European Literatures in the Comparative Presentation

Celem wykładu jest przybliżenie zjawisk literackich, szerokoartystycznych i cywilizacyjnych w Europie w okresie romantyzmu, modernizmu i postmodernizmu na podstawie wybranych tekstów z różnych narodowych literatur europejskich

Wykład powiązany jest z ćwiczeniami, które odbywają się w sem. letnim; ich zadaniem jest praktyczna analiza wybranych tekstów z literatur europejskich. Cykl wykładów natomiast ma za zadanie przygotować filozoficzny i estetyczny grunt dla tych ćwiczeń, a przede wszystkim dać możliwie pełną wiedzę na temat głównych zjawisk artystycznych dokonujących się w literaturach europejskich od końca XIX wieku do ostatnich dni.

Semestr I cz. 1 (prowadzący prof. UW Michał Kuziak)

1. Romantyzm - modernizm, dynamika i dialektyka nowoczesności,

2. Szkoła jenajska i niemiecki romantyzm,

3. Byron/byronizm - poetyka, problematyka i zjawisko,

4. 5. Literatura zwrotu ekspresywistycznego,

6.-7. Nowe mitologie XIX wieku,

8.-9.-10. Powieść: summa XIX wieku,

11. Tendencje nihilistyczne w filozofii i literaturze XIX wieku,

12. Religijność postsekularna w literaturze XIX wieku,

13. Literatura kolonialna (i antykolonialna) w XIX wieku,

14. Konstruowanie narodowości w literaturze XIX wieku,

15. Dekadenci.

Semestr ! cz. 2 prowadząca: dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka)

Druga część cyklu wykładów w I semestrze będzie wskazywać problemy empiryczne, teoretyczne i metodologiczne związane z badaniem literatur europejskich XX wieku. Przede wszystkim zaś ma dać studentom wszechstroną wiedzę na temat prądów literackich oraz charakterystycznych dla nich gatunków, stylów, tematów i problematyk. Przedstawiać będzie także główne techniki narracyjne oraz ich przemiany w literaturach europejskich, wreszcie podejmować zagadnienie arcydzieł literatur europejskich oraz zagadnienie konstruowania kanonu.

1. Literatury europejskie XX wieku w ujęciu porównawczym – problemy empiryczne, teoretyczne i metodologiczne oraz płaszczyzny porównania (prądy oraz charakterystyczne dla nich gatunki, style, tematy i problematyki)

2. Główne prądy w literaturach europejskich – symbolizm

3. Główne prądy w literaturach europejskich – ekspresjonizm

4. Główne prądy w literaturach europejskich – futuryzm

5. Główne prądy w literaturach europejskich – dadaizm

6. Główne prądy w literaturach europejskich – surrealizm

7. Główne prądy w literaturach europejskich – kubizm

8. Główne prądy w literaturach europejskich – egzystencjalizm

9. Główne prądy w literaturach europejskich – neoawangarda

10. Główne prądy w literaturach europejskich – postmodernizm

11. Przemiany wybranych technik narracyjnych w literaturach europejskich – autotematyzm

12. Przemiany wybranych technik narracyjnych w literaturach europejskich – strumień świadomości

13. Przemiany wybranych technik narracyjnych w literaturach europejskich – monolog wypowiedziany

14. Przemiany wybranych technik narracyjnych w literaturach europejskich – technika punktów widzenia

15. Arcydzieła literatur europejskich. Pytanie o kanon literatur europejskich

Semestr I cz. 1 (prof. UW M. Kuziak)

1. H. R. Jauss, Tradycja literacka a dzisiejsza świadomość nowoczesności, w: Historia literatury jako prowokacja, Warszawa 1999;

2. H. R. Jauss, Proces literacki modernizmu od Rousseau

do Adorna, w: Odkrywanie modernizmu. Antologia. Pod red. R. Nycza, Kraków 2004;

3. R. Sheppard, Problematyka modernizmu europejskiego, w: ibidem;

4. W. Szturc, Ironia romantyczna, Warszawa 1992;

5. B. Andrzejewski, Przyroda i język. Filozofia wczesnego romantyzmu w Niemczech, Warszawa-Poznań 1989;

3. I. Dobrzycka, Kształtowanie się twórczości Byrona. Bohater bajroniczny a zagadnienia narodowe, Warszawa 1963;

4. Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodzimy tożsamości nowoczesnej, Warszawa 2001 (rozdz. Głos natury, Subtelniejsze języki)

5. E. Auerbach, Mimesis. Rzeczywistość przedstawiona Zachodu (wydanie dowolne), rozdziały: W Hotel de La Mole, Herminia Lacerteux);

6. J. Wasiewicz, Oblicza nicości. Z dziejów nihilizmu europejskiego XIX wieku, Wrocałw 2010.

7. R. Okulicz-Kozaryn, Mała historia dandyzmu, Poznań 1995;

8. E. Said, Kultura i imperializm, Kraków 2009 (rozdz. Dwie wizje w Jądrze ciemności; Jane Austen a imperium);

9. H. Friedrich, Struktura nowoczesnej liryki, Warszawa 1978;

B. Anderson, Wspólnoty wyobrażone, Kraków 1997;

10. Literatura Europy. Historia literatury europejskiej, red. Annick, Benoit-Dusausoy i Guy Fontaine.

Sem. 1 cz. 2

Prowadząca dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka

Ades D., Overy P., Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Warszawa 1980, rozdz. Dadaizm i surrealizm

Antologia polskiego futuryzmu i nowej sztuki, oprac. Z. Jarosiński, wybór tekstów H. Zaworska, Wrocław 1978.

Bakuła B., Historia i komparatystyka. Szkice o literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, Poznań 2000.

Curtius E.R., Literatura europejska, [w:] idem, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przeł. Andrzej Borowski, Kraków 2005.

Czaplejewicz E., Czym jest literatura europejska?, [w:] Komparatystyka dzisiaj, t. 1, Problemy teoretyczne, pod red. E. Szczęsnej i E. Kasperskiego, Kraków 2010.

Gazda G., Słownik europejskich kierunków i grup artystycznych XX wieku, Warszawa 2009.

Krzyk i ekstaza. Antologia polskiego ekspresjonizmu, oprac. J. Ratajczak, Poznań 1987.

Lipski J.J., Ekspresjonizm polski i niemiecki, [w:] Porównania. Studia o kulturze modernizmu, pod red. Romana Zimanda, Warszawa 1983.

Literatura polska w świecie, t. 1: Zagadnienia recepcji i odbioru, pod red. R. Cudaka, Katowice 2006.

Pietrkiewicz J., Literatura polska w perspektywie europejskiej, Warszawa 1986.

Richter H., Dadaizm. Sztuka i antysztuka, Warszawa 1983.

Strożek P., Marinetti i futuryzm w Polsce 1909-1939 Obecność – kontakty – wydarzenia, Warszawa 2012.

Wolski P., Ideologia jako literatura. Polska literatura w europejskim podręczniku (na przykładzie „Literatury Europy. Historia literatury europejskiej"), „Porównania” 2010, nr 7; zob. też: http://porownania.amu.edu.pl/attachments/article/149/Wolski.pdf

Żurowski M., Między renesansem a awangardą. O literaturze europejskiej z perspektywy komparatysty, Warszawa 2007 .

Student

- potrafi scharakteryzować twórczość wybitnych pisarzy XIX- i XX-wiecznej literatury europejskiej;

-rozpoznać istotne relacje między XX-wieczną literaturą polską a nowoczesną literaturą europejską;

- zostaje wyposażony w umiejętność poruszania się wśród znaków kultury zachodnioeuropejskiej,

- zostaje uwrażliwiony na problem miejsca kultury polskiej wśród kultur europejskich,

- doskonali umiejętność praktycznego stosowania różnych metod analizy i interpretacji komparatystycznej,

- rozwija zmysł dialogu i tolerancji.

- przyswaja terminologię z zakresu komparatystyki, zyskuje umiejętność myślenia w kategoriach komparatystycznych;

- nabywa umiejętności postrzegania, rozumienia i objaśniania zjawisk literatury oraz kultury w kategoriach ich wzajemnych relacji i oddziaływań;

Uzyskaną wiedzę wykorzystuje w samodzielnym obcowaniu z różnymi formami literatury, sztuki oraz kultury.

Wykład przewiduje także metodę konwersatoryjną, efekty całościowe zostaną sprawdzone w toku egzaminu ustnego na końcu roku.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze.