• Umie współdziałać z innymi osobami w ramach zespołów interdyscyplinarnych (K_U24)

KOMPETENCJE

uczestnik:

• Potrafi docenić niepowtarzalną wartość źródeł etnograficznych i archeologicznych oraz ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03)

• Potrafi wykorzystać posiadaną przez siebie wiedzę na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05)

• Uznaje własną odpowiedzialność za zachowanie materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego (K_K07)

• Inicjuje współpracę ze społeczeństwem w zakresie prowadzonych prac etnograficznych i archeologicznych (K_K09)

• Uznaje społeczną rolę archeologii i antropologii kulturowej (K_K10)

• Dąży do poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym (K_K12)

Ocena wystawiana będzie na podstawie aktywności i przygotowania do zajęć oraz krótkiej (15min) prezentacji wybranego zagadnienia lub tekstu wskazanego przez prowadzącego.

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności.