Contemporary Art and Literature - Axiological Perspective

Konwersatorium poświęcone zostanie dyskusji nad następującymi współcześnie i znajdującymi swoje odwzorowanie w XX wiecznej literaturze oraz sztuce przemianami sfery aksjologicznej.

Konwersatorium poświęcone zostanie dyskusji nad następującymi współcześnie i znajdującymi swoje odwzorowanie w XX wiecznej literaturze oraz sztuce przemianami sfery aksjologicznej.

Zastanawiać będziemy się nad tym, w jaki sposób sztuka i literatura obrazuje oraz zapisuje te przemiany. Na ile wpłynęły one na rozumienie tak (niegdyś) podstawowych kategorii jak np. prawda, dobro, piękno?

Ilustracją różnych poglądów i stanowisk aksjologicznych w wymiarze etycznym, estetycznym i społecznym będą wybrane teksty literackie (Z. Herberta, T. Różewicza, J. Iwaszkiewicza, J. Głowackiego, M. Tulli, O. Tokarczuk) oraz dzieła sztuk wizualnych (A. Żmijewskiego, K. Kozyry, Z. Libery, G. Klamana, M. Abramović, J. Róny, E. Özgena…) ukazane w kontekście wybranych rozważań z dziedziny filozofii oraz teorii sztuki.

Czas oraz uwaga, jaką poświęcimy poszczególnym kwestiom zasygnalizowanym m.in. przez zaproponowane do lektury książki (bądź ich fragmenty), zależeć będzie od decyzji uczestników konwersatorium.

Lista lektur oraz omawianych zagadnień zostanie doprecyzowana i ustalona w porozumieniu z uczestnikami konwersatorium, uwzględniając ich zainteresowania oraz oczekiwania, podczas pierwszych zajęć.

Narzędzia i teorie:

* Punkt wyjścia

O potrzebie aksjologii, czyli o relacji wartości do bytu (ujęcie historyczne)

A. Niemczuk, Stosunek wartości do bytu. Dociekania metafizyczne, Lublin 2006

*Ku nowoczesności - doprecyzowania

estetyka - etyka – sztuka

piękno? – dobro? – artysta i dzieło?

*Od estetycznych utopii do awangardowych transgresji i negacji

W. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1976.

P. Jaroszyński, spór o piękno, Krąków 2002.

K. Polit, Sztuka awangardy w teoriach estetycznych, Lublin 2000.

Z. Buaman, Etyka ponowoczesna, Warszawa 2012.

Literacie Konkretyzacje:

Etyka i estetyka

a) Zbigniew Herbert – etyka obowiązku, estetyka smaku.

H. Elzenberg, Pisma Aksjologiczne, Lublin 2002

A. MacIntyre, Dziedzictwo cnoty, Warszawa 1996

b) Tadeusz Różewicz – etyka bez kodeksu? Sztuka po końcu sztuki?

L. Kołakowski Etyka bez kodeksu, [w:] tenże, Kultura i fetysze. Zbiór rozpraw, Warszawa 2000

C. Greenberg, Awangarda i kicz, [w:] tenże, Obrona modernizmu. Wybór esejów,

red. G. Dziamski, Kraków 2006

c) Jarosław Iwaszkiewicz – wolność i powinność artysty wobec sztuki

J. Iwaszkiewicz, Kosmogonia, [w:] tenże, Dramaty, Warszawa 1980.

D. Kuspit, Koniec sztuki, Gdańsk 2006.

* Sztuka – społeczeństwo – utopia/dystopia

a) Społeczno-polityczny (krytyczny) wymiar sztuki współczesnej

J. Dewey, Sztuka jako doświadczenie, 1975.

J. Ranciere, Estetyka jako polityka, Warszawa 2007.

E. Fischer-Lichte, Estetyka performatywna, Kraków 2008.

Wybrane teksty przedstawicieli polskiej szkoły sztuki krytycznej

b) Nowoczesne społeczeństwo i demokracja

O. Tokarczuk, wykład noblowski

J. Głowacki, Antygona w Nowym Jorku, wyd. dowolne

J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, Warszawa 2009

A. de Tocqueville, O demokracji w Ameryce, Warszawa 2005.

c) W kręgu utopii

M. Tulli, Sny i kamienie

A. Huxley, Nowy wspaniały świat

S. Lem, Kongres futurologiczny

J. Szacki, Spotkania z utopią, Warszawa 1980.

Ponadto towarzyszące poszczególnym tematom analizy wybranych dzieł sztuki autorstwa m.in.: A. Żmijewskiego, K. Kozyry, Z. Libery, G. Klamana, M. Abramović, J. Róny, E. Özgena…

Wiedza:

- Student/ka rozumie powiązania filologii polskiej z innymi dziedzinami humanistyki podejmującymi refleksję nad procesami modernizacyjnymi w kulturze

- Student/ka zna relacje między literaturą XX i XXI wieku a rozwijającymi się równolegle wybranymi teoriami estetycznymi oraz etycznymi, filozofią i socjologią.

- Student/ka uświadamia sobie współzależność historii literatury i sztuk plastycznych w kulturze XX i XXI wieku oraz wpływ nowych mediów na kierunki ich przekształceń.

- Student/ka rozumie podstawowe terminy związane z teorią sztuki i aksjologią

Umiejętności:

- Student/ka potrafi w pogłębiony, samodzielny i krytyczny sposób badać, omawiać oraz interpretować wybrane dzieła sztuki i literatury w perspektywie aksjologicznej.

- Student/ka umie dostrzec i wykorzystać wychowawcze aspekty sztuki oraz jej potencjał krytyczny

- Student/ka jest przygotowany/a do kompetentnego prezentowania wiedzy na temat wybranych dzieł oraz teorii sztuki współczesnej i literatury

- Student/ka jest w stanie w zaangażowany i krytyczny sposób poruszać się wśród podstawowych znaków, pojęć i kategorii kultury współczesnej

- Student/ka potrafi w dyskusji dotyczącej dzieła literackiego i dzieła sztuki dobierać argumentację uwzględniającą sytuację społeczno-polityczną, środowiskową i kulturową, w której to dzieło powstało

Kompetencje społeczne:

- Student/ka jest przygotowany/a do wyrażania zrozumienia dla skomplikowanych relacji literatura — filozofia, literatura — sztuka zapisanych w tekstach literatury nowoczesnej

- Student/ka jest gotowy/a do aktywnego i twórczego uczestnictwa w bieżącym życiu literackim i aktualnych wydarzeniach kulturalnych

- Student/ka gotowy/a jest do docenienia znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych

Student/ka jest gotowy/a do docenienia znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych

Ocena ciągła: kontrola obecności, bieżące przygotowanie do zajęć i aktywny udział w dyskusjach oraz praca zaliczeniowa - esej, w którym w świetle poznanych teorii omówione zostanie jedno z dzieł literatury/sztuki wybrane przez studentkę/studenta.