Archaeologist and his research methods

1. Podstawowe pojęcia I: co to jest archeologia, specyfika poznania archeologicznego,

periodyzacja dziejów, podziały wewnętrze dyscypliny

2. Podstawowe pojęcia II: typy stanowisk archeologicznych (osady [obozowiska, osady

otwarte, osady obronne – w tym grody i zamki], cmentarzyska [płaskie i kurhanowe,

ciałopalne i szkieletowe], miejsca kultu religijnego, miejsca pozyskiwania surowców i

produkcji, skarby). Archeologia prahistoryczna, protohistoryczna i historyczna. Archeologia

pradziejowa i archeologia klasyczna (cywilizacji antycznych)

3. Podstawowe pojęcia III: kultura archeologiczna (krąg kulturowy, horyzont kulturowy, grupa

kulturowa, stanowisko eponimiczne), obiekty nieruchome i ruchome (artefakty i ekofakty).

Era, epoka, okres, podokres, faza

4. Charakterystyka wybranych metod badań. Struktura procesu badawczego, przyjrzenie się

realizacji procesu badawczego

.

1. Podstawowe pojęcia I: co to jest archeologia, specyfika poznania archeologicznego,

periodyzacja dziejów, podziały wewnętrze dyscypliny

2. Podstawowe pojęcia II: typy stanowisk archeologicznych (osady [obozowiska, osady

otwarte, osady obronne – w tym grody i zamki], cmentarzyska [płaskie i kurhanowe,

ciałopalne i szkieletowe], miejsca kultu religijnego, miejsca pozyskiwania surowców i

produkcji, skarby). Archeologia prahistoryczna, protohistoryczna i historyczna. Archeologia

pradziejowa i archeologia klasyczna (cywilizacji antycznych)

3. Podstawowe pojęcia III: kultura archeologiczna (krąg kulturowy, horyzont kulturowy, grupa

kulturowa, stanowisko eponimiczne), obiekty nieruchome i ruchome (artefakty i ekofakty).

Era, epoka, okres, podokres, faza

4. Charakterystyka wybranych metod badań. Struktura procesu badawczego, przyjrzenie się

realizacji procesu badawczego

5. Podstawy klasyfikacji materiałów archeologicznych. Systemy taksonomiczne, pojęcie typu i

zasady konstruowania typologii dla różnych kategorii zabytków (kryterium morfologiczne);

przykłady typologii (np. ceramika, ozdoby, broń itp.).

6. Kwerenda źródłowa (archiwalna, bibliograficzna, muzealna); onomastyka i toponomastyka.

Zasady konstruowania katalogów tematycznych (np. katalogu stanowisk archeologicznych).

7. Źródła (rodzaje źródeł: materialne, pisane, kartograficzne, etnograficzne etc., czynniki

źródłotwórcze). Krytyka zewnętrzna i wewnętrzna źródła. Źródło a opracowanie.

8. Literatura naukowa (podstawowe rodzaje literatury naukowej i popularnonaukowej,

charakterystyka i sposoby wykorzystania)

9. Projektowanie badań w zakresie archeologii i dostarczenie doświadczeń w zakresie ich

przygotowania, realizacji i opracowania

10. Badania laboratoryjne

11. Metody i zasady wstępnej obróbki i konserwacji zabytków archeologicznych (ceramika,

zabytki metalowe, zabytki z surowców organicznych [drewno, skóra, tkaniny], zabytki

kamienne). Zasady przechowywania zbiorów archeologicznych i archiwizacji danych

12. Prezentowanie wyników badań: naukowe i popularyzatorskie

13. Nowe technologie w warsztacie archeologa

1. Buko A., Urbańczyk P. (red.), Archeologia w teorii i praktyce, Warszawa 2000

2. Eco U., Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów, Warszawa 2007

3. Fletcher M., Lock G. R., Archeologia w liczbach. Podstawy statystyki dla archeologów,

Poznań 1995

4. Hodder I., Czytanie przeszłości. Współczesne podejścia do interpretacji archeologii, Poznań

1995.

5. Kobyliński Z. (red.), Metodyka badań archeologiczno-architektonicznych, Warszawa 1999

6. Kowalski K. M., Artefakty jako źródło poznania, Gdańsk 1996

7. Kuziak M., Rzepczyński S., Jak dobrze napisać: opowiadanie, podanie, streszczenie,

życiorys, ogłoszenie, list motywacyjny, podziękowanie, referat, pracę magisterską...,

Warszawa 2002

8. Ławecka D., Wstęp do archeologii, Warszawa 2003

9. Makohonienko M., Makowiecki D., Kurnatowska Z., Studia interdyscyplinarne nad

środowiskiem i kulturą w Polsce, Poznań 2007.

10. Marciniak-Kajzer Anna, Mapa w studiach archeologicznych — ilustracja czy argument?,

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 63. 3, 2015, s. 527-534

11. Minta-Tworzowska D., Klasyfikacja w archeologii jako sposób wyrażania wyników badań,

hipotez oraz teorii archeologicznych, Poznań 1994

12. Oliver P., Jak pisać prace uniwersyteckie: poradnik dla studentów, Kraków 1999

13. Renfrew C., P. Bahn, Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka. Warszawa 2002

14. Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2004

15. Zalewska A., Teoria źródła archeologicznego i historycznego we współczesnej archeologii,

Lublin 2005

Wiedza

– ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk o społeczno-

kulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej; K_W01

– zna terminologię, periodyzacje, pojęcia i klasyfikacje stosowane w warsztacie badawczym

archeologa; K_W02

- zna możliwości nowych technologii używanych w warsztacie badawczym archeologa; K_W02

– ma uporządkowaną podstawową wiedzę ogólną i zna teorie badawcze z zakresu archeologii;

K_W04

- rozumie powiązania archeologii z innymi dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk

humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych; K_W06

- ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych

osiągnięciach archeologii ; K_W08

– ma uporządkowaną wiedzę o technikach badawczych stosowanych w archeologii; K_W10

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji źródeł archeologicznych; K_W11

- zna i rozumie konieczność przeprowadzenia kwerendy źródłowej w badaniach

archeologicznych; K_W11

- zna i rozumie podstawowe metody analizy tekstów źródłowych; K_W12

- posiada ogólną wiedzę o prowadzeniu badań naukowych i prac archeologicznych; K_W21

Umiejętności

– potrafi wyszukiwać informacje zawarte w różnych źródłach i umie scharakteryzować problemy

związane z różnymi aspektami prac terenowych i opracowań materiałowych; K_U02

- umie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności w zakresie archeologii, kierując się

wskazówkami opiekuna naukowego; K_U03

- posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów

badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników,

pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie archeologii; K_U07

- na poziomie podstawowym umie rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i klasyfikować

źródła archeologiczne; K_U10

- potrafi przytaczać aktualne tezy badawcze, dostrzega problemy związane z różnymi aspektami

prac terenowych i opracowań materiałowych; K_U13

- umie teoretycznie zaplanować warsztat pracy naukowej w zakresie badań archeologicznych;

K_U21

- potrafi planować swój rozwój naukowy i warsztat pracy; K_U23

Kompetencje

– uznaje istotnego znaczenia dziedzictwa archeologicznego jako elementu dziedzictwa

kulturowego ludzkości; K_K02

– podkreśla znaczenie dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu przemian

gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów pradziejowych do współczesności;

K_K03

– uznaje niepowtarzalne wartości nieodnawialnych źródeł archeologicznych w odtwarzaniu

przeszłości człowieka; K_K05

– ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego; K_K07

– uznaje konieczność podkreślania rzetelności i uczciwości naukowej; K_K11

- widzi konieczność dbania o dorobek i tradycje zawodu archeologa; K_K14

zaliczenie na ocenę