History of Polish Language

Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z dziejami polszczyzny i najważniejszymi tendencjami w jej rozwoju.

Wykład:

1. Historia języka polskiego jako dyscyplina językoznawcza i jej nauki pomocnicze. Wewnątrz- i zewnątrzjęzykowe kryteria periodyzacji dziejów polszczyzny.

2. Rozwój słownictwa polskiego – zmiany ilościowe i jakościowe, warstwa podstawowa i rozwojowa na przykładzie leksykalnego dziedzictwa prasłowiańskiego we współczesnej polszczyźnie oraz terminologii specjalnej i słownictwa ogólnego w różnych fazach rozwojowych polszczyzny.

3. Pochodzenie polskiego języka literackiego (problemy dyskusyjne, m.in. udział poszczególnych dialektów w kształtowaniu polskiego języka literackiego).

4. Łacina jako język o wysokim prestiżu i jej wpływ na rozwój języka polskiego.

5. Socjologiczne aspekty rozwoju polszczyzny literackiej: środowiska piszące, edukacja w średniowieczu i epoce nowożytnej, mody i aspiracje kulturowe.

6. Przekłady Pisma Świętego i ich rola w kształtowaniu się języka literackiego. Działalność translatorska jako czynnik stylo- i normotwórczy.

7. Kształtowanie się normy językowej w XVI wieku (rola drukarzy, polemiki językowe, ortografie, gramatyki, autorytety językowe, wzrost świadomości językowej).

8. Polszczyzna XVI wieku. Odrodzenie – historia, język i kultura. Polska i łacińska twórczość Jana Kochanowskiego.

9. Barok w języku – polszczyzna XVII wieku.

10. Socjolekt szlachecki.

11. Polszczyzna regionalna epok dawnych.

12. Polszczyzna XVIII wieku. Oświecenie – zmiany w pojmowaniu roli języka narodowego.

13. „Językowa dziewiętnastowieczność”: literatura – polityka – język. Zróżnicowanie rozwoju polszczyzny na terenach 3 zaborów.

14. Polszczyzna XX wieku.

15. Z zagadnień języka autorów – Adam Mickiewicz w dziejach języka polskiego.

Ćwiczenia:

1. Źródła badań historycznojęzykowych - literatura piękna z różnych epok, teksty użytkowe, dokumenty, wypowiedzi o języku, gwary ludowe itp. świadectwa.

2. Cyfrowe korpusy tekstów dawnych.

3. Kultura staropolska w świetle słownictwa.

4. Nazwy własne w „Bulli gnieźnieńskiej” – analiza semantyczna i strukturalna.

5-6. Wpływy języków obcych na polszczyznę i wpływ polszczyzny na inne języki. Kontakty polszczyzny z językami: czeskim, niemieckim, węgierskim, językami orientalnymi i ruskimi, włoskim, francuskim, rosyjskim, angielskim.

7 Język polski na kresach Rzeczypospolitej: polszczyzna północno- i południowokresowa.

8-9. Leksyka dawna - słownictwo dotyczące różnych dziedzin życia (ubrania, rzemiosło, handel, swoi – obcy, nazwy roślin, środki transportu…) i nauki (terminologia) w historii polszczyzny. Zmiany znaczeniowe wyrazów.

10. Rozwój wiedzy o języku polskim – rola i znaczenie podręczników gramatyki (doba średniopolska i nowopolska).

11. Dzieje polskiej grafii i ortografii.

12. Stylizacja i jej typy w tekstach kultury (na wybranych przykładach archaizacji i stylizacji gwarowej). Typy archaizmów.

13. Dawne style i gatunki użytkowe.

14. Język wybranego autora.

15. Sprawdzian.

Absolwent zna i rozumie:

1. w pogłębionym stopniu rolę refleksji językoznawczej w kształtowaniu kultury (K_W02)

2. w stopniu pogłębionym miejsce i znaczenie językoznawstwa w relacji do innych dyscyplin naukowych oraz jego najnowszą specyfikę przedmiotową i metodologiczną (K_W04)

3. w stopniu pogłębionym terminologię, teorie i metodologie z językoznawstwa diachronicznego i synchronicznego ze szczególnym uwzględnieniem terminologii, teorii i metodologii stosowanych najnowszych językoznawczych pracach badawczych oraz głównych kierunków rozwoju tej dyscypliny (K_W06)

4. w stopniu pogłębionym diachroniczny charakter kształtowania się koncepcji badań językoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań nad językoznawstwem ogólnym i historią języka polskiego (K_W08)

5. w stopniu pogłębionym kompleksową naturę języka polskiego na tle języków europejskich oraz jego złożoność i historyczną zmienność znaczeń (K_W10)

Absolwent potrafi:

1. samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze niezbędne do uczestniczenia w badaniach naukowych, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego oraz wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych i wykorzystywać je we własnych projektach badawczych z zakresu językoznawstwa (K_U02)

2. w stopniu pogłębionym stosować w dyskursie naukowym i własnych pracach badawczych poznaną terminologię, ujęcia teoretyczne, paradygmaty badawcze i pojęcia właściwe dla językoznawstwa (K_U05)

3. w stopniu pogłębionym stosować zaawansowane techniki informacyjno-komunikacyjne oraz samodzielnie wysnuwać wnioski, stawiać hipotezy badawcze, dobierać strategie argumentacyjne, z wykorzystaniem poglądów i tez innych autorów, formułować odpowiedzi na krytykę, brać udział w debacie i prowadzić debatę oraz być gotowym do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, a także dyskutować na specjalistyczne tematy językoznawcze ze zróżnicowanym kręgiem odbiorców (K_U07)

4. wszechstronnie wykorzystywać innowacyjne narzędzia wyszukiwawcze właściwe dla językoznawstwa (K_U15)

Absolwent jest gotów do:

1. uznania znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych (K_K03)

Warunki zaliczenia przedmiotu:

Zaliczenie wykładu oraz ćwiczeń.

Ocena końcowa z przedmiotu - z egzaminu pisemnego.

Do egzaminu zerowego mogą przystąpić studenci, którzy uzyskali zaliczenie z wykładu i ocenę co najmniej 4,5 z ćwiczeń.

Zaliczenie z wykładu student otrzymuje na podstawie:

1. Obecności na wykładzie (dopuszczalne 2 nieobecności nieusprawiedliwione, większa liczba wymaga przedstawienia usprawiedliwienia) ;

2. Testu na koniec semestru.

Od roku akademickiego 2023/2024 zaliczenie z wykładu nie jest warunkiem przystąpienia do egzaminu, jednak egzamin końcowy obejmuje również materiał wykładowy.

Nakład pracy i punkty ECTS:

- udział w ćwiczeniach: 30 godzin (1 ECTS);

- udział w wykładzie: 30 godzin (1 ECTS);

- przygotowanie do zajęć: 30 godzin (1 ECTS);

- przygotowanie do egzaminu: 150 godzin (5 ECTS).

Zaliczenie z ćwiczeń student otrzymuje na podstawie:

1. Obecności i aktywności na ćwiczeniach.

2. Zadań, prac grupowych i testów cząstkowych.

Dopuszczalne nieobecności:

1. Student ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze.

2. Jeśli student ma więcej nieusprawiedliwionych nieobecności, nie otrzymuje zaliczenia z zajęć.

3. Jeśli student chce usprawiedliwić nieobecności, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim).

4. Student ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Podstawa: Regulamin studiów na Uniwersytecie Warszawskim:

a. pkt. 17 par. 2,

b. pkt. 5 par. 17,

c. par. 33.

Metody weryfikacji efektów kształcenia:

1. krótkie testy;

2. praca ze słownikami i tekstami dawnymi;

3. ocena bieżącego przygotowania studenta do zajęć dydaktycznych;

4. egzamin pisemny.

Wykorzystanie narzędzi SI (sztucznej inteligencji):

1. Jeśli student chce na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:

a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,

b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.

2. Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.

3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:

a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub

b. w sposób z nią nieuzgodniony,

osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.

Podstawa:

1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki

2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia

3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim

W wypadkach uzasadnionych - po konsultacji z kierownikiem jednostki dydaktycznej - zajęcia mogą być przeprowadzone zdalnie z wykorzystaniem platformy uniwersyteckiej Kampus oraz narzędzi Google lub aplikacji Zoom.

Brak.