Enlightenment and social history of literature

Celem seminarium jest wprowadzenie jego uczestników w metodykę badań literatury i kultury oświecenia, zwłaszcza w zakresie problematyki społecznej podejmowanej przez twórców na kartach dzieł.

Podstawowymi formami pracy oraz współpracy seminaryjnej są lektura tekstów i dyskusja. Pozwalają one magistrantom przygotować w terminie swoje prace, ale stanowią również elementy konstruowania krytycznej świadomości intelektualnej.

Oświecenie to epoka, w której wzajemne przenikanie się sfery literackiej, filozoficznej, historycznej oraz politycznej jest szczególnie wyraźne. Z tego powodu stanowi ona wyśmienity teren do prowadzenia badań i refleksji nad kwestiami społecznymi, które odzwierciedlają się w piśmiennictwie tamtego czasu.

Zagadnienie społecznych źródeł literatury czy też jej społeczno-politycznych uwarunkowań jeszcze niedawno stanowiło w Polsce kamień intelektualnej obrazy jako kojarzone - poniekąd słusznie - z osławionym światopoglądem marksistowskim. Jednym z pobocznych celów seminarium byłaby więc krytyczna weryfikacja przydatności literaturoznawstwa marksistowskiego bądź inspirowanego marksizmem, które mogłoby z kolei stanowić pierwszy krok na drodze do analizy oraz interpretacji specyficznie społecznych aspektów literatury XVIII wieku. Zawsze jednak z poszanowaniem prymatu tekstów źródłowych nad teoretycznymi czy też metodologicznymi.

Jednak celem zasadniczym i najważniejszym jest obrona pracy magisterskiej po ukończeniu studiów. Postaramy się go osiągnąć dzięki wspólnemu wysiłkowi lekturowemu oraz dyskusyjnemu, rozważając zarówno zagadnienia o charakterze metodycznym, metodologicznym, jak i szczegółowe kwestie interpretacyjne związane z zaproponowanymi przez uczestników tematami (ich zakres nie jest bowiem określony z góry).

Wśród tekstów źródłowych poddanych seminaryjnej "obróbce" znajdą się przede wszystkim powieści (de Laclos, Defoe, Fielding, Goethe, Smollet, Sterne) oraz pamiętniki z epoki oświecenia, choć również poezja skupiona na zagadnieniach społecznych (satyry).

Lista lektur może ulec modyfikacji w zależności od potrzeb uczestników.

Literatura "warsztatowa":

H. S. Becker, "Warsztat pisarski badacza", tłum. P. Tomanek, Warszawa 2013.

U. Eco, "Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów", tłum. G. Jurkowlaniec, Warszawa 2007.

M. P. Markowski, "Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki", Kraków 2013.

Literatura związana z problematyką seminarium:

B. Baczko, "Człowiek i światopoglądy", Warszawa 1965.

B. Baczko, "Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej", tłum. M. Kowalska, Warszawa 1994.

R. Darnton, "Wielka masakra kotów i inne epizody francuskiej historii kulturowej", tłum. D. Guzewska, Warszawa 2012.

A. Hauser, "Społeczna historia sztuki i literatury", tłum. J. Ruszczycówna, t. I-II, Warszawa 1974.

E. Hobsbawm, "Wiek rewolucji. 1789-1848, tłum. M. Starnawski, K. Gawlicz, Warszawa 2013.

M. Horkheimer, Th. Adorno, "Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne", tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 1994.

G. Lukács, "Historia i świadomość klasowa. Studia o marksistowskiej dialektyce", tłum. M. Siemek, Warszawa 1988 (fragmenty).

M. Siemek, "Filozofia, dialektyka, rzeczywistość", Warszawa 1982.

Ch. Taylor, "Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej", tłum. M. Gruszczyński i in., Warszawa 2001.

I. Watt, "Narodziny powieści. Studia o Defoe'em, Richardsonie i Fieldingu", tłum. A. Kreczmar, Warszawa 1973.

Lista tekstów źródłowych (beletrystycznych) zostanie określona po rozpoczęciu seminarium i stanowić będzie wypadkową zainteresowań uczestników oraz prowadzącego.

Po ukończeniu przedmiotu student:

- potrafi odróżnić podstawowe katagorie poznawcze związane z badaniami nad społecznymi aspektami literatury oświecenia w Europie i w Polsce;

- w poprawny sposób dokonuje kontekstowej analizy i interpretacji tekstów źródłowych;

- potrafi omówić stan wiedzy nad badanym problemem;

- potrafi myśleć krytycznie, formułować i uzasadnianiać hipotezy badawcze;

- potrafi skonstruować dłuższą wypowiedź pisemną na temat naukowy;

- orientuje się w literaturze przedmiotu z zakresu seminarium;

- przygotowuje prezentację ustną na temat związany z tematyką seminarium i tematem pracy.

Ocena aktywności studenta podczas seminariów (frekwencja oraz lekturowe przygotowanie do zajęć), a także ocena ustnej wypowiedzi (referatu) na temat związany z przygotowywaną pracą magisterską.

Ponadto warunkiem zaliczenia seminarium jest:

a) ustalenie tematu pracy magisterskiej (do końca danego roku akademickiego);

b) złożenie wstępnej bibliografii i konspektu pracy (do końca danego roku akademickiego).

Nie są wymagane.