Mythological backgrounds of fantasy, science fiction and horror

Zajęcia będą poświęcone współczesnym reinterpretacjom dawnych mitów w utworach takich gatunków literatury popularnej jak fantasy, science fiction, horror (również powieść grozy i kryminał noir), cyberpunk, "postapo" (teksty kultury zawierające postapokaliptyczną wizję rzeczywistości).

Proponowane perspektywy badawcze: antropologia literatury, komparatystyka, antropologia kultury.

Oprócz utworów literackich w toku zajęć pojawiać się będą arcydzieła malarstwa i rzeźby a także filmy i utwory muzyczne.

Zajęcia poświęcone funkcjonowaniu mitów śródziemnomorskich, hebrajskich, słowiańskich i germańskich/skandynawskich w fantastyce XX i XXI wieku.

Teksty będą interpretowane i badane z wykorzystaniem kilku współczesnych perspektyw metodologicznych: antropologii literatury, komparatystyki literackiej, socjologii literatury a także metod właściwych antropologii kulturowej. Stosowane będą również narzędzia służące oglądowi utworów kultury popularnej, m. in. założenia antropologii codzienności.

Uczestnicy wraz z prowadzącym będą badać obecność dawnych mitów w literaturze polskiej i powszechnej a także dziełach rozmaitych sztuk: malarstwa, rzeźby, muzyki, filmu.

Pojawi się także problematyka mitu jako fenomenu życia społecznego widzianego przez pryzmat koncepcji psychologicznych i socjologicznych.

Teksty obowiązkowe, których dobór oraz liczba mogą zmieniać się w kolejnych cyklach prowadzenia przedmiotu; jako kontekst mogą pojawiać się dzieła lub ich fragmenty spoza proponowanej listy:

- Apulejusz, Strażnik zwłok, w: Rzymska nowela antyczna, oprac. S. Stabryła, Warszawa 2005;

- Eurypides, Medea, Lublin 2010;

- Szpony i kły. Opowieści z wiedźmińskiego świata, oprac. D. Górska, M. Kowalski, M. Zwierzchowski, Warszawa 2017;

- P. Goźliński, Jul, Czarne/Wołowiec 2010;

- S. Kubrick, 2001: Odyseja kosmiczna, 1968;

- G. Koziełek red., Czarny pająk, Warszawa 1988;

- R. Lancelyn-Green, Mity skandynawskie, dowolne wydanie;

- S. Lem, Maska, w: Tegoż, Fantastyczny Lem. Antologia opowiadań według czytelników, Kraków 2021;

- H.P. Lovecraft, Zew Cthulhu, Toruń 2004;

- G. Meyrink, Golem, Poznań 2015;

- A. Sapkowski, Ostatnie życzenie, Warszawa 1993;

- A. Szrejter, Herosi mitów germańskich t.1 i 2, Warszawa 2016 (fragmenty);

- A. Szrejter, Legenda wikingów, Warszawa 2017;

- J.R.R. Tolkien, Silmarillion, tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1985.

Teksty uzupełniające, nieobowiązkowe:

- Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Antologia tragedii greckiej, oprac. S. Stabryła, Kraków 1989; stąd: Sofokles, Król Edyp; Eurypides, Medea; Ajschylos, Prometeusz skowany;

- K. Armstrong, Krótka historia mitu, Kraków 2005;

- Arystofanes, Żaby, [w:] Tegoż: Komedie, t. II, Warszawa 2003;

- R. Graves, Mity starożytnej Grecji, przeł. A. Nowicki, Warszawa 1994 (wybór);

- Homer, Iliada, przeł. K. Jeżewska, oprac. J. Łanowski, Warszawa 1999;

- Homer, Odyseja, przeł. J. Parandowski, dowolne wydanie;

- Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 2005 (fragmenty);

- Owidiusz, Metamorfozy, przeł. A. Kamieńska i S. Stabryła, oprac. S. Stabryła, Wrocław 1995, księgi: I- II;

- Mit - człowiek - literatura, red. S. Stabryła, Warszawa 1992;

- S. Stabryła, Mitologia dla dorosłych, Warszawa 2002;

- Wergiliusz, Eneida, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1998 (wybrane pieśni);

- A. Węgłowski, Wieki bezwstydu. Seks i erotyka w starożytności, Kraków 2018.

Zgodnie ze schematem SMART (dotyczącym realizacji procesu bolońskiego):

Wiedza:

1. Znajomość i rozumienie współczesnych definicji mitu;

2. Wiedza na temat istotnych dla kultury europejskiej mitów;

3. Znajomość dwudziesto- i dwudziestopierwszowiecznych dzieł literackich oraz filmowych reprezentujących gatunki: fantasy, science fiction, horror, powieść i opowiadanie grozy, cyberpunk, "postapo".

Umiejętności - student:

1. potrafi przygotować pracę popularnonaukową lub publicystyczną poświęconą literaturze współczesnej;

2. potrafi właściwie dobierać i wykorzystywać źródła, w tym internetowe, niezbędne do stworzenia popularnonaukowego lub krytycznoliterackiego tekstu dotyczącego dzieła humanistycznego;

Kompetencje społeczne:

1. Zdolność prowadzenia efektywnego i etycznego dialogu zarówno z jednostką, jak i grupą;

2. Praca zespołowa nad zagadnieniem wiążącym kwestie kulturowe ze społecznymi.

Podstawę zaliczenia (stopnie: 3 - 4,5) stanowią frekwencja i aktywność na zajęciach.

1. Frekwencja (dopuszczalne dwie nieobecności w semestrze);

2. Aktywność podczas zajęć (ocenie podlegają: treść wypowiedzi, umiejętność pracy w grupie, umiejętność pracy indywidualnej, etyczność prowadzenia dialogu, umiejętność przekazywania informacji - również zwrotnych);

Aby uzyskać ocenę bardzo dobrą (5) lub celującą (5!), uczestnicy powinni przygotować pracę pisemną w jednej z dwóch form do wyboru:

1. Szkic poświęcony wybranym zagadnieniom z zajęć;

2. Recenzję współczesnego dzieła: powieści fantastycznej ew. powieści grozy, zbioru opowiadań w omawianej stylistyce, filmu, spektaklu, gry - po konsultacji z prowadzącym.

Brak praktyk.