(in Polish) Od grodów obronnych po tajemnicze jaskinie - kultura łużycka i jej dziedzictwo

Kultura łużycka to jedna z najdłużej występujących jednostek kulturowych na terenie dzisiejszej Polski. Podczas niemal tysiąca lat rozwoju objęła obszar niemalże całej obecnej Polski, wykraczając także poza jej granice. Jej przedstawiciele musieli zmierzyć się z nawałą scytyjską, wsławili się wznoszeniem osiedli obronnych typu biskupińskiego oraz położyli podwaliny pod kultury wczesnej epoki żelaza, takie jak kulturę kurhanów zachodniobałtyjskich oraz kulturę pomorską i grobów kloszowych.

Niniejsze zajęcia przybliżą słuchaczom podstawowe informacje dotyczące tej fascynującej jednostki kulturowej. Omówiona zostanie geneza i rozwój kultury łużyckiej, różnice pomiędzy poszczególnymi grupami lokalnymi, kwestie osadnictwa, gospodarki, wytwórczości, obrządku pogrzebowego, jak również kontaktów z innymi ugrupowaniami kulturowymi. Uczestnicy zajęć nauczą się rozpoznawać i analizować materiały kultury łużyckiej pracując na zabytkach z wybranych stanowisk archeologicznych.

Kultura łużycka zarówno fascynuje archeologów swoim zróżnicowaniem, jak również odstrasza wielu z nich jej ogromnym zróżnicowaniem wewnętrznym i ogromem dostępnych do analiz materiałów. Jest to jedna z najlepiej poznanych i najdłużej występujących jednostek kulturowych z terenów dzisiejszej Polski. Pomimo to wiąż skrywa wiele tajemnic. Przedstawiciele tej społeczności pomimo dużego zunifikowania wytworzyli wiele zmieniających się na przestrzeni wieków grup lokalnych, różniących się między sobą stylistyką zabytków, gospodarką, osadnictwem oraz sposobem chowania zmarłych. Musieli także stawić czoła najazdowi plemion scytyjskich, czego pozostałością są spalone osada kultury łużyckiej, na których znajdowane są elementy uzbrojenia scytyjskiego.

Podczas zajęć słuchacze poznają podstawowe informacje dotyczące tej fascynującej jednostki kulturowej. Omówiona zostanie geneza i rozwój kultury łużyckiej, różnice pomiędzy poszczególnymi grupami lokalnymi, kwestie osadnictwa, gospodarki, wytwórczości, obrządku pogrzebowego, jak również kontaktów z innymi ugrupowaniami kulturowymi. Uczestnicy zajęć nauczą się rozpoznawać i analizować materiały kultury łużyckiej pracując na zabytkach z wybranych stanowisk archeologicznych.

Literatura będzie podawana na bieżąco.

Przykładowe pozycje bibliograficzne:

-Dąbrowski J. (2009) Polska przed trzema tysiącami lat. Czasy kultury łużyckiej.

-Kot M., Czajka G., Jaskulska E., Szeliga M., Kontny B., Marciszak A., Mazur M., Wojenka M. (2021) Exceptional sepulchral use of caves in Lusatian culture: new evidence from the Sąspówka Valley in the Polish Jura. Archeologicke Rozhledy LXXIII: 200-227, doi: 10.35686/AR.2021.7

-Niesiołowska-Wędzka A. (1974) Początki i rozwój grodów kultury Łużyckiej. Ossolineum.

-Żychlińska J. (2017) Kobieta kultury łużyckiej w przestrzeni społecznej : (na przykładzie źródeł z Wielkopolski). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.

Po ukończeniu zajęć student:

-posiada wiedzę o kulturze łużyckiej i kulturach z nią związanych (K_W04, K_W05, K_W14)

-potrafi samodzielnie dokonać analizy zabytków związanych z kulturą łużycką, sporządzić ich opis, dokumentację rysunkową i technologiczną (K_W02, K_W03, K_W06, K_W10, K_W15, K_U03, K_U10)

-potrafi przeanalizować lokalne tło osadnicze w okresie epoki brązu i we wczesnej epoce żelaza (K_W11, K_W14, K_U01, K_U02)

Aktywny udział w zajęciach. Test wielokrotnego wyboru pod koniec semestru.