Polish abroad

Zapoznanie studentów z historią zbiorowości polonocentrycznych poza granicami Polski cechami specyficznymi ich języka i uwarunkowaniami zewnętrznojęzykowymi jego rozwoju oraz z podstawami metodologii badań w tym zakresie.

1) Historia zbiorowości polonocentrycznych – chronologia, kierunki, typologia emigracji; liczebność zbiorowości; tendencje rozwojowe.

2) Język polski poza granicami kraju – diasporyczność, uzualność, mieszaność, wielowariantywność; klasyfikacja odmian; cechy wspólne i różnice wobec polszczyzny wspólnoty komunikacyjnej w kraju; socjolingwistyczne funkcje języka zbiorowości polonocentrycznych.

3) Strefy językowo-kulturowe występowania polszczyzny poza granicami kraju – cechy kontrastowe języka występujące w tych sferach: strefa wschodniosłowiańska, pograniczna, anglosaska, germańska, romańska – cechy interferencyjne, defektywno-deformacyjne, innowacyjno-archaiczne.

4) Podstawowe terminy i podstawy metodologii interdyscyplinarnych badań polonijnych: język w diasporze, kontakt językowy – kontakt kulturowy, interferencje językowe, bilingwizm – polilingwizm, procesy adaptacji i asymilacji, język a świadomość etniczna i podstawowe wartości kultury, pokolenia emigracyjne i polonijne, okresy i fale migracyjne.

5) Język polski/polonijny w świecie – omówienie wybranych zbiorowości polonocentrycznych i ich języka.

6) Język polski w Unii Europejskiej – współczesność i perspektywy.

7) Szkolnictwo polonijne i polonistyka w świecie, program promocji języka i kultury polskiej.

J. Cieszyńska, Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków 2006, s. 11-117.

R. Dębski, Dwujęzyczność angielsko-polska w Australii, Kraków 2009, s. 21-88.

S. Dubisz, Język – Historia – Kultura (wykłady, rozprawy, rozważania), t. III, Warszawa 2012, s. 193-246.

S. Dubisz (red.), Język polski poza granicami kraju, Opole 1997.

A. Engelking, R. Huszcza (red.), Pogranicza języków, pogranicza kultur, Warszawa 2003.

P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa 2005.

B. Janowska, J. Porayski-Pomsta (red.), Język polski w kraju i za granicą, Warszawa 1997, t. I-II.

B. K. Jędryka, Język polski w polonijnej szkole (na przykładzie badań przeprowadzonych w Clark – New Jersey, USA), Warszawa 2012, s. 19-32, 204-222.

A. Koprukowniak (red.), Szkolnictwo polonijne na świecie. Zarys syntezy, Lublin 1995.

J. Mazur (red.), Promocja języka i kultury polskiej w świecie, Lublin 1998.

W. Miodunka, Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. W stronę lingwistyki humanistycznej, Kraków 2003, s. 158-222.

W. Miodunka (red.), Język polski w świecie. Zbiór studiów, Warszawa – Kraków 1990.

M. Mitreva, Kompetencja komunikacyjna bułgarskich użytkowników języka polskiego (aspekt glottodydaktyczny), Warszawa – Sofia 2012, s. 107-142.

E. Sękowska, Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy badawcze, Warszawa 2010.

Po wysłuchaniu wykładów student potrafi:

- przedstawić ogólną historię emigracji Polaków na przestrzeni wieków oraz stan obecny największych skupisk polonijnych na świecie;

- omówić stan badań języka polonijnego z uwzględnieniem wieku badanej grupy;

- wskazać metody badawcze stosowane w badaniach językoznawczych języka Polonii;

- opisać stan szkolnictwa polonijnego;

- przedstawić status polszczyzny poza granicami Polski oraz jej promocję w świecie.

Test.