Archeology of the Middle Ages and modern times - main problems

Zajęcia poświęcone są archeologii późnego średniowiecza i czasów nowożytnych ziem polskich i ościennych. Podczas kursu zarysowana zostanie problematyka i stan badań archeologicznych oraz specyfika materialnych i niematerialnych źródeł archeologicznych z zakresu archeologii historycznej. Scharakteryzowane zostaną główne procesy kulturowe i społeczno-ekonomiczne mające miejsce od XIII do XVIII wieku na omawianym obszarze. Zaprezentowane zostaną główne formy osadnictwa, warunki bytu, techniki budowlane oraz asortyment używanych dóbr.

Zajęcia poświęcone są archeologii późnego średniowiecza i czasów nowożytnych ziem polskich i ościennych. Podczas kursu zarysowana zostanie problematyka i stan badań archeologicznych oraz specyfika materialnych i niematerialnych źródeł archeologicznych z zakresu archeologii historycznej. Scharakteryzowane zostaną główne procesy kulturowe i społeczno-ekonomiczne mające miejsce od XIII do XVIII wieku na omawianym obszarze. Zaprezentowane zostaną główne formy osadnictwa, warunki bytu, techniki budowlane oraz asortyment używanych dóbr.

Główne bloki tematyczne będą stanowić następujące zagadnienia:

- problematyka i stan badań archeologicznych

- pozaarcheologiczne źródła historyczne: pisane, ikonograficzne, etnograficzne

- przemiany kulturowe i społeczno-ekonomiczne u progu późnego średniowiecza

- kształtowanie się społeczeństwa stanowego

- przemiany gospodarcze w okresie poźnego średniowiecza

- przemiany społeczne i gospodarcze u progu czasów nowożytnych

- zapecze surowcowe dla produkcji rzemieślniczej i przemysłu

- formy osadnictwa wiejskiego

- miasto późnośredniowieczne i problematyka kształtowania sieci miejskiej

- budownictwo warowno-reprezentacyjne: gródki, zamki, dwory

- style architektoniczne: gotyk, renesans, barok na ziemiach polskich

- kultura materialna - asortyment gospodarstwa domowego

Bogucka M., Samsonowicz H.

1986 Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław-Warszawa-Kraków.

Historia Kultury Materialnej

1978a Historia kultury materialnej Polski w zarysie, tom II od XIII do XV wieku, red. A. Płachcińska-Rutkowska, Wrocław-Warszawa-Kraków.

1978b Historia kultury materialnej Polski w zarysie, tom III od XVI do połowy XVII wieku, red. A. Keckowa i D. Molenda, Wrocław-Warszawa-Kraków.

Kajzer L.

1996 Wstęp do archeologii historycznej w Polsce, Łódź.

Małowist M.

1973 Wschód a zachód Europy w XIII-XVI wieku. Konfrontacja struktur społeczno-gospodarczych, Warszawa.

Zajęcia poświęcone szczegółowym zagadnieniom związanym z Archeologią Późnego Średniowiecza i Czasów Nowożytnych

- ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk, społecznokulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej (K_W01);

- zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii (K_W02);

- ma szczegółową wiedzę o wybranych społecznościach pradziejowych, starożytnych, średniowiecznych lub nowożytnych, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii (K_W05);

- ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych (K_W06);

- ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii (K_W08);

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii(K_W09);

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych (K_W11);

- zna i rozumie podstawowe metody analizy tekstów starożytnych, średniowiecznych lub nowożytnych (K_W12);

- ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych (K_W14);

- ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich wykorzystania przez dawne społeczności (K_W15)

- wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych (K_U01);

- samodzielnie interpretować źródła archeologiczne, dobierając właściwe metody analityczne, oraz zaprezentować uzyskane wyniki pracy (K_U03);

- samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności w zakresie złożoności i udziału kultury w ewolucji człowieka (K_U05);

- rozpoznać różne rodzaje tekstów w wybranym języku dawnej cywilizacji (K_U08);

- posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla archeologii(K_U09);

- rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej łącznie z kontekstem oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich krytyczną analizę i interpretację (K_U10);

- rozpoznawać, analizować i wykorzystywać teksty źródłowe przydatne w pracy i warsztacie archeologa (K_U11);

- rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i klasyfikować źródła archeologiczne (K_U12);

- wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi (K_U13);

- zastosować odpowiednie metody i techniki archeologiczne (K_U14);

- porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie archeologii i nauk pokrewnych (K_U16);

- przygotowywać wystąpienia ustne dotyczące zagadnień szczegółowych z zakresu archeologii (K_U17);

- przygotowywać prace pisemne dotyczące zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem różnych materiałów źródłowych (K_U20);

- wyszukiwać możliwości poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych poza uczelnią (K_U26)

- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów (K_K01);

- uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków starożytnych i źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości (K_K02);

- docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03);

- krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych ze świadomością wieloaspektowości interpretacji (K_K04);

- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05);

- podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów najdawniejszych do współczesności (K_K06);

- uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (K_K07);

- uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego prowadzone są badania (K_K11);

- uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym (K_K12);

- odpowiedzialnego pełnienia ról zawodowych oraz przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (K_K13)

Dopuszczalne 3 nieobecności na zajęciach, obecność może wpływać na klasyfikowanie. Aktywny udział w zajęciach może wpływać na klasyfikowanie.

Forma zaliczenia końcowego: egzamin ustny