The Polish language of Lviv's inhabitants
General data
Course ID: | 3003-PML-OG |
Erasmus code / ISCED: |
(unknown)
/
(0232) Literature and linguistics
|
Course title: | The Polish language of Lviv's inhabitants |
Name in Polish: | Polszczyzna mieszkańców Lwowa |
Organizational unit: | Institute of Polish Language |
Course groups: |
General university courses General university courses in Faculty of Polish Studies General university courses in the humanities |
ECTS credit allocation (and other scores): |
(not available)
|
Language: | Polish |
Type of course: | general courses |
Prerequisites (description): | (in Polish) Celem kursu jest przedstawienie współczesnego i dawnego stanu polszczyzny mieszkańców Lwowa na tle historii i kultury miasta. Cel ten uzyskany zostanie dzięki realizacji zaproponowanych tematów zajęć, pogłębiony przez każdego z słuchaczy w ramach referatu, a ostatecznie zweryfikowany w pisemnym końcowym kolokwium. |
Mode: | Classroom |
Short description: |
(in Polish) Konwersatorium „Polszczyzna mieszkańców Lwowa” obejmuje wiedzę o języku polskim mieszkańców Lwowa, głównie współczesnym, ale z przywołaniem stanu dawnego. Specyficzna sytuacja tego języka nakazuje jego ujmowanie w kontekście wielojęzyczności i wielokulturowości, z łączeniem elementów dialektologii, historii języka, socjolingwistyki czy etnolingwistyki. Kurs składa się z 15 konwersatoriów na temat języka polskiego we Lwowie, kultury miasta, onomastyki miejskiej, relacji między polszczyzną normatywną a lwowską polszczyzną regionalną. Przedmiotem omówienia będą też istotne sfery życia lwowiaków, w których najczęściej można zaobserwować użycie gwary lwowskiej. |
Full description: |
(in Polish) Cel konwersatorium „Polszczyzna mieszkańców Lwowa” zostanie zrealizowany w ramach kolejnych zajęć: 1. Historia Lwowa. 2. Kultura pogranicza a język. Dwie odmiany polszczyzny kresowej – północna z Wilnem jako ośrodkiem głównym, oraz południowa z Lwowem. 3. Język lwowian w historii języka polskiego. Ukraiński wariant gwary lwowskiej. 4. Świadectwa przemian językowych. Wpływy różnych języków na język polski mieszkańców Lwowa (wielokulturowość miasta). 5. Stan polszczyzny mieszkańców Lwowa – współcześnie (kontekst socjolingwistyczny, sytuacja językowa, liczba użytkowników na tle ogólnej liczby lwowian itp.). 6. Współczesna polszczyzna lwowian a polityka językowa państwa ukraińskiego i polskiego (szkoły z językiem polskim, związki wyznaniowe, opieka lub jej brak ze strony Polski itp.). 7. Język mieszkańców Lwowa a współczesna polszczyzna standardowa. Polszczyzna lwowian a normatywność. 8. Świadomość językowa Polaków mieszkających we Lwowie dziś. 9. Lwowski bałak w twórczości literackiej. 10. Lwowski bałak w międzywojennych i powojennych piosenkach – zajęcia z zaproszonym gościem. 11. Polszczyzna południowokresowa w filmach. 12. Przedwojenne i współczesne nazwy ulic Lwowa. 13. Antroponimia mieszkańców Lwowa – dawniej i dziś. 14. Znani lwowianie i ich twórczość – dawniej i dziś. 15. Sprawdzian. |
Bibliography: |
(in Polish) Bednarczuk Leszek, Z południowo-wschodniej peryferii polszczyzny, [w:] Języki ruskie w rozwoju historycznym i kontaktach z polszczyzną, pod red. Lilii Citko, Białystok 2018, s. 11–54. Domagalski Stanisław, Bałak lwowski. Mowa przedwojennego Lwowa, Warszawa 2018. Domagalski Stanisław, Lwowska mowa bałakowa, Warszawa 2013. Dubisz Stanisław, Status polszczyzny Kresów północno-wschodnich wobec języka innych polonocentrycznych wspólnot komunikatywnych poza granicami kraju, „Acta Baltico-Slavica” XXIV, Warszawa 1999, s. 87-93. Dzięgiel Ewa, Odmiany terytorialne i społeczne współczesnego języka polskiego na Ukrainie, „LingVaria” 12(24), 2017, s. 199–210. Dzięgiel Ewa, Polacy czy cudzoziemcy? Kształtowanie się identyfikacji narodowej młodzieży polskiego pochodzenia na Ukrainie, [w:] Ewa Golachowska, Anna Zielińska (red.), Konstrukcje i destrukcje tożsamości, t. 2. Tożsamość wobec wielojęzyczności, Warszawa 2012, s. 235–246. Dzięgiel Ewa, Polszczyzna na Ukrainie. Sytuacja językowa w wybranych wsiach chłopskich i szlacheckich, Warszawa 2003 (wybrane fragmenty). Eberhardt Piotr, Polska ludność kresowa. Rodowód, liczebność, rozmieszczenie, Warszawa 1998. Fellerer Jan, Miejska gwara lwowska do 1914 roku. Źródła i problemy badawcze, [w:] Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia. Materiały konferencji naukowej „Gwara i tekst” Kraków, 27–28 września 2013 r., pod red. Macieja Raka i Kazimierza Sikory, Kraków 2014, s. 95-102. Grek-Pabisowa Iryda, Maryniakowa Irena., Współczesne gwary polskie na dawnych kresach północno-wschodnich, Warszawa 1999. Habela Jerzy, Kurzowa Zofia, Lwowskie piosenki uliczne, kabaretowe i okolicznościowe do 1939 roku, Kraków 1997. Historia i współczesność języka polskiego na Kresach Wschodnich, pod red. Irydy Grek-Pabisowej, Warszawa 1997 (wybrane fragmenty). Hrabec Stefan, Elementy kresowe w języku niektórych pisarzy polskich XVI i XVII w., Toruń 1949. Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. 1-4, pod red. Janusza Riegera, Warszawa 1996-2010, t. 4. współred. Dorota A. Kowalska (wybrane artykuły). Burysz Alina, Ukrainizmy w mowie polskojęzycznych mieszkańców Drohobycza, w: Język polski dawnych Kresów Wschodnich, t. 5. Polskie dziedzictwo językowe na dawnych Kresach. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Riegerowi, pod red. Ewy Dzięgiel, Katarzyny Czarneckiej i Doroty A. Kowalskiej, Warszawa 2012, s. 47-54. Języki mniejszości i języki regionalne. Pamięci Profesora Zdzisława Stiebera, zasłużonego badacza języków mniejszościowych i pogranicz językowych, w stulecie urodzin, pod red. Elżbiety Wrocławskiej, Jadwigi Zieniukowej, Warszawa 2003. Kresa Monika, Filmowa stylizacja gwarowa na przykładzie lwowskiego bałaku w polskich filmach fabularnych (1936-2012), Warszawa 2019. Kresy - pojęcie i rzeczywistość. Zbiór studiów, pod red. Kwiryny Handke, Warszawa 1997 (wybrane artykuły) Kresy w literaturze, pod red. Bolesława Hadaczka, Szczecin 1996. Kurzowa Zofia, Elementy kresowe w języku powieści powojennej, Warszawa 1975. Kurzowa Zofia, Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, wyd. II rozszerz., Warszawa-Kraków 1985. Kurzowa Zofia, Ze studiów nad polszczyzną kresową. Wybór prac, Kraków 2007. Kurzowa Zofia, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI-XX w., Kraków 1993. Lwów nowoczesny/Lviv and modernity, red. Jacek Purchla i Łukasz Galusek, Kraków 2017. Region, regionalizm - pojęcia i rzeczywistość: zbiór studiów, pod red. K. Handke, Warszawa 1993. Rieger Janusz, Język polski na Ukrainie (rozpowszechnienie, funkcje, znaczenie, świadomość językowa), [w:] Język polski dawnych Kresów Wschodnich, pod red. Janusza Riegera, Warszawa 1996, s. 131-143. Skudrzyk Aldona, Urban Krystyna, Małe ojczyzny: świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych, Katowice 2010. Słownictwo kresowe. Studia i materiały, pod red. Janusza Riegera, Warszawa 2008. Smułkowa Elżbieta, Badanie pograniczy językowych – uwagi metodologiczne, „Gwary dziś” 2002, t. 2. Regionalne słowniki i atłasy gwarowe, Poznań 2002, s. 45-56. Straczuk J., Cmentarz i stół: pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na Białorusi, Toruń 2013. Studia kresowe, t. 1. Język, literatura, historia, red. nauk. Katarzyna Węgorowska, Zielona Góra 2010. Studia nad polszczyzną kresową, pod red. Janusza Riegera i Wiaczesława Werenicza, t. 1-12, Warszawa 1982-2010, od t. 9. – pod red. J. Riegera (wybrane artykuły). Szulowska Wanda, Imiennictwo dawnej ziemi halickiej i lwowskiej, Warszawa 1992. Świadomość językowa, pod red. Jolanty Nocoń i Anny Tabisz, Opole 2014. Urbańczyk Stanisław, Polski kresowy dialekt literacki?, „Z Polskich Studiów Slawistycznych”, seria VI, Warszawa 1983, s. 435-445. W kręgu języka. Materiały konferencji „Słowotwórstwo – słownictwo – polszczyzna kresowa" poświęconej pamięci Profesor Zofii Kurzowej, Kraków 16-17 maja 2008, pod red. Mirosława Skarżyńskiego i Moniki Szpiczakowskiej, Kraków 2009 (wybrane artykuły). Wasylkowski Janusz, Nie ma jak Lwów: śpiewnik lwowski do 1939, wybór i oprac. Janusz Wasylkowski, Warszawa 1990. Zaleski Jan, Język Aleksandra Fredry, t. 1-2, Kraków 1969-1975. Zaleski Jan, Polszczyzna kresów południowo-wschodnich. Język Aleksandra Fredry i inne studia, Kraków 1998. Zawiliński Roman, Z kresów polszczyzny. Wrażenia podróżnika, Kraków 1912. |
Learning outcomes: |
(in Polish) WIEDZA (student zna i rozumie:) - w pogłębionym stopniu rolę refleksji językoznawczej w kształtowaniu kultury, - ma pogłębioną wiedzę w zakresie funkcjonowania polszczyzny we Lwowie, - wiedzę na temat znanych postaci historycznych związanych ze Lwowem, - język i kulturę Lwowa, - jest zainteresowany funkcjonowaniem języka polskiego we Lwowie UMIEJĘTNOŚCI (student potrafi:) - samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze niezbędne do uczestniczenia w badaniach naukowych, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego oraz wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych i wykorzystywać je we własnych projektach badawczych z zakresu językoznawstwa, - w stopniu pogłębionym stosować w dyskursie naukowym i własnych pracach badawczych poznaną terminologię, ujęcia teoretyczne, paradygmaty badawcze i pojęcia właściwe dla językoznawstwa, - analizować teksty literackie pod kątem występujących w nich cech gwarowych, - pisać prace językoznawcze, - czytać i analizować teksty naukowe z zakresu językoznawstwa i kulturoznawstwa, - posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu dialektologii i socjolingwistyki, - wskazywać cechy wyróżniające gwarę lwowską na tle innych gwar. KOMPETENCJE SPOŁECZNE (student jest gotów do:) - uznania znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych, - uznania znaczenia refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych, - profesjonalnego organizowania własnego warsztatu badawczego i krytycznej oceny swoich dokonań, - jest świadomy nabytej wiedzy, - potrafi współpracować z opiekunem naukowym, a także młodym pracownikiem dydaktycznym, - szanuje i rozumie kulturę i język Lwowa, - pragnie zarejestrować i utrwalić zanikającą gwarę lwowską. |
Assessment methods and assessment criteria: |
(in Polish) Student uzyskuje zaliczenie przedmiotu na podstawie: - obecności i aktywności na zajęciach (ocena aktywności studentów - OA); liczba dozwolonych nieobecności - 2; - pisemnego sprawdzianu; - referatu lub prezentacji na wybrany temat, uzgodniony z prowadzącymi (praca roczna - PR). |
Practical placement: |
(in Polish) Nie |
Copyright by University of Warsaw.