20th Century Church History
General data
Course ID: | 2900-MK1-HKXX-OG |
Erasmus code / ISCED: |
08.3
|
Course title: | 20th Century Church History |
Name in Polish: | Historia kościoła XX w. |
Organizational unit: | Faculty of History |
Course groups: |
(in Polish) Zajęcia ogólnouniwersyteckie na Wydziale Historii (zapisy dostępne w rejestracji żetonowej) General university courses General university courses in the humanities |
ECTS credit allocation (and other scores): |
2.00
|
Language: | Polish |
Type of course: | elective courses |
Full description: |
(in Polish) Tematyka: 1. Wprowadzenie • Podstawowe pojęcia; • Chronologia i cezury historii Kościoła XX w.; • Specyfika tematyki i jej zakres. 2. Sytuacja Kościoła katolickiego na początku wieku XX • Stosunki państwo-Kościół na początku XX wieku – kwestia rzymska, prawodawstwo III Republiki francuskiej; • Katolicka duchowość początku XX wieku; • Sytuacja społeczna Kościoła w Europie. 3. Pontyfikaty Piusa X i Benedykta XV (1903-1922) • Reforma prawa kanonicznego i kurii rzymskiej; • Problem modernizmu; • Początki ruchu liturgicznego i reformy pobożności (m. in. I komunia święta dzieci); • Papiestwo podczas I wojny światowej. 4. Pontyfikat Piusa XI (1922-1939). • Akcja Katolicka – remedium na laicyzację? • Katolicka nauka społeczna – Quadragessimo Anno; • Stosunki Kościoła z państwami totalitarnymi (ZSRS, Włochy, Niemcy hitlerowskie); • Stosunki Kościoła z demokracjami okresu międzywojennego (sytuacja Kościoła we Francji i w USA); • Zakończenie kwestii rzymskiej – traktaty laterańskie; • Prześladowania Kościoła w Meksyku i Hiszpanii. 5. Pontyfikat Piusa XII (1939-1958). • Postawa Kościoła katolickiego wobec III Rzeszy; • Polityka Watykanu podczas II wojny światowej, sprawa polska; • Stosunki z koalicją antyhitlerowską; • Kościół jako jeden z filarów powojennej Europy – u źródeł jedności europejskiej; • Katolickie „powstrzymywanie” komunizmu. 6. Znaczenie Kościoła katolickiego w I połowie XX stulecia • Zjawisko kultury katolickiej – wyzwanie laicyzacji i komunizmu, wybitni konwertyci; • Nowy prądy duchowe – święci I połowy XX wieku; • Katolicka nauka społeczna – korporacjonizm, krytyka państwa współczesnego. 7. Pontyfikat Jana XXIII (1958-1963). Sobór Watykański II. • Pontyfikat przełomu, czy kontynuacji? • Zwołanie Soboru Watykańskiego II; • Aggiornamento; • Przebieg Soboru Watykańskiego II i jego zasadnicze dokumenty; • Znaczenie Soboru w dziejach Kościoła. 8. Pontyfikat Pawła VI. Kryzys posoborowy. • Zakończenie soboru i reformy posoborowe (reforma kurii rzymskiej, reforma liturgiczna); • Ekumenizm i podróże papieskie; • Objawy kryzysu - dysydenci „teologiczni”, kryzys powołań kapłańskich, kryzys wizerunku Kościoła... • Humanie vitae – przełom pontyfikatu; • Sprawa abp. Lefebvre’a – tradycjonalizm katolicki. 9. Kościół katolicki wobec komunizmu. • Sytuacja Kościoła katolickiego w krajach komunistycznych; • Próby dialogu z komunizmem; • Eksperymenty teologiczne (ruch księży robotników, comunidades de base, teologia wyzwolenia); • Ostpolitik i jej skutki. 10. Pontyfikat Jana Pawła II (1978-2005) cz. 1 • Najkrótszy pontyfikat – 33 dni Jana Pawła I; • Historyczna perspektywa pontyfikatu Papieża Polaka; • Wyjątkowość osoby Karola Wojtyły; • Dokonania wewnątrzkościelne (Katechizm Kościoła Katolickiego, Kodeksy Prawa Kanonicznego, program beatyfikacji i kanonizacji); • Podróży ewangelizacyjne; • Ekumenizm i dialog międzyreligijny. 11. Pontyfikat Jana Pawła II (1978-2005) cz. 2 • Rola papieża w pokonaniu komunizmu; • Katolicka nauka społeczna Jana Pawła II (Centessimus annus); • Kościół katolicki wobec wyzwań cywilizacyjnych – aborcja, eutanazja, koncepcja rodziny i etyka seksualna, miejsce człowieka w świecie; • Święci Jana Pawła II. 12. Znaczenie Kościoła katolickiego dla kultury II połowy XX wieku. • Katolicyzm jako zjawisko rzeczywiście uniwersalne. • „Kultura życia” – konflikt cywilizacyjny? • Laicyzacja ostateczna? – wobec przemian społecznych; • Badania nad Biblią – przezwyciężenie ograniczeń metody historyczno-krytycznej; • Religijność 2. poł. XX wieku - święci XX połowy XX wieku, maryjność Jana Pawła II – Fatima. 13. Przemiany instytucjonalne i strukturalne Kościoła katolickiego w XX wieku. • Eklezjologia II poł. XX wieku – rola biskupów i papieża w Kościele; • Nowe instytucje Kościelne – instytuty świeckie, ruchy kościelne, prałatury personalne; • Zmiana liturgii – reforma posoborowa i zmiany wcześniejsze; • Zmiana roli laikatu w Kościele; • Papiestwo – bezprecedensowy wzrost autorytetu papieża, zmiany sposobu wyboru. • Święci ostatnich lat: bł. Matka Teresa, św. o. Pio, św. Josemaría Escriva. 14. Kościół polski w XX wieku. • Katolicyzm jako czynnik jednoczący Polaków; • Kościół – jako współtwórca kultury polskiej; • Obrońca przed nazizmem i komunizmem; • Wybitne postaci Kościoła polskiego – kard. Stefan Wyszyński, Jan Paweł II. 15. Podsumowanie. Kolokwium. |
Bibliography: |
(in Polish) • J. Orlandis, Kościół katolicki w II połowie XX wieku, Radom 2007; • H. Stehle, Tajna dyplomacja Watykanu.Papiestwo wobec komunizmu 1917-1991, Warszawa 1993. • G. Weigel, Świadek nadziei, Kraków 2001; • Z. Zieliński, Papiestwo i papieże dwóch ostatnich stuleci., Warszawa 1997; • P. Skibiński, Kościół a totalitaryzmy 1917-1989, Warszawa 2022; • Najnowsza historia Kościoła. Katolicy i Kościoły chrześcijańskie w czasie pontyfikatu Jana Pawła II (1978-2005), Kraków 2006. |
Learning outcomes: |
(in Polish) Wykładowca podczas wykładu relacjonuje podstawową wiedzę i wyjaśnia podstawowe pojęcia oraz prowadzi dyskusję. Student ma uzyskać i uporządkować sobie podstawową wiedzę z zakresu dziejów Kościoła katolickiego XX wieku. Wiedza ta dotyczy zarówno dziejów Kościoła jako instytucji, jak i historii politycznej z zakresu stosunków państwo-Kościół oraz działalności społeczno-politycznej katolików, a także z zakresu podstaw dziejów duchowości katolickiej i teologii katolickiej. Powinien rozpoznawać podstawowe pojęcia z tego zakresu oraz rozpoznawać najistotniejsze osoby dla dziejów Kościoła w minionym stuleciu. |
Assessment methods and assessment criteria: |
(in Polish) Ocena jest wystawiana na podstawie przekrojowego pisemnego testu obejmującego całość zagadnień poruszanych na wykładzie. Test przeprowadzany jest na ostatnich zajęciach w semestrze. Warunkami zaliczenia wykładu są: 1. Przystąpienie i zaliczenie testu końcowego; 2. Obecność na większości wykładów w semestrze. |
Classes in period "Summer semester 2023/24" (in progress)
Time span: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Navigate to timetable
MO TU W TH FR WYK
|
Type of class: |
Lecture, 30 hours
|
|
Coordinators: | Paweł Skibiński | |
Group instructors: | Paweł Skibiński | |
Students list: | (inaccessible to you) | |
Examination: |
Course -
Grading
Lecture - Grading |
Copyright by University of Warsaw.